Obrażenia i podejrzenie obrażeń głowy (procedura 7)

1. Obrażenia i podejrzenie obrażeń głowy (procedura 7)

Opracowanie: Mariusz Chomoncik

2. ZAGADNIENIA

• Anatomia
• Podział obrażeń głowy
• Objawy
• Przegląd najczęstszych obrażeń głowy
• Obrażenia twarzoczaszki
• Postępowanie
• Obrażenia szyi

3. ANATOMIA

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

4. PODZIAŁ OBRAŻEŃ GŁOWY

• Otwarte
• Zamknięte
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

5. PODZIAŁ OBRAŻEŃ MÓZGU

• Pierwotne
• Wtórne
▪ jeżeli mózg jest pozbawiony tlenu dłużej
niż 4 – 6 minut, powstają nieodwracalne zmiany
ZAPAMIĘTAJ! uszkodzony mózg bardzo źle toleruje
niedotlenienie
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

6. OBJAWY (1)

• Ocena wrażenia ogólnego
• prężenia
• drgawki
• ułożenie ciała:
▪ kończyny górne zgięte, dolne
wyprostowane
→ pozycja odkorowania
▪ kończyny górne i dolne
wyprostowane
→ pozycja odmóżdżeniowa
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI, Tabela 6.1)

7. OBJAWY (2)

• Przytomny lub
zaburzenia
świadomości
różnego stopnia
(skala AVPU)
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział Vi, tabela 6.1)

8. OBJAWY (3)

• Częstość oddechu:
różna, zwykle
w dolnych granicach
normy
10 sekund
• Częstość tętna:
zwykle w dolnych
granicach normy
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział Vi, tabela 6.1)

9. OBJAWY (4)

• W obrębie głowy – wizualnie
▪ siniaki
▪ rany
▪ krwawienie
▪ zniekształcenie
▪ wypływ krwi i/lub płynu
mózgowo – rdzeniowego
z uszu i/lub nosa
▪ zasinienie wokół oczodołów
(„krwiaki okularowe”)
▪ obrzęk i/lub przebarwienie
za uchem („objaw Battle'a”)
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI, Tabela 6.1)

10. OBJAWY (5)

• W obrębie głowy – wizualnie
• źrenice:
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI, Tabela 6.1)

11. OBJAWY (6)

• W obrębie głowy – dotykiem
▪ bolesność
▪ niestabilność
▪ obrzęk
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI, Tabela 6.1)

12. OBJAWY (7)

• Wywiad ratowniczy:
▪ ból głowy
▪ zawroty głowy
▪ dzwonienie w uszach
▪ nudności
▪ wymioty
▪ może występować niepamięć wsteczna
(co się stało)
▪ zaburzenia orientacji (co do miejsca, czasu)
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI, Tabela 6.1)

13.

PRZEGLĄD NAJCZĘSTSZYCH OBRAŻEŃ
GŁOWY (1)
• Rany skóry głowy
www.brettcolephotography.com
ZAPAMIĘTAJ! jeżeli udziela się pomocy dorosłemu
poszkodowanemu w stanie wstrząsu z obficie krwawiącą
raną głowy, należy szukać innego źródła krwawienia
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

14.

PRZEGLĄD NAJCZĘSTSZYCH OBRAŻEŃ
GŁOWY (2)
• Złamania czaszki
ZAPAMIĘTAJ! siła, która spowodowała złamanie czaszki,
prawdopodobnie uszkodziła również tkankę mózgową
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

15.

PRZEGLĄD NAJCZĘSTSZYCH OBRAŻEŃ
GŁOWY (3)
• Obrażenia mózgu
▪ Wstrząśnienie
▪ Stłuczenie
▪ Krwawienie podpajęczynówkowe
▪ Uszkodzenie z powodu niedotlenienia
▪ Krwawienie wewnątrzczaszkowe
- ostry krwiak nadtwardówkowy
- ostry krwiak podtwardówkowy
- krwawienie wewnątrzmózgowe
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

16. PRZEGLĄD NAJCZĘSTSZYCH OBRAŻEŃ GŁOWY (4)

• Obrażenia twarzoczaszki
www.liverpoolecho.co.uk
Postępowanie na miejscu zdarzenia nie różni się istotnie
od postępowania w przypadku innych obrażeń głowy
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

17. PRZEGLĄD NAJCZĘSTSZYCH OBRAŻEŃ GŁOWY (4)

• Obrażenia twarzoczaszki
▪ Obrażenia okolicy oczodołowej
▪ Stłuczenie twarzy
▪ Rany twarzy
▪ Złamanie nosa
▪ Złamanie żuchwy
Postępowanie na miejscu zdarzenia nie różni się
istotnie od postępowania w przypadku innych
obrażeń głowy
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

18.

CIAŁO OBCE
www.thesun.ie
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II)

19. OBRAŻENIA GŁOWY

Uwaga!
U każdego poszkodowanego z obrażeniami głowy
należy założyć współistnienie obrażenia kręgosłupa
szyjnego, aż do czasu jego wykluczenia
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II)

20. Procedura 7 – obrażenia i podejrzenie obrażeń głowy

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

21. SEKWENCJA ZAŁOŻEŃ TAKTYCZNYCH W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM – rozpoznanie miejsca zdarzenia

• zabezpieczenie ratowników
• identyfikacja zagrożeń
• liczba poszkodowanych
• potrzebne dodatkowe siły i środki
• mechanizm zdarzenia
Uwaga! w przypadku zauważenia intensywnego krwotoku
→ należy go natychmiast uwidocznić i zatamować
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział I, pkt.I.2)

22.

DOTARCIE DO POSZKODOWANEGO
• Ocena wrażenia ogólnego
Uwaga! w przypadku
obecności intensywnego
krwawienia w ocenie
poszkodowanego należy
zmienić schemat ABC
na C ABC
Pamiętaj! do poszkodowanego należy podejść od strony
jego nóg
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II, pkt.II.1)

23. POSTĘPOWANIE: sekwencja medycznych działań ratowniczych

Ocena wrażenia ogólnego
Ocena stanu świadomości – skala AVPU
Ocena drożności dróg oddechowych (A)
Ocena oddechu (B)
Tlenoterapia według wskazań
Ocena krążenia (C)
Wywiad ratowniczy
Ocena poszkodowanego pod kątem istniejących obrażeń
i dolegliwości – obrażenia i podejrzenie obrażeń głowy
• Wdrożenie postępowania adekwatnego do dolegliwości
i obrażeń stwierdzonych u poszkodowanego – procedura nr 7
• Termoizolacja
• Regularna ocena funkcji życiowych i postępowanie
adekwatne do stanu poszkodowanego
W
s
p
a
r
c
i
e
p
s
y
c
h
i
c
z
n
e

24. POSTĘPOWANIE: stabilizacja odcinka szyjnego kręgosłupa

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II)

25.

POSTĘPOWANIE: opatrunek osłaniający
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

26.

UŁOŻENIE: obrażenie i podejrzenie obrażeń głowy
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

27.

UŁOŻENIE: obrażenie i podejrzenie obrażeń głowy
oraz objawy wstrząsu hipowolemicznego
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział VI)

28. WSKAZANIA DO EWAKUACJI

• Bezpośrednie lub przewidywane w krótkim czasie zagrożenie dla
życia ratownika i ratowanego.
• Brak możliwości oceny funkcji życiowych w miejscu lub ułożeniu,
w którym znajduje się poszkodowany (w tym podjęcie decyzji
o odwróceniu z pozycji lezącej na brzuchu do pozycji leżącej na
plecach).
• Bardzo ciężki stan poszkodowanego wymagający natychmiastowego
podjęcia czynności z zakresu medycznych działań ratowniczych, aby
zapobiec zatrzymaniu krążenia.
• Zatrzymanie krążenia i brak możliwości podjęcia resuscytacji
w miejscu lub ułożeniu, w którym znajduje się poszkodowany.
• Poszkodowany w miejscu do którego ZRM nie ma dostępu.
PAMIĘTAJ! u poszkodowanego wymagającego ewakuacji z miejsca
zdarzenia w miarę możliwości należy przed ewakuacją ocenić obecność
czucia i ruchomość kończyn dolnych i górnych.
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział I, pkt.I.4.1)

29. PODSUMOWANIE

• Zabezpiecz kręgosłup szyjny, drogi oddechowe
i krążenie
• Często kontroluj parametry życiowe
• Zapobiegaj niedotlenieniu
• Zapobiegaj wstrząsowi
• Bądź przygotowany na wystąpienie drgawek
• Bądź przygotowany na wystąpienie wymiotów

30. OBRAŻENIA SZYI (1)

• Urazy tępe
▪ obrażenie kręgosłupa szyjnego i rdzenia kręgowego
▪ obrażenia krtani i tchawicy powodujące zaburzenia oddychania
▪ obrażenie naczyń krwionośnych powodujące krwawienie
▪ w wyniku pęknięcia błony wewnętrznej ściany tętnicy szyjnej
może dojść do jej rozwarstwienia i udaru niedokrwiennego
mózgu
image3.slideserve.com/5384177/neck-injury-n.jpg

31. OBRAŻENIA SZYI (2)

• Urazy przenikające
▪ obrażenie naczyń krwionośnych powodujące krwawienia
▪ obrażenie układu nerwowego
▪ obrażenie przełyku
www.researchgate.net
www.sciencedirect.com

32. OBRAŻENIA SZYI (3)

• Opatrunki
(I)

33. OBRAŻENIA SZYI (4)

• Opatrunki
(II)

34. OBRAŻENIA I PODEJRZENIA OBRAŻEŃ GŁOWY

• PYTANIA?

35. LITERATURA

J. Andres (red.), Pierwsza pomoc i resuscytacja krążeniowo – oddechowa,
PRR, Kraków 2011 r.
L. Brongel (red.), Złota godzina, wyd. Wydawnictwo Medyczne, Kraków
2007 r.
L. Brongiel, K. Duda (red.) Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała,
PZWL, Warszawa 2001r.
J. E. Campbell (red.), International Trauma Life Support, wyd. Medycyna
Praktyczna, Kraków 2015 r.
S. V. Cantrill, R. C. Cantu, R. R. Ivatury, P. Viccellio, Uraz szyi – nie ma
miejsca na błąd, MP- Chirurgia 3/1997.
M. Chomoncik, Zeszyty edukacyjne z zakresu kwalifikowanej pierwszej
pomocy dla ratowników KSRG, wyd. Nova Sandec, Nowy Sącz 2013 r.
P. Guła, W. Machała, Postępowanie przedszpitalne w obrażeniach ciała,
wyd. PZWL, Warszawa 2015 r.
C. Pakulski za E. Mayzner – Zawadzka, Anestezjologia kliniczna z
elementami intensywnej terapii i leczenia bólu, tom 2, wyd. PZWL,
Warszawa 2009 r.
Zasady organizacji ratownictwa medycznego w KSRG, Warszawa 2013 r.
www.neurochirurgia.warszawa.pl

36. OBRAŻENIA I PODEJRZENIA OBRAŻEŃ GŁOWY

• DZIĘKUJĘ