Емтиханға дайындық стратегиясы

1. Chapter 12 – Independent Demand Inventory Management

Operations Management
by
R. Dan Reid & Nada R. Sanders
4th Edition © Wiley 2010
© Wiley 2010
1

2. Лекция бастамастан бўрын

Лекция бастамастан бұрын
Емтиханға дайындық стратегиясы:
Осы шақта өмір сүру – Mindfulness
Лекцияны тыңдауға дәл қазіргі сәттен
артық уақыт жоқ!
Қайталау – білімнің негізі. Өткен апта
лекцияларын демалыс күндері
қайталау
© Wiley 2010
2

3. Бїгінгі кїнніѕ цитаталары

Бүгінгі күннің цитаталары
Өзіңе сен! Сенің ішіңде барлық
мәселелер мен қиындықтан артық
биік зат бар! - К. Лэрсон
Барлық саланың эксперті өткендегі
бір күні жай ғана бастаушы болған
© Wiley 2010
3

4. Не їйренеміз?

Не үйренеміз?
Қойманың қолдану мақсатары мен түрлері
Қойма менеджментінің негізгі мақсаттары
Қойманың тиімділігін бағалау өлшемдері
Қоймаға байланысты шығындар
ABC қойманы бақылау талдауы
Қоймадағы инвентаризация
© Wiley 2010
4

5. Не їйренеміз?

Не үйренеміз?
Тапсырыс беру көлемі
Қоймаға байланысты шығындарды есептеу
Қауіпсіздік қоры
© Wiley 2010
5

6. Ќойманыѕ тїрлері

Қойманың түрлері
Шикізаттар – соңғы өнімді өндіруде қолданылатын
аралық тауарлар
Жасалу үстіндегі тауарлар – заводтағы әлі толықтай
жасалып біткен тауарлар
Дайын өнім – тұтынушыға сатылатын өнімдер
Дистрибюциялық қойма – дистрибюциялық
жүйедегі дайын өнімдер
© Wiley 2010
6

7. Ќойманыѕ тїрлері

Қойманың түрлері
© Wiley 2010
7

8. Компаниялардыѕ ќойманы ќолдануы

Компаниялардың қойманы
қолдануы
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Күтілімдер немесе маусымдық қойма
Қауіпсіздік қоры: сұраныстың кенеттен
өзгеруінен сақтану
Циклдік қор: өнімнің көлеміне байланысты
жеңілдіктерді қолдану
Транспортацияға байланысты қойма
Күтілетін сыртқы оқиғаларға байланысты
алдын алу
Жөндеу жұмыстары мен операциялық
қажеттілікке байланысты қоймалар
© Wiley 2010
8

9. Ќойма менеджментініѕ маќсаты

Қойма менеджментінің
мақсаты
Тұтынушыларға көрсетілетін қызмет
деңгейі
Кестеге сәйкес жіберілген тапсырыстардың
пайыздық үлесі
Кестеге сәйкес жіберілген тапсырыстардың
теңгемен құны
Тауардың дефицитіне байланысты кешіккен
уақыт көлемі
© Wiley 2010
9

10. Жалєасы

Жалғасы
Шығын бойынша тиімділік:
Өндіріс ағыны қалыпты жүру үшін қор сақтау
Кең өндіріс көлемі және көлем бойынша жеңілдіктер
Қойма инвестициясы
Қойма айналымы
Апта, күндер және сағат бойынша жеткізу
потенциалы
© Wiley 2010
10

11. Тўтынушыєа ќызмет кґрсету мысалдары

Тұтынушыға қызмет көрсету
мысалдары
Кестеге сәйкес жіберілген тапсырыстардың
пайыздық үлесі
Егер тапсырыстар бір біріне ұқсас болса қолданылуы оңай.
Егер компания барлық әкелетін пайданың 50% -н , бірақ
тапсырыстың тек 5% -н ғана құраса толық картинканы көре
алмаймыз.
Кестеге сәйкес жіберілген тапсырыстардың
теңгемен құны
© Wiley 2010
11

12. Ќойманы баєалауєа байланысты есеп: А компаниясы $10,000,000-єа тауар сатты. Ќоймадаєы тауардыѕ орташа ќўны $384,615. Ќойманыѕ

Қойманы бағалауға байланысты есеп: А компаниясы
$10,000,000-ға тауар сатты. Қоймадағы тауардың орташа құны
$384,615. Қойманың айналымы мен тауарды жеткізу
потенциалын апта/ күн бойынша есептеңіз.
Қойма айналымы:
Айналым
бір жылда сатылєан ттауарлар ыѕ ќўны $10,000,000
26 айналымы
ќойманыѕ орташа ќўны
$384,615
Жекізу потенциалы:
Жеткізу потенциалы
орташа ќойма
$384,615
2аапт
бір аптада сатылатын ґнім кґлемі $10,000,000/52
Жеткізу потенциалы
$384,615
10 кїн
$10,000,000/260
© Wiley 2010
12

13. Ќоймаєа байланысты шыєындар

Қоймаға байланысты
шығындар
Тауардың
бағасы
Сақтау
шығыны
Тауарды сатып алуға кеткен
шығын+сатып алуға байланысты
шығындар
Қоймада сақтауға байланысты
туындайтын шығындар
Капитал
шығыны
Капитал шығындар және
мүмкіндіктер шығыны
© Wiley 2010
13

14. Ќоймаєа байланысты шыєындар

Қоймаға байланысты
шығындар
Тапсырыс
шығыны
Дефицит
шығыны
Тәуекел
шығыны
Сақтау
шығыны
Әрбір тапсырыс берілген сайын орын
алатын тұрақты шығын
Жіберіліп алынған сатылымдар
Ақаулықтар, жарамдылы уақытының
өтуі, сақтандыру, салық
Сақтау орнына, жұмысшыларға,
құралдарға кеткен шығындар
© Wiley 2010
14

15. Тапсырыс кґлемін аныќтау

Тапсырыс көлемін анықтау
Лотқа лот
Тек керегін ғана тапсырыс беру
Тұрақты
мөлшер
Әр периодтта тұрақты тапсырыс
беру
Мин-макс
жүйесі
Қоймадағы тауар көлемі белгілі бір
деңгейден төмен болғанда
автоматты түрде тапсырыс беру
© Wiley 2010
15

16. ABC Ќойма талдауы

ABC Қойма талдауы
ABC классификациясы қоймдағы тауарларға бақылау орнату
мақсатында қолданылады.
Парето талдауы жылдық сатылымы мен қолданылуы бойынша
тауарларды сегменттерге бөлу
A тауарлары – қоймадағы тауарлардың 20%-н, алайда барлық
әкелетін пайданың немесе қолданылатын заттардың 80% -н
құрайтын тауарлардың сегменті.
B тауарлары – әдетте қоймадағы тауарлардың 30%-н құрайтын,
барлық әкелетін пайданың немесе қолданылатын заттардың 15%
-н құрайтын тауарлардың сегменті.
C тауарлары – әдетте қоймадағы тауарлардың 50%-н құрайтын,
алайда барлық әкелетін пайданың немесе қолданылатын
заттардың 5% -н құрайтын тауарлардың сегменті.
© Wiley 2010
16

17. Control question

Осы шақта өмір сүріп
отырсыз ба?
Ұмытпадыңыз ба?
© Wiley 2010
17

18. А компаниясы ґзініѕ ќоймасыныѕ тиімділігін арттыру їшін ABC талдауын жїргізбекші. Јр тауардыѕ баєасы мен ќолданылуы тґменде

А компаниясы өзінің қоймасының тиімділігін арттыру
үшін ABC талдауын жүргізбекші. Әр тауардың
бағасы мен қолданылуы төменде көрсетілген
© Wiley 2010
18

19. (A) Јр тауардыѕ жылдыќ ќўнын есептеѕіз

(A) Әр тауардың жылдық құнын
есептеңіз
© Wiley 2010
19

20. B) Ќолданылуы бойынша кему ретімен орналастырыѕыз. (C) Јр тауардыѕ пайыздыќ їлесін жјне кумулятивтік пайыздыќ їлесін есептеѕіз.

B) Қолданылуы бойынша кему ретімен орналастырыңыз. (C) Әр
тауардың пайыздық үлесін және кумулятивтік пайыздық үлесін
есептеңіз. (D) Тауарларды топқа бөліңіз
© Wiley 2010
20

21. ABC классификациясын график арќылы кґрсету

ABC классификациясын график арқылы
көрсету
A тауарлары (106 және 110) барлық құнның 60.5%-н және тауарлардың
13.3%-н құрайды.
B тауарлары (115,105,111,және 104) құнның 25%-н және тауарлардың
26.7%-н құрайды.
C тауарлары құнның 14.5%-н және барлық тауарлардың 60%-н құрайды.
© Wiley 2010
21

22. Ќоймадаєы санаќ

Қоймадағы санақ
Қоймадағы тауарлардың қате
есептелуінен
Сатылымға кері әсер етуі
Операциялық жүйедегі ақаулар
Тұтынушыға төмен қызмет
Тиімділіктің азаюы
Жоспарлардың қателігі
© Wiley 2010
22

23. Ќоймадаєы тауарлардыѕ саны

Қоймадағы тауарлардың
саны
Жазбалардың дәлдігін тексеру үшін екі әдіс
қолданылады:
Жылдық инвентаризация – әр жыл сайын бір уақытта
жүргізілетін санақ
Аралық инвентаризация -тауар санының дәлдігін
уақыт өте тексеріп тұру
© Wiley 2010
23

24. Тапсырыстыѕ кґлемін математикалыќ јдіспен есептеу

Тапсырыстың көлемін математикалық
әдіспен есептеу
Экономикалық тапсырыс көлемі(EOQ)
Экономикалық өндіріс көлемі (EPQ)
Тапсырыстың көлемі мен тапсырыс уақытын
анықтаудың оптимизациялық моделі
Тауардың жеткізілуі
Өнім саны жеңілдік моделі
EOQ моделіне көп мөлшерде тауар алынған кезде
берілетін жеңілдіктер қосылған.
© Wiley 2010
24

25. EOQ шарттары

Сұраныс белгілі және тұрақты –
қауіпсіздік қоры қажет емес
Көп мөлшерге байланысты
жеңілдік жоқ
Тапсырыс беру шығыны тұрақты
Барлық сұраныс
қанағаттандырылады.
© Wiley 2010
25

26. EOQ моделіндегі жалпы шыєын

EOQ моделіндегі жалпы
шығын
Жалпы шығын= жылдық тапсырыс беру шығыны
+жылдық сақтау шығыны
2DS
D Q
TCQ S H; and Q
H
Q 2
© Wiley 2010
26

27. Компьютер компаниясыныѕ жылдыќ сўранысы 10,000. Јрбір тауарды саќтау шыєыны $6, ал тапсырыс шыєыны (S) $75. Тапсырысты алу

Компьютер компаниясының жылдық сұранысы 10,000. Әрбір
тауарды сақтау шығыны $6, ал тапсырыс шығыны (S) $75.
Тапсырысты алу уақыты 5 күн. Жалпы шығынды (TC) және
қайта тапсырыс беру нүктесін (R) табыңыз.
EOQ (Q)
Q
2DS
2 *10,000 * $75
500 бґлшек
H
$6
Қайта тапсырыс беру уақыты (R)
R Бір кїнгі сўраныс x Уx Уа
10,000
* 5 кїн 200 бґлшек
250 кїн
Жалпы қойма шығыны (TC)
10,000
500
TC
$75
$6 $1500 $1500 $3000
500
2
© Wiley 2010
27

28. Экономикалыќ ґндірісі кґлемі (EPQ)

Экономикалық өндірісі көлемі (EPQ)
© Wiley 2010
28

29. EPQ есептеу

Жалпы шығын
TC EPQ
Макс қойма:
d=бір күнгі сұраныс
p=бір күнгі өндіріс
EPQ есептеу
D I MAX
S
H
Q 2
I MAX
d
Q 1
p
EPQ
© Wiley 2010
2DS
d
H
1
p
29

30. EPQ Problem: P компаниясы аптасына 250 000 кг ґнім шыєарады. Сўраныс аптасына 100 000 кг. Олар жылына 50 апта жўмыс істейді.

EPQ Problem: P компаниясы аптасына 250 000 кг өнім
шығарады. Сұраныс аптасына 100 000 кг. Олар жылына 50
апта жұмыс істейді. Орнату құны $200 және әр қапты сақтау
құны $0.55. EPQ-ді есептеңіз. EPQ –ді қолданғандағы жалпы
шығынды есептеңіз. Максимум қойма көлемін табыңыз.
EPQ
2DS
d
H
1
p
I MAX
d
Q
1 p
TC EPQ
D I MAX
S
H
Q 2
© Wiley 2010
30

31. EPQ мысал

EPQ
I MAX
2DS
d
H
1 p
d
Q
1 p
D I
TC EPQ S MAX H
Q 2
EPQ
2(50)(100,000)(200)
77,850
100,000
.55 1
250000
100 , 000
MAX 77 , 850 1
46 , 710
250 , 000
I
5,000,000
46,710
TC
200
.55 $25,690
2
77,850
© Wiley 2010
31