Оксидтер хим қасиет (1)

1.

Заттардың жануы нәтижесінде қандай өнімдер түзіледі?
Жану нәтижесінде әрқашан су, көмірқышқыл газы
түзіледі ме?

2.

Тапсырма
Төменде берілген қосылыстардың ішінен оксидтерді
табыңыз:
Сl2О7, HMnО4, PbO, NH3, Fe2О3, CuO, Са(ОН)2,
СО2, SiО2, Н2О, SО2, СО, CaO, N2О3.

3.

Берілген заттар арасындағы реакция
теңдеулерін жазыңыздар, теңестіріңіздер
Түзілген оксид түрін анықтаңыз
• Натрий + оттек =
• Күкірт + оттек =
• Көміртек + оттек =
• Кальций + оттек =
• Алюминий + оттек =

4.

Сөйлемді толықтырыңыздар
Оксидтер дегеніміз молекула
құрамы ______ элементтен тұрып,
оның бірі ___________ болатын
_________заттар .
Al2O3 – бұл ___________ оксиді
SO2 – бұл күкірт (__) оксиді.
Cl2O7 - ______ (__) _____ .

5.

Оксидтер
Тұз түзбейтін оксидтер — қышқылдық, негіздік немесе
амфотерлік қасиеттері жоқ оксидтер, тұз түзбейді
Тұз түзетін оксидтер – бұл оксидтер қышқылдармен
немесе сілтілермен әрекеттесіп, тұз бен су түзетін оксидтер.

6.

Оксидтерді жіктеу
Оксидтер
1) Тұз түзбейтін оксидтер
N2O, NO, CO, H2O
2) Тұз түзетін оксидтер
Негіздік
Металл оксиді
(т.д. +1,+2)
CaO
Негіз
Екідайлы(амфотерлі)
ВеО, ZnO, SnO, PbO
және
металл оксидтері
(т.д. +3, +4),
Қышқылдық
Бейметалл
оксидтері және
металл оксидтері
(т.д.+5,+6,+7)
P2O5
Қышқыл

7.

Сабақ мақсаттары:
• оксидтер туралы білімді (құрамы, номенклатурасы,
жіктелуі, диссоциациясы) дамыту ;
• оксидтердің физикалық және химиялық қасиеттерін
зерттеу, реакция теңдеулерін жазу
Бағалау критерийлері
• оксидтерді жіктей алады;
• оксидтердің қасиеттерін сипаттайтын химиялық
реакция теңдеулерін жазып, теңестіре алады.

8.

Оксидтер.
Лабораториялық жұмыс № 1
«Оксидтердің химиялық қасиеттерімен
танысу»
Оқу мақсаты
9.4.1.2 қышқылдық, негіздік және екідайлы оксидтердің
негізгі химиялық қасиеттерін білу;

9.

Негіздік оксидтер және олардың химиялық қасиеттері
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/oksidter?mid=fe7a2a2a-9d5911e9-be78-49d30a05e051

10.

Негіздік оксидтер
Жалпы формуласы Ме2О, МеО
Физикалық қасиеттері
• Бөлме температурасында негіздік оксидтер қатты
• Негіздік оксидтердің түстері әртүрлі, мысалы Cu2O – қызыл,
СаO, BaO – ақ, CuO-қара
CaO
ВaO
CuO
Cu2O

11.

НЕГІЗДІК ОКСИДТЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІ (Н.О.)
1) Н.О. + қышқыл = тұз + су ( алмасу реакциясы )
CaO + H2SO4 → CaSO4 + H2O
2) Н.О. + қышқылдық оксид = тұз
(қосылу реакциясы)
СaO + SiO2 = CaSiO3
3) Н.О.(еритін) + су = негіз (сілті)
(қосылу реакциясы)
Na2О + H2O → 2NaOH
4) Н.О. + екідайлы (амфотерлі) оксид = тұз
Na2О + ZnO → Na2ZnO2

12.

Қышқылдық оксидтер және олардың химиялық қасиеттері
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/oksidter?mid=fe7a2a2e-9d59-11e9-be7849d30a05e051

13.

Қышқылдық оксидтердің физикалық қасиеттері
Агрегаттық күйлері әртүрлі: Р2О5 – қатты, SiO2 – қатты,
СО2 , SO2, NO2 – газдар, SO3– бөлме температурасында
сұйық, 17 ° C температурада қатты кристалды массаға
айналады.
Барлық қышқылдық оксидтер (SiO2 басқасы) суда ериді.
Р2О5
SiO2

14.

Қышқылдық оксидтердің химиялық қасиеттері
(Қ.О.)
1) Қ.О. + негіз = тұз + су ( алмасу реакциясы)
CO2 + Mg(OН)2= MgCO3 + H2O
2) Қ.О. +Н.О. = ТҰЗ ( қосылу реакциясы)
SO3 + MgO = MgSO4
3) Қ.О. + су = қышқыл (SiO2 басқасы )
(қосылу реакциясы)
Р2O5 + 3H2O = 2H3РO4

15.

Амфотерлік оксидтер және олардың химиялық қасиеттері
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/oksidter?mid=fe7a2a31-9d59-11e9be78-49d30a05e051

16.

Екідайлы (амфотерлі) оксидтер
• Екідайлы (амфотерлі) оксидтер
әрі қышқылдық, әрі негіздік қасиет көрсетеді
• Мысалы: ZnO, Al2O3, Cr2O3, V2O3
• Екідайлы оксидтерге қышқылдар да, негіздерде сәйкес
келеді, мысалы: H2ZnO2 - ZnO - Zn(OH)2,
• Екідайлы (амфотерлі) оксидтер сумен әрекеттеспейді.

17.

Екідайлы (амфотерлі) оксидтер
Al2O3 (алюминий оксиді) түссіз, суда ерімейтін
кристалдық зат. Балқу температурасы – 2053 °C,
қайнау температурасы– 3000 °C.
Алюминий оксиді табиғатта жақұт (корунд), лағыл
(рубин), көк жақұт (сапфир) деп аталатын минерал
түрінде кездеседі. Лағыл мен сапфир асыл тастар
қатарына жатады. Олар дәл кескіш аспаптарда, т.б.
қолданылады.
Cr2O3 (хрома(III)оксиді) –күңгірт жасыл түсті
кристалл, сумен әрекеттеспейді.
Декоративті жасыл шыны алу үшін және керамикада
қолданылады.
ZnO (мырыш оксиді) – түссіз кристалды ұнтақ, суда
ерімейді. Ақ майлы бояуды дайындау үшін
қолданылады (цинковые белила)

18.

Екідайлы (амфотерлі) оксидтер
Белгіленуі:
негіздік
оксидтер
амфотерлі
оксидтер
қышқылдық
оксидтер

19.

Екідайлы (амфотерлі) оксидтердің химиялық қасиеттері
Негіздік қасиет көрсете алады
1. Қышқылдармен: ZnO + 2НСl → ZnСl2 + Н2О
2. Қышқылдық оксидтермен: ZnO+ SiO2 = ZnSiO3
мырыш силикаты
Қышқылдық қасиет көрсете алады
1. Сілтілермен: ZnO + 2NaОН = Na2ZnO2 +Н2О
натрий цинкаты
2. Негіздік оксидтермен: ZnO + MgО = MgZnO2
магний цинкаты

20.

21.

Тапсырма
Мысалы,
а) мыс(ІІ) оксидінің негіздік оксид екенін,
б) кремний (IV) оксидінің қышқылдық оксид
екенін,
в) мырыш оксидінің амфотерлі оксид екенін
тәжірибе жүзінде қалай дәлелдейміз?

22.

Тапсырма
Негіздік оксидтер:
A.Төмендегі теңдеулерді толықтырып
теңестіріңіздер:
1. __К + ___ → __K2O
2. CaO + HCL → _____ + _____
3. CaO + ____ → CaCO3
4. CaO + ____ → Ca(OH)2 + ____
B.Жоғарыдағы реакция теңдеулеріне сүйене
отырып, оксидтердің химиялық қасиеттерін
сипаттаңыздар

23.

Тапсырма
Қышқылдық оксидтер:
А. Төмендегі теңдеулерді толықтырып
теңестіріңіздер:
1.
__S + ___ → __SO2
2. SO2 + __NaOH → _____ + _____
3. SO2 + ____ → CaSO3
4. SO2 + ____→ H2SO3
B. Жоғарыдағы реакция теңдеулеріне
сүйене отырып, оксидтердің химиялық
қасиеттерін сипаттаңыздар.

24.

Тапсырма
Екідайлы оксидтер:
A.Төмендегі теңдеулерді толықтырып
теңестіріңіздер:
1. __Zn + ___ → __ ZnO
2. ZnO + __NaOH → _____ + _____
3. ZnO + ____ → ZnSO3
4. Al + ____ → H3AlO3
B. Жоғарыдағы реакция теңдеулеріне
сүйене отырып, оксидтердің химиялық
қасиеттерін сипаттаңыздар.

25.

Бағалау критерийлері
- Cөзбен жазылған реакция теңдеулеріне сүйене
отырып химиялық формулалар арқылы химиялық
реакция теңдеуін жаза алады;
- Жазылған реакция теңдеуі бойынша оксидтердің
негізгі химиялық қасиеттерін сипаттай алады

26.

Тапсырма
1
Негіздік оксид+ Қышқыл → Тұз + су
Green pen

27.

Тапсырма
1
Негіздік оксид+ Қышқыл → Тұз + су
MgO + 2HCl=MgCl2 + H2O
MgO + 2H+ = Mg2+ + H2O
Green pen

28.

Тапсырма
2
Негіздік оксид+ Қышқылдық оксид → Тұз
Green pen

29.

Тапсырма
2
Негіздік оксид+ Қышқылдық оксид → Тұз
СаO + CO2 = CaCO3
Green pen

30.

Тапсырма
3
Green pen
Қышқылдық оксид + Cу → Қышқыл

31.

Тапсырма
3
Green pen
Қышқылдық оксид + Cу → Қышқыл
SO3 + H2O = H2SO4

32.

Тапсырма
4
Green pen
Оксид (сілтілік, сілтілік жер метал оксидтері) + Су → Сілті

33.

Тапсырма
4
Оксид(сілтілік, сілтілік жер метал оксидтері) + Су → Сілті
K2O + H2O = 2KOH
K2O + H2O = 2K+ + 2OH-

34.

Тапсырма
5
Green pen
Амфотерлі оксид + Қышқыл → Тұз + су

35.

Тапсырма
5
Green pen
Амфотерлі оксид + Қышқыл → Тұз + су
ZnO + 2HNO3 = Zn(NO3)2 + H2O
ZnO + 2H+ = Zn2+ + H2O

36.

Рефлексия
«Пияз қабықшасы(сақинасы)»
Оқушылар бір-біріне қарама-қарсы екі шеңбер құрады.
Ішкі шеңбер оқушылары оксид формуласын айтады, ал
сыртқы шеңбер оксид түрін атауы керек. Содан кейін
сыртқы шеңбер оңға қадам жасайды және шеңбердегі
серіктестерді және т.б. өзгертеді.

37.

Үй тапсырмасы:
Мына өзгерістерді жүзеге асыруға мүмкін
болатын реакция теңдеулерін жазыңыздар:
A. Алюминий оксиді алюминий хлориді
алюминий гидроксиді алюминий оксиді
натрий алюминаты.
B.

38.

Ресурстар:
1. Оксидтер тақырыбына көптеген тапсырмалармен онлайн-тест:
http://www.yaklass.ru/p/himija/8-9-klass/klassy-neorganicheskikhveshchestv-14371/oksidy-13609
2.Оксидтер тақырыбына тексеру жұмыстары:
https://kopilkaurokov.ru/himiya/uroki/provierochnaia-rabota-po-tiemieoksidy
3.Оксидтердің химиялық
қасиеттері:http://www.kristallikov.net/page29.html