Өндірістегі көлік логистикасының негізгі ұғымдары

1.

13-дәріс. Өндірістегі көлік логистикасының негізгі ұғымдары.
Орындаған:
Жоспар:
1. Кіріспе.
2. Негізгі бөлім.
3. Қорытынды.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

2.

1. Кіріспе.
Өндірістегі көлік логистикасы мәселес материалдық ағынның бақылауда
тұрады. Бұл оларды қоймалау, бөлу, орау, және басқа да операцияларын
білдіреді. Логистика, сондай-ақ кәсіпорынның ішінде материалдарды
тасымалдау функциясын орындайды. Егер сіз өз көлік пайдаланып жатсаңыз,
ол өндірістік процестердің осы міндеттер логистика орындайды. көлік
жалдау болса, бұл функциялар көлік логистикасы арқылы жүзеге асырылады.
Өндірістегі көлік логистикасын микро немесе макро деңгейде қарастыруға
болады. Үлкенірек жүйелер бүкіл жүйесінің бір бөлігі болып табылады. Бірақ
логистика бүкіл процесі нарықтық өзгерістерге жауап шағын индустриялықлогистикалық жүйелерді қабілетіне байланысты. Олар тез өнімдер мен
тауарларды ауқымын және сапасын өзгерту қажет.
Өндіріс логистикалық жүйелердің өте жақсы жұмыс тез жабдықты реттеу
қабілетті болуы тиіс қызметкерлер, қамтамасыз етеді.
Өндірістегі көлік логистикасы, оның операция өзара және біріздендіру
болып табылады. Олар өндірістік процесі арқылы материалдарды деп
үздіксіз өтуін қамтамасыз етуі тиіс. Өндірістік логистика бірнеше
функцияларды орындайды.
Өндіріс процесінде шикізат қосымша қорларын қалыптастыру қажет емес.
Логистикалық жүйені өндірістік процестің үздіксіз жабдықтау материалдың
қажетті көлемін қамтамасыз етеді. Бұл оның негізгі функциясы болып
табылады.
Келесі функциясы - бұл ең төменгі құны бойынша қысқа мерзімде
материалдарды тасымалдау және сақтау жөніндегі жұмысты жүргізуде.
сұранысқа ие емес, өнім ауқымы, алып тастау, сондай-ақ, логистикалық
міндеттерді бөлігі болып табылады. нарықтық қатынастарға өзгерістер,
сондай-ақ, сұраныс пен ұсыныс ауытқуы Бұл жылдам жауап.
жабдықтарды тиімді пайдалану тағы бір маңызды ерекшелігі болып
табылады. өндірістік процесс үздіксіз болуы керек.
Тағы бір ерекшелігі - неке жою қажетсіз шығындарды болдырмау үшін,
шұғыл мәселе болып табылады.
жоғары рентабельділік бар көлік пайдалану - бұл логистика басты
міндеттерінің бірі болып табылады.

3.

шикізат, сондай-ақ логистикалық жүйені дереу міндеттерін мүшесі
жеткізушілермен жемісті және ұзақ мерзімді қарым-қатынастар құру.
Өндірістегі көлік логистикасы кез келген өндірістің ажырамас құрамдас
бөлігі болып табылады. Ол сізге жоспарлауға және таратуға мүмкіндік береді
материалдық ресурстарды, өндіріс процесінде қажет. Бұл жұмыстың
салдарынан, төмендеген өндіріс шығындары, нарықтық талаптарға сәйкес
өнімнің сапасын арттыру және ауқымы.
2. Негізгі бөлім.
Өндіріс логистикасының басқару ғылымының шетел әдебиеттерінде
кеңінен қолданылатын терминдері:
физикалық бөліну;
материалды менеджмент;
логистикалық инжинеринг;
коммерциялық логистика;
жабдықтау менеджменті;
логистикалық арна менеджменті;
бөлу менеджменті;
логистикалық тізбек менеджменті (жабдықтау тізбегі);
біріккен дистрибьюция;
жабдықтау тізбегінің логистикасы;
қызметке жауапты логистика;
• біріккен логистикалық тізбектегі менеджмент.
Өндіріс логистикасында тиімділікті көрсетуге бағытталған қайта
ұйымдастырудың төмендегі түсініктері:
басқару қызметін күшейту;

4.

нарықтық жағдайларқа бағытталған коммерциялық кәсіпорын ретінде
қызмет істеуге мүмкіндік беру;
өндіріс бөліктерінің жеке түрлері арасындағы және сала шеңберіндегі
бәсекелестікті күшейту;
қаражаттық нәтижелері үшін жауапкершілікті бөлісу негізінде басқару
ақпаратын және бағаларын көбірек алу;
өндірістің басқа түрлерінің әрекет жағдайларын теңестіру;
өнідірістегі жеке меңшік бөлімдердің рөлін күшейту;
өндіріс
бюджетінің
тапшылығын
мемлекеттікдемеуқаржыларды азайту;
жоспарлаудағы әлеуметтік маңызы бар кезеңдерді ынталандыру.
қысқарту
және
Өндірістік кәсіпорындардың логистикалық кірігуінің мәні олардың
қызметтерін біріктіруде. Бұндай біріктірудің үлгісі үлкен әр түрлілікпен
ерекшеленеді және әрбірнақты шаруашылық ахуалда кәсіпорындарының
мақсаттарына,
қаржыларына,
техникалық
мүмкіндіктеріне
байланысты. Логистикалық кірігу үлгісінің өрісін біріктірме түрінде келесі
түсініктермен сипаттауға болады:
қысқа мерзімді жеке немесе бірнеше
тасымалдау, сатып алу, өткізу және т. б.);
қызметтер
(жоспарлау,
ұзақ
мерзімде
ұйымдастырушылық–атқарымдық
қызметтің
басымдылығы (қоймаларды, көлік шаруашылықтарын және басқа да
ұйымдастырушылық бөлімшелерді біріктіру);
барлық қызметті басқару және біріңғай кәсіпорындарды құру, яғни,
өзінің
біріккен
қызметінің
тиімділігін
көтеруде
біріккен
кәсіпорындардың экономикалық мүдделері негізінде атқарылатын
делдалдық қызметін орталықтандыру.
Кешенге орналастыру үрдісін және материалдық өндіріс саласы –
«көлік өндірісін» қамтамасыз етуші, көліктік машина жасау, көлік
құрылысы, тасымалдауды материалдық-техникалық қамтамасыз ету,

5.

сол сияқты көлік мамандарын дайындау, жобалық және ғылыми-зерттеу
жұмыстарын ұйымдастыру бойынша мекемелер кіреді.
Көлік өндірісдегі төрт түсінік:
барлық көлік түрлерінің жалпы және жалпы емес пайдаланудағы көлік
жүйесі;
жылжымалы көлік құралдары (оған деген меншік формасы болса да);
көліктің еңбек қорлары;
барлық деңгейдегі көлік жүйесін басқару жүйесі.
Өндірістегі көлік логистикасы және өңдеу кезеңіндегі түсніктер:
қозғалыс (жүк өндеу әр уақытта логистикалық жүйедегі немесе одан
тыс белгілі бір инфрақұрылым ішіндегі материалды ресурстардың,
дайын өнімнің белгілі бір мөлшерінің қозғалысымен және орын
ауысуымен байланысты);
уақыт ( өнім, өндірістік бөлімшелер, қоймалар және т.б. арасында
өндірістік кестемен, тарату уақыты мен немесе логистикалық циклдық
басқа уақыт мезетімен байланысты белгілі бір уақытта орын
ауыстыруы қажет);
саны (жүк өндеу әр уақытта жүк партиясының белгілі бір мөлшерімен
байланысты. Кей кезде жүк өндеуші қуаттардың өзі өндірушіге
жеткізілетін
материалды
ресурстардың
немесе
тұтынушыға
жеткізілетін дайын өнімнің тиімді мөлшерін анықтайды);
кеңістік (қойма, көлік құралдары, терминал және т.б. өздерінде бар
кеңістікті және жүк сиымдылығын дұрыс пайдаланулары қажет. Жүк
өңдеу жүйелері кеңістікті тиімді қолдануға мүмкіндік береді).
Өндірістегі көлік логистикасының өзге де түсініктері:
Жүк бірлігі – бұл логистикалық үрдістің қатысушыларының технологиялық
үрдістерін жалпы бір тұтасқа өз параметрлерімен байланыстыратын
логистика элементі. Жүк бірлігі өндіріс учаскілерімен қатар, қоймаларда да
құрылуы мүмкін.

6.

Жүк бірлігінің маңызы мыналар болып табылады:
жүк бірлігінің мөлшері;
тұтастықты сақтауға, сондай-ақ түрлі логистикалық операциялар
үрдісіндегі алғашқы геометриялық формасын сақтауға қабілеттілік.
Бірыңғай модульді қолдану материалды ағымның барлық жылжу
жолындағы, яғни шикізаттың алғашқы көзінен бастап, соңғы тұтынушыға
дейінгі жолында материалды-техникалық база шамасын гармониялық
жағдайға келтіруге мүмкіндік береді.Жүк бірлігінің екі негізгі түрін бөліп
көрсетуге болады:
алғашқы жүк бірлігі – тасымал қорабындағы жүк,
жәшіктерде, бочкаларда, қаптарда және т.б.;
мысалы
іріленген жүк бірлігі – алғашқы жүк бірліктерінен тұғырықта
құрылған жүк пакеті.
Жүк бірлігінің түрлі логистикалық операцияларды орындау үрдісінде
тұтастық пен алғашқы геометриялық формасын сақтау қабілеттілігі пакеттеу
арқылы жүргізіледі.
Пакеттеу – бұл тұғырықта жүк бірлігін құру операциясы және
жүк пен тұғырықты бір тұтасқа байланыстыру.
Өндірістегі көлік логистикасында циклдік ұғымдар қолданылады:
- тапсырыс циклы;
- қорлардың кұрылу циклы;
- тұтынушылар тапсырыстарын өңдеу циклы.
- сатып алуды ұйымдастыру және тапсырыстарды үлестіру
циклы;
- жеткізу циклы;
- операциялық цикл;
- тұтынушылар
дайындау циклы;
тапсырысын
- талдау және есеп беру циклы.
жинау
және
құжаттарды

7.

сатып алуды ұйымдастыру және тапсырыстарды үлестіру циклы;
жеткізу циклы;
операциялық цикл;
тұтынушылар тапсырысын жинау және құжаттарды дайындау
циклы;
талдау және есеп беру циклы;
Өндірістегі көлік логистикасында
қолданылатын ұғымдар:
қызметкерлерге
логист (жеткізу жөніндегі менеджер);
көліктегі логистика бөлімінің маманы;
қойма бойынша логист;
тасымалдау жөніндегі маман;
көлік қызметтерін сату жөніндегі маман;
көліктегі логистика жөніндегі менеджер;
көліктегі логистика жөніндегі үйлестіруші;
жүкті кедендік тазалау жөніндегі маман;
көлік және
қызметкері.
коммуникация
ғылыми-зерттеу
байланысты
институтының
Модулдік ұғымдар:
Логистикалық экономиалық аспектілер;
Логистика негіздері және логистикалық процестерді көліктікақпараттық қамтамасыз ету;
Логистикалық менеджмент;
Логистикадағы нормативтік-құқықтық аспеткілер;
Логистикадағы ақпараттық ресурстарды басқару;

8.

Сыртқы экономикалық қызметті көлікпен қамтамасыз ету;
Ішкі бақылау, аудит және тәуекелді бағалау.
3. Қорытынды.
Өндірістегі көліктік логистикада қолданылатын ұғымдар мен түсініктерді,
терминдерді барынша теріп, талдап шықтым.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.
1.Смехов А.А.Логистикаға кіріспе.-М.Транспорт, 1993.
2.Гордон М.Л., Тишкин Е.М., Узков Н.С. Отандық және шетелдік сатып
алушыларға тауарды үнемді жеткізуді қалай жүзеге асыруға болады.М.:Транспорт,1993.
3.Смехов А.А.Көлік логистикасының негіздері.-М.:Транспорт,1995.
4.Зайцев И.И. Барлығы жүк тасымалы үшін. СПб:Заң және бизнес, 1998
5. https://kk.atomiyme.com/
6. https://www.uniface.kz/index.php?post=article&section=3&id=647