Similar presentations:
Мавзу_№_9_Панкреатит_ўзбекча_тайёр
1. Сурункали панкреатит лаборатор диагностикаси
Тайёрлади: Бекназаров А.Б2. Ошқозон ости бези ҳазм қилувчи ферментларининг ҳазм килувчи органлардаги асосий ўрни
ФерментФермент секрецияси
Таъсири
Альфа -амилаза
Фаол
Полисахаридларнинг (крахмал, глюкоген) мальтоза ва
мальтотриозагача парчаланиши
Липаза
Фаол
Моноглицеридлар ва ёғ кислоталаридан триглицерид
гидролиз ҳосил бўлиши
Фосфалипаза -А
Профермент , трипсин
билан активлашиши
Лизофасфатидилхолин ва ёғ кислотадан
фосфатидилхолин гидролизи ҳосил бўлиши
Карбоксиэластераза
Фаол
Эфир холестерин гидролиз ва витаминлар ёғда эрувчи
эфири
Трипсин
Профермент(трипсиног
ен) энтерокиназа билан
активлашиши
Оқсил молекуласи ичидаги протеинлар ва полипептидлар
кўпинча лизин ва аргинин зоналарида парчаланади
Химотрипсин
Профермент
(химотрипсиноген)
трипсин билан
активлашади
Оқсил ички бойлами ароматик аминокислоталар,
лейцин,глутамин,метионин зоналарида парчаланади.
Эластаза
Проэластаза трипсин
билан активлашади
Эластин ва протеин бириктирувчи тўқима а парчаланади
3. Таърифи
Сурункали панкреатит (СП) – узоқ давомэтувчи ошқозон ости бези касаллиги бўлиб,
унинг қайтмас морфологик ўзгаришлари билан
намоён бўлишида оғриқ ва ёки органлар
функциясининг пасайиши билан кечади.
Экзокринли панкреатит етишмовчилиги (ЭПЕ)
– бу ҳолат ҳазм қилишда нормал миқдордаги
секретланган ферментларнинг
етишмовчилиги, одатда 90 % юқори ошқозон
ости бези фаол паренхимасининг (фиброз ва
липоматоз ) парчаланиши таъсирида келиб
чиқади.
4. Эпидемиология
Европадатарқалиши хар 100000 аҳолига 25,026,4 , Россияда эса 100000 аҳолига 27,4-50
ҳолатга тўғри келади. Ривожланган давлатларда
касалланиш 5-10 та 100000 аҳолига , дунё бўйича
эса 1,6-23 та 100000 аҳолига тўғри келади. Ўткир
ва сурункали панкреатит билан касалланиш
тенденцияси ўсиши кузатилади, кейинги 30 йилда
2 баробар ўсди. Одатда СП катта ёшлиларда
учрайди (35-50 ёш). Ривожланган мамлакатлдарда
диагноз қўйилгунча ўртача ёш 50дан 39 ёшгача
тушган, касалланишнинг 30% аёлларда учрайди,
бирламчи ногиронлик 15% тануил этади.
5. СП классификацияси
1. Этиологияси бўйичаБилиар боғловчи
Алькоголли
Диметаболик
Инфекцион
Дорили
Аутоиммун
Идиопатик
2. Клиник белгилари:
Оғриқли
Диспептик
Қўшма
Латентли
3. Морфологик белгилари:
Интерстициал –шиш
Паренхиматоз
Фиброз-склеротик
Гиперпластик
Кистозли
4. Клиник кечиши характери
Кам рецедив
Кўп рецедив
Доим учровчи симптоматика
5. Асоратлари
Сафро оқиши бузилиши
Портал гтпертензия
Эндокрин бузилишлар
Панкреатоген қандли диабет
Гипоглиемик ҳолат
Яллиғланишлар- абсцесс, киста
парапанкреатит, “ферментли” холецистит,
пневмония, паранефрит , ва бошқалар
6. Клиник белгилари ва симптомлари
Қориндаги оғриқ – СП асосий белгисиОдатда эпигастрал соҳадаги оғриқ орқага иррадиация
қилади (белбоғсимон ), овқатлангандан кейин кучаяди,
олдинга букилганда ёки ўтирганда оғриқ камаяди. Хуружли
оғриқлар рецидивланади ( А тип; узоқ оғриқсиз даврда 10
кун мобайнидаги чўзилмаган хуружли), баъзида доимий
оғриқ (В тип; 1-2 ой давомида оғриқсиз даврда оғир ва
давомли эпизодлар кузатилади, бу ҳолат кўпинча
алкоголли СП учрайди)
Ошқозог ости безининг ташқисекретор функциясининг
етишмовчилиги
Диарея
Вазн йўқотиш
Панкреатик мальдогестия
Мальабсорбция ( витаминлар дефицити, анемия,
шишлар)
7. Асоратлари
СП кўп учрайдиган асоратларидан бирипсевдокисталар
Ошқозон ости бези шиши ва фибрози умумий ўт
йўлини босиб қўйилиши натижасида сариқлик
ривожланади (16-33 % беморларда)
Эрозив гастрит, Мэллори- Вейса синдроми,
гастродуоденал яра, сурункали дуоденал тутилиши,
абдоминал ишемик синдром
СП хуружини панкреонекроз билан кечишида
инфекцион асоратли касалликлар ривожланади (
яллиғланиш инфильтрати, абсцеслар, йирингли
холангит, септик ҳолатлар)
СП беморлар биринчи навбатда ёғда эрувчи
витаминлар етишмовчилиги (А, Д. Е, К ва витамин
В12) хавфи ортади. СП остеопароз тасдиқланган
асоратлардан ҳисобланади
8. Ошқозон ости бези (ООБ) экзокрин етишмовчилиги сабаблари
Бирламчи-Сурункали панкреатит
липоматози
-ООБ резекцияси
-ООБ раки
Муковисцидоз
Изолирланган липаза бузилиши
Швахман синдроми
Йохансона- Бриззарда синдроми
( туғма мальабсорбция, бурун
қанотиаплазияси, карлик,
микросомия,
гипотиреоидизм )
Иккиламчи
-Ингичка ичак шиллиқ -ООБ
қаватлар касалликлари
- Гастринома
Анастамоз Бильрот-1
(ООБ ферменти билан овқат
жойлашишининг бузилиши)
Туғма энтерокиназа етишмовчилиги
Ўт тош касаллиги, жигар циррози ( ўт кис
-лотасининг дифецитлиги , 12 б.и
панкреатик сок ва сафронинг тушиши
бузилиши)
9. Диагностика
Ўткир панкреатитданфарқи, СП да сийдик
ва қондаги ферментлар миқдори ошиши
кузатилади , бундай ҳолатда панкреатит
асцит ёки псевдокисталар ривожига гумон
қилиш мумкин. Гиперамилаза
панкреатитдан ташқари манба борлиги
тўғрисида ёки (сийдикда нормал амилаза
активлиги кузатилса, буйракда
фильтрланмайдиган плазмадаги оқсил
комплексидаги амилаза ҳосил бўлади) қон
таркибидаги амилаза миқдорининг ошиши
макроамилазаемиядан далолат беради.
10. Ультратовушли эхография
Трансабдоминал ультратовушлитекшириш (УЗД), бирламчи скрининг
усул сифатида ўрин олади. СП
ташҳисини қўйишда қуйидаги белгилар
киритилади:
- псевдокистлар
-кальцификация ва вирсунголитиаз
- СП асорат кўрсаткичларипсевдокистлар, умумий ўт йўллари
кенгайиши.
11. Мультиспирал компьютер томография (МСКТ)
Қуйидагилар СП кўрсатади:Безлар атрофияси,
Ўт йўлларидаги конкрементлар борлиги
Интра – ёки перипанкреатик кисталар
Талоқ венаси тромбози ва перипанкреатик
фасциянинг йўғонлашиши
ООБ размерлари ва контурлари кенгайишидаги
тиниқмаслик, структураси ҳар хиллиги
МСКТ ёрдамида вена ичига контраст юборилиш
йўли билан ООБ некроз зонасини топиш мумкин.
12. ООБ экзокрин етишмовчилиги диагностикасида лаборатор усуллар
Витамин В12( трофологик статус), кальций,қон ивиш факторлари, альбумин
фракциялари ва умумий оқсил миқдорининг
пасайиши.
Капрологик тест (стеаторея, креаторея,
амилорея)
Функционал тестлар (секретинпанкреозимин).
Нажасда панкреатик ферментларни
аниқлаш
13. Даволаш схемаси
Бир кунда 5-6 маҳал овқатланиш режимидаги парҳез билан ёғли,қовурилган, аччиқ,алкоголлар тавсия қилинмайди.
Ферментлар – Эрмиталь ёки Креон 25000ТБ кунига 3
маҳал(нонушта,тушлик,кечки тановвул) ва 10000ТБ 1 капсулалан
чайнашга овқат вақтида 1 ой мобайнида, дискомфорт ҳолатларида ҳам
берилади
Оғриқда спазмолитиклар- мебеверин(ниаспам, дюспаталин, спарекс)
200мг кунига 2 маҳал
Ичак микрофлораси коррекцияси учун- пробиотиклар- бион 3 кунига
1 капсуладан 1 ой, линекс 2 капсуладан кунига 3 маҳал ёки Актофлор
С 1 тюбикданкунига 3 маҳал 1 ой
Омепразол 20мг кунига 1 капсуладан 2 маҳал -21 кун
14. Даволаш схемаси (Шифохонада)
1. Спазмолитик (дротаверин 4мл мушакорасига, но-шпа 4мл мушак орасига,
папаверин гидрохлорид 2 %- 2мл мушак
орасига)
2. Протеаз ингибиторлари – Апротинин
(гордокс, апротекс, контрикал) 10000ТБ
вена ичига томчи ҳолида 2 маҳал 5 кун
3. Сандостатин (Октреотид) 0,1мл
кунига 3 маҳал тери остига 3-5кун