Қойма логистикасына кіріспе

1.

Тақырып “Қойма
логистикасына
кіріспе”
Сұрақтар:
1. Қойма логистикасы: түсінігі, нысаны, мақсаттары
2. Қойма: түсінігі, орны, қызметтері
3. Логистикада қоймалардың жіктелуі

2.

Сұрақ 1.
Қойма логистикасы: түсінігі, нысаны,
мақсаттары

3.

Қоймалау
бұл логистикалық арна мүшелерімен
қорларды ұстауды қамтитын және
қорлардың сақталуын, тиімді
орналастырылуын, есепке алынуын,
әрдайым жаңартылып тұруын және
сақтаудың қауіпсіз әдістерін қамтамасыз
ететін логистикалық операция.

4.

Қойма (қоймалау) логистикасы
бұл тауарларды қоймалаумен және өңдеумен
байланысты шығындарды төмендету
мақсатында қойма шаруашылығын, сатып
алулар жүйесін, тауарларды қабылдау,
орналастыру, есепке алу және қорларды
басқаруды ұйымдастыру әдістерін өңдеу
мәселелерімен айналысатын логистика
саласы және қойма шаруашылығында
материалдық ағымды қайта құру үрдісінде
іске асырылатын өзара байланысты
операциялар кешені

5.

Қойма логистикасының зерттеу
нысаны
қоймалау, жүк өңдеу және орау
үрдісіндегі тауарлықматериалдық құндылықтар.

6.

Логистика салаларының арасында қойма логистикасының
орны
Жабдықтау
логистикасы
Өндірушілер
Нарық
Тұтынушылар
Жабдықтаушылар
Көтерме бөлшек қоймалары
Аралық өндіріс
қоймасы
Дайын
Өнім
қоймасы
Тарату көтерме қоймалары
Қосалқы
бөлшектер
Тарату логистикасы
Терминал
Материал
дар
Шикізат,
материалдар,
қосалқы
бөлшектер
қоймасы
Өндірісі
Шикізат
Өндірістік логистика

7.

Қоймалар логистиканың барлық функционалдық салаларында
кездеседі: (жабдықтау, өндірістік, тарату).
Қойманың түрі мен қызметтері оның мамандануына, тағайындалуына,
ЛЖ-дегі орнына байланысты болады.
Жабдықтау саласының қоймалары – МР-ды (шикізат, материалдар,
қосалқы бөлшектер және басқа да өндіріске арналған өнімді)сақтауға
маманданады және ең алдымен өндірістік тұтынушыларды
жабдықтайды.
Олардың негізгі түрлері:
Шикізат пен материалдар қоймасы. Жүктер – біркелкі,
партиялар – үлкен, жүк ағымдары – интенсивті, тұтынушыға жеткізу
кестесі – қарқынды. Автоматтандыру және механикаландыру –
қажетті;
Өндіріске арналған өнім қоймалары – үлкен салмағы бар,
біркелкі номенклатуралы, ыдыстағы және даналық жүктермен
жұмыс жасайды. Қойма жұмыстарын автоматтандыру мен
механикаландырудың жоғары деңгейі қажет.
Өдірістік логистика қоймалары – Өндірістік ұйымдастыру жүйесінің
құрамына кіреді және өндірістік үрдісті қамтамасыз етуге арналған.
Ақталмаған өдіріс қорлары, құрал саймандар, қосалқы бөлшектер
сақталыады. Сақтау мерзімі қысқа. Автоматтандыру мен
механикаландырудың жоғары деңгейі мүмкін.

8.

Тарату логистикасының қоймалары – тауарлардың
өндіріс саласынан тұтыну саласына қозғалысының үздіксіздігін
қамтамасыз етеді. Негізгі мақсаты — өндірістік ассортиментті
саудалық ассортиментке айналдыру, тұтынушыларды (бөлшек
сауданы) үздіксіз қамтамасыздандыру.
Негізгі түрлері:
Өндірушілердің дайын өнім қоймалары мен тарату
қоймалары. Жүктер - ыдыстағы және даналық; өнім
біркелкі; жоғары айналымдығы; ірі партилар. Автоматтандыру
және жоғары механикаландыру;
Көтерме сауда. Кең оменклатуралы және біркелкі емес
айналымдығы бар қорлар. Тауар әр түрлі партилармен
сатылады. Автоматтадыру мақсатқа онша сай емес,
механикалық өңдеу тиімдірек (тапсырысты қолмен жинақтау
мүмкін);
Бөлшек сауда қоймалары – қоймамен бірыңғай
ұйымдастырушылық бірлікке байлаыстырылған бөлшек сауда
желісін жабдықтайды. Партиялардың үлкен ассортименті
дүкедердегі кең ассортиментті қолдап тұру үшін арналған.
Қоймадан сату ұсақ партилармен және жиі жөнелтулермен іске
асырылады. Қоймалар ірі болмайды. Механикаландырылған
өңдеу тиімді болып табылады.

9.

Қойманың мәселелері
Қойма әрекеттерінің басқа бөлімшелермен
келіспеушілігі;
Түрлі технологиялық операцияларға кететін
үлкен уақыт шығындары;
Құжаттарды ұзақ рәсімдеу;
Тауар шығындары;
Сапалы емес есеп және бақылау;
Қойманың жұмыспен жүктелуінің теңсіздігі
(күн, апта, ай.

10.

Логистикадағы интеграцияланған тәсіл
бұл оңтайландыру мақсатында
функционалдық салалар мен
олардың мүшелерін бірыңғай
логистикалық жүйеге біріктіру

11.

Қойма логистикасының мақсаттары мен
міндеттері
1. Қойма желісін қалыптастыру.
-Қоймалау стратегиясын таңдау,
-Қоймалардың санын анықтау,
-Қойма желісін ұйымдастыру,
-Жабдықтау формасын таңдау
2. Қойма шаруашылығын өңдеу.
-Генералдық жоспар сызбасын өңдеу,
-Қойма қуатын есептеу,
-Оңтайлы қоймалау жүйесін таңдау
3. Қоймадағы логистикалық үрдісті басқару.
-Қоймадағы логистикалық үрдісті басқаруды қамтамасыз ету
- Логистикалық үйлестіруге жету
-Қоймадағы жүк өңдеуді ұйымдастыру

12.

Қоймаың меншік формасын таңдаудың негізгі факторлары
Меншікті қойма
Сатудың тұрақты көлемі
Үлкен тауар айналымы
Жоғары айналымдығы
Тұтынушылардың жоғары
шоғырлануы
Жоғары бәсеке
Ортақ пайдалану қоймасы (ОПҚ)
Сатулардың төмен көлемі
Мерзімді тауар
Тұрақсыз сұраныс
Жаңа нарық
Фирманың дамуыың бастапқы
кезеңі
ОПҚ пайдалаудың артықшылықтары:
Қойманың дамуына инвестиция жұмсау қажет еместігі
Қаржылық тәуекелдердің қысқаруы
Қойма қуаттары қажеттілігінің икемділігі
Кадрлар жалдау қажет еместігі

13.

төмендейді
өседі
Қойма санын анықтау

14.

Қойманың орналасу орнын таңдауға әсер ететін факторлар
Аймақты таңдау факторлары
Өткізу нарықтарының жақындығы
Бәсекелестер
Жабдықтау нарықтарының
жақындығы
Халықтың өмір сүру деңгейі
Еңбек ресурстары
Еңбек ақы
Жер учаскілері
Салықтар, қаржыландыру
Көлік коммуникациялары
Экологиялық қызметтің рұқсаты
Нақты орналасу орнын таңдау
факторлары
Темір жол көлігі
Көлік коммуникациялары
Жабдықтау жән өткізу нарықтарына
жақындығы
Құрылыс аймағының әкімшіліктік
аумағы
Жер құны
Су коммуникациялары
Экологиялық қызметтің рұқсаты

15.

Сұрақ 2.
Қойма: түсінігі, орны, қызметтері.

16.

«Қойма» түсінігінің түрлі
анықтамалары
Қойма – бұл қабылдау, орналастыру, сақтау, іздеу,
жинақтау, тұтынушыларға ұсыну, өндірістік немесе
жеке тұтынуға дайындауға арналған ғимарат,
құрылыс немесе құрылғы (Логистиканың
терминологилық сөздігінен).

17.

«Қойма» түсінігінің түрлі
анықтамалары
Қойма – бұл материалдық ағымды жинақтау және
қайта құру бойынша нақты қызметтерді орындау үшін
нақты құрылымы бар және біріктірілген өзара
байланысты элементтердің көпшілігі
Қойма – бұл сапасын сақтау үшін жүктерді сақтау мен
өңдеуге және материал ағымдарын уақыты, көлемі
жәнеассортименті бойынша теңдестіруге арналған шектеулі
қорғалатын кеңістік

18.

Қойманы құрудың мақсаты
Жүк ағымын бір көліктен бір
параметрімен қабылдап, өңдеу
және басқа көлікке басқа
параметрмен беру жәе осыны
минималды шығынмен орындау

19.

Қойманың негізгі қызметі
Қорларды шоғырландыру,
сақтау, тұтынушылардың
тапсырыстарын үздіксіз және
қарқынды орындауды
қамтамасыз ету.

20.

Логистикадағы қойма
Логистикалық жүйенің
элементі ретінде
Дербес жүйе
ретінде

21.

Қойма көліктің екі түрімен өзара әрекеттеседі
- келу көлігі
- жөнелту көлігі
Т2
Т1
Қойма
Q Ai
Q Bi

22.

Қоймада жүкті өңдеу нәтижесінде жүк
ағымының келесі параметрлері өзгереді:
Жүктердің көлік партияларының көлемі
Көлік партиясындағы жүк атауларының саны
Жүк көлік бірліктерінің сипаты мен параметрлері
Көлік орама немесе ыдысының сипаты мен
параметрлері
Көлік партиясын жөнелту уақыты
Қорытынды:
ЛЖ-де қоймаларды құрудың мақсаты:
Жүктерді неғұрлым тиімді пайдалану немесе олардың
одан әрі тиімді тасымалдау үшін жүк ағымдарының
параметрлерін қайта құру, сақтау емес

23.

Логистикалық жүйеде қоймаларды құрудың және
пайдаланудың себептері
1. Тасымалдау барысындағы логистикалық шығындарды
төмендету.
2. Сұраныс пен ұсынысты теңестіру және үйлестіру
3. Өндірістің үзіліссіз үрдісін қамтамасыз ету
4. Қажеттіліктердің максималды қанағаттануын қамтамасыз ету
5. Өткізудің белсенді стратегисын қолдауға арналған
6. Қызмет көрсетудің икемді сасатын қамтамасыз ету
7. Өткізу нарықтарын географиялық қамтуды арттыру

24.

Қойманың ролі
Материалдық ағымды
оңтайландыру үшін жағдай
жасау

25.

Қойма деңгейлері
Жалпы мемлекеттік
аймақтық
жергілікті
өндірістік

26.

Қойма қызметтері
1. Тұтынушының сұранысына сәйкес материалдық ағымдардың
қарқындылығын теңестіру
2. Материалдық ағымның ішіндегі ассортиментті қайта құру
3. Шоғырландыру және сақтау
4. Өндірістік үрдістің біркелкі еместігін теңдестіру
5. Жөнелту партиясын Унитизация (консолидация)
6. Қызмет көрсету

27.

Қойма шаруашылығы материал ағымдарын
теңестірудің келесі негізгі қызметтерін орындай
алады:
1) Уақыты бойынша теңестіру;
2) Көлемдерін теңестіру;
3) Ассортиментті теңестіру.

28.

Жыл бойында
Ауыл шаруашылық
кәсіпорындар
2-3 ай
Көкөніс
базасы
Көкөніс
дүкендері
1 ай
Шыршаға аралған
ойыншықтар өндірісі
Жыл бойында
Қойма
Дүкендер

29.

Материал ағымдарының
көлемдерін теңестіру
10 000 т.
Ауыл шаруашылық
кәсіпорындар
Халық
Көкөніс
базасы
100 кг
250 кг
120 кг
Жиналған дәрілік
өсімдіктерді қабылдау
қоймасы
Көкөніс
дүкендері
Фармацевтикалық
зауыт

30.

Ассортиментті теңестіру
Өнеркәсіптік
кәсіпорын
Өнеркәсіптік
кәсіпорын
Өнеркәсіптік
кәсіпорын
Өнеркәсіптік
ассортимент
Көтерме
кәсіпорны
Саудалық
ассортимент
Дүкен

31.

Материалдық ағым ішіндегі ассортиментті қайта құру
А) Өндірістік ассортиментті құру
Шикізат А
Шикізат В
Ресурс С
Қойма
Тауар партиясы
А,В,С,D
Зауыт
Ресурс D
Б) Саудалық ассортиментті құру
Тапсырыс
беруші №1
А,В өнімінің №1 өндірушісі
С,D өнімінің №2 өндірушісі
Склад
Тапсырыс
беруші №2
… өнімінің №3 өндірушісі
Тапсырыс
беруші №3
… өнімінің №4 өндірушісі
Тапсырыс
беруші №4

32.

Преобразование ассортимента внутри материального потока
С) Ұсақтандыру
Тұтынушы №1
Өндіруші №1
Қойма
Тұтынушы №2
Тұтынушы №3

33.

Жүктерді консолидациялау
А тауарының өдірушісі № 1
В тауарының өдірушісі № 2
С тауарының өдірушісі № 3
Консолидациялаушы
қойма
А В С

34.

Cұрақ 3.
Логистикада қоймалардың жіктелуі

35.

36.

37.

Нарықтық экономика талабына сәйкес қоймалардың
классификациясы белгілі бір көрсеткіштерге сәйкес
болуы керек. Ол «Knight Frank» халықаралық
консалтингтік компаниясымен анықталған
сипаттамаларға негізделеді.
А+
В+
А
С
В
D

38.

Классификация складов

39.

«А+» классындағы қоймалық ғимараттардың
сипаттамалары келесідей:
Заманауи бір қабатты жеңіл конструкциялар мен сэндвичпанельдерден жасалған,
биіктігі 12метрден кем емес,
құрылыс аумағы 40-45%,
шаңға қарсы жабындысы бар тегіс бетон еден,
жерден 1,20 метр деңгейінде 5 т / м2 жүкті көтеру деңгейі,
көп деңгейлі сөрелі құрылғыларды орнатуға мүмкіндік
беретін кем дегенде 13 метрге шығатын биік төбе (стеллаж),
реттелетін температура режимі, өрт дабылы мен өртті
сөндірудің автоматты жүйесінің және желдету жүйесінің
болуы,
күзет дабылы жүйесі мен бейне бақылау жүйесінің болуы,
автономды электр-шағын бекетінің және жылулық
тораптарының болуы, реттелуші биіктіктегі (dock levelers)
жүк тиеу-жүк түсіру аумақтары бар.

40.

Док типтес (dock shelters) автоматты қақпалар санының
жеткілікті болуы (кем дегенде 500 кв. метрден болуы),
ірі жүк тасу көліктерінің тұруына арналған және жеңіл
автокөліктер тұрағына арналған алаңның болуы, ірі жүк
тасымалдау көліктерін оңтайландыруға арналған
аумақтардың болуы,
қоймада офисті бөлмелердің болуы, қойма негізінде
жанама бөлмелердің болуы (дәретхана, жуыну
бөлмелері, қызметкерлердің киім ауыстыру орындары),
қызметкерлердің қолжетімділік деңгейінің және есеп
жүйесінің болуы,
оптика телекоммуникацияның болуы,
қоршаулар және күндіз-түні қорғалатын, ж
арықтандырылған ыңғайластырылған аумақ,
жақын маңда орталық магистральдардың орналасуы,
басқарудың кәсіби жүйесі
тәжірибелі девелопер, темір жол тарауларының болуы

41.

«А» классындағы қоймалық ғимараттардың сипаттамалары
келесідей:
Заманауи бір қабатты жеңіл конструкциялар мен сэндвичпанельдерден жасалған,
биіктігі 9 метрден кем емес, құрылыс аумағы 40-45%,
шаңға қарсы жабындысы бар тегіс бетон еден,
жерден 1,20 м деңгейінде 5 т / м2 жүкті көтеру деңгейі,
көп деңгейлі сөрелі құрылғыларды орнатуға мүмкіндік
беретін кем дегенде 13 метрге дейін шығатын биік төбе (6-7
қабат),
реттелетін температура режимі, желдету жүйесі, өрт
дабылы мен өртті сөндірудің автоматты жүйесінің болуы,
күзет дабылы жүйесі мен бейне бақылау жүйесі, реттелуші
биіктіктегі (dock levelers) жүк тиеу түсіру аумақтары бар.

42.

Док типтес (dock shelters) автоматты қақпалар санының
жеткілікті болуы (кем дегенде 700 кв.метр болуы тиіс),
ірі жүк тасу көліктерінің тұруына арналған және жеңіл
автокөліктер тұрағына арналған алаңның болуы, ірі жүк
тасымалдау көліктерін оңтайландыруға арналған
аумақтардың болуы,
қоймада офисті бөлмелердің болуы, қойма негізінде
жанама бөлмелердің болуы (дәретхана, жуыну
бөлмелері, қызметкерлердің киім ауыстыру орындары),
қызметкерлердің қолжетімділік деңгейінің және есеп
жүйесінің болуы,
оптика телекоммуникацияның болуы, қоршаулар және
күндіз-түні қорғалатын, жарықтандырылған
ыңғайластырылған аумақ,
жақын маңда орталық магистральдардың орналасуы,
автономды электрстанциясы мен жылу торабы,
басқарудың кәсіби жүйесі
тәжірибелі девелопер, темір жол тарауларның болуы

43.

«В+» классындағы қоймалық ғимараттар сипаттамалары
келесідей:
Тікбұрышты формада, қайта соғылған немесе
жөндеуден өткізілген бір қабатты қойма
ғимараты, құрылыс аумағы 45-55%,
шаңға қарсы жабындысы бар тегіс бетон еден,
жерден 1,20 метр деңгейінде 5 т / м2 жүкті көтеру
деңгейі,
төбе биіктігі 8 метрден бастап,
реттелетін температура режимі, өрт дабылы мен
өртті сөндірудің автоматты жүйесінің болуы,
реттелуші биіктіктегі (dock levelers) жүк тиеу-жүк
түсіру аумақтары бар.

44.

Док типтес (dock shelters) автоматты қақпалар санының жеткілікті
болуы (кем дегенде 1000 кв.метр болуы тиіс),
күзет дабылы жүйесі мен бейнебақылау жүйесі, желдету жүйесі,
автокөліктегі жүктерді түсіруге арналған пандустың болуы,
ірі жүк тасымалдау көліктерін оңтайландыруға арналған
аумақтардың болуы,
қоймада офисті бөлмелердің болуы, қойма негізінде жанама
бөлмелердің болуы (дәретхана, жуыну бөлмелері, қызметкерлердің
киім ауыстыру орындары),
оптика телекоммуникацияның болуы,
қоршаулар және күндіз-түні қорғалатын, жарықтандырылған
ыңғайластырылған аумақ,
жақын маңда орталық магистральдардың орналасуы,
басқарудың кәсіби жүйесі,
тәжірибелі девелопер,
темір жол тарауы,
қызметкерлердің қолжетімділік деңгейінің және есеп жүйесінің
болуы,
автономды электрстанциясы мен жылу торабының болуы.

45.

«В» классындағы қоймалық ғимараттар:
Тікбұрышты формада, қайта соғылған немесе жөндеуден өткізілген 1
қабатты қойма ғимараты,
екі қабатты ғимарат болған жағдайда – жүк көтеру мөлшері 3 тоннадан
кем емес, жүк көтергіштерінің болуы,
төбе биіктігі 6 метр бастап,
еден - асфальт немесе жабындысы жоқ бетон, жылу жүйесі,
өрт дабылы мен өртті сөндірудің автоматты жүйесінің болуы,
ірі жүк тасымалдау көліктерін оңтайландыруға арналған аумақтардың
болуы, автокөліктегі жүктерді түсіруге арналған пандустың болуы,
аумақ көлемі бойынша күзет,
телекоммуникациялар желісі, күзет сигнализациясы мен бейне
бақылаудың болуы,
қойма ішінде қосымша бөлмелердің болуы,
желдету жүйесі,
қойма ішіндегі кеңселік бөлмелер,
автономды электростанция және жылулық торабы,
темір жол тарауларының болуы

46.

«С» классындағы қоймалық ғимараттар:
Таза өнеркәсіптік ғимарат немесе жылытылған ангар,
төбе биіктігі 4 метрден бастап,
еден – асфальт немесе бетон плиткасы, жабындысы жоқ
бетон,
көп қабатты ғимарат болған жағдайда – жүк көтеру лифтісі
немесе басқа құрылғының болуы,
нөлдік белгідегі қақпалар,
ірі жүк тасымалдау көліктерін оңтайландыруға арналған
аумақтардың болуы,
желдету жүйесі, өрт дабылы және өрт сөндіру жүйесінің
болуы,
қойма ішінде кеңселік бөлмелердің болуы,
темір жол тарауы,
автокөліктегі жүктерді түсіруге арналған пандустың болуы,
территория аумағында күзеттің болуы,
телекоммуникациялар,
қойма ішінде қосымша бөлмелердің болуы.

47.

«D» классындағы қоймалық ғимараттар:
Жер асты ғимараттары немесе АҚ ғимараттары,
жылу жүрмейтін өнеркәсіптік ғимараттар және
ангар,
ірі жүк таситын автомобильдерді
оңтайландыруға арналған аумақтардың болуы,
өрт дабылы және өрт сөндіру жүйесі,
жылыту жүйесі,
қойма ішінде кеңселік бөлмелердің болуы,
темір жол тарауы,
телекоммуникациялар желісінің болуы,
территория бойынша күзеттің болуы