Әкімшілік-деликтік заңнама: қолдану ерекшеліктері

1.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРҒЫ СОТЫНЫҢ ЖАНЫНДАҒЫ СОТ
ТӨРЕЛІГІ АКАДЕМИЯСЫ
Әкімшілік-деликтік заңнама: қолдану
ерекшеліктері.
Нұрышева Толқын Серікқалиқызы
заң ғылымдарының кандидаты
Астана – 2024

2.

Әкімшілік-деликтік заңнама: қолдану ерекшеліктері.
Мазмұны:
Қазақстан
Республикасы
әкімшілік-деликтік
құқығы әкімшілік
құқықтың ірі саласы
және ғылым ретінде.
Әкімшілік-деликтік
заңнама реттейтін
маңызды қоғамдық
қатынастар.
Әкімшілік-деликтік
құқығының
институттары.
Әкімшілік
жауаптылық және
әкімшілік жазаға
тарту: құқыққолдану
практикасының
өзекті мәселелері.

3.

Әкімшілік-деликтік құқық
Әкімшілік
құқықтың ірі
саласы.
Ол - әкімшілік
құқық бұзушылық
(деликт) жасауға
байланысты
туындайтын
қатынастарды
реттейтін нормалар
жиынтығы.
Әкімшілік-деликтік
құқық нормалары
құқық тәртібін
қалпына келтіреді,
адам мен
азаматтардың,
заңды тұлғалардың
құқықтары мен
бостандықтарын
қорғау функциясын
орындайды.
Әкімшілік-деликтік
құқығының реттеу
саласына,
бір жағынан, әкімшілік
құқық субъектілерінің
құқыққа қайшы мінезқұлқымен байланысты
қатынастар,
ал екінші жағынан, сот
және құзыретті
органдардың әкімшілік
құқық бұзушылық туралы
істерді қарау, құқыққа
қайшы әрекеттердің жолын
кесу, бұлтартпау
шараларын қолдану
жөніндегі қызметі кіреді.
3

4.

Әкімшілік-деликтік құқықтық қатынастар
Мемлекеттік органдар мен құқық бұзушылар арасында
туындайтын қатынастар - бұл билік қатынастары.
Алайда олардың өзіндік ерекшеліктері бар:
- біріншіден, тікелей басқарушылық қатынастардан
туындайды;
- екіншіден, әкімшілік құқық бұзушылық үшін
әкімшілік жауаптылық туралы нормалар қолданылады.
Оларды қорғау функциясы тек әкімшілік заңнамамен
ғана емес, сонымен қатар құқықтың басқа салаларымен де
реттелетін қатынастарға қолданылады.

5.

• Административно-деликтные
отношения
представляют
собой
разновидность
правоотношений
в
сфере
государственного
управления; возникают в одностороннем порядке по инициативе
уполномоченного на то органа либо должностного лица как реакция
на нарушение нормы права, предусматривающей административную
ответственность; связаны с выявлением и фиксацией факта
совершения административного деликта, рассмотрением дела об
административном правонарушении и принятием по нему решения, а
также исполнения принятого по делу решения на основе
материальных и процессуальных административно-правовых норм.
• Административно-деликтные отношения имманентно связаны с
административной деликтностью – социальным явлением, имеющим
ярко выраженную негативную направленность, детерминированным с
преступностью, могущим оказывать в силу своей массовости
собственное влияние на состояние правопорядка.
Денисенко Виктор Васильевич.
Теория административно-деликтных отношений : Дис. ... д-ра юрид. наук :
12.00.14 : Санкт-Петербург, 2002, 394 c.

6.

К ВОПРОСУ О СИСТЕМЕ АДМИНИСТРАТИВНО-ДЕЛИКТНОГО ПРАВА, СТАТУСЕ
СОСТАВЛЯЮЩИХ ЕГО НОРМ И СООТВЕТСТВУЮЩЕЙ УЧЕБНОЙ ДИСЦИПЛИНЕ
Система административно-деликтного права представляет собой
совокупность следующих гармонично взаимосвязанных между собой
частей, а именно:
а) Общей и Особенной частей, объединяющих материально-правовые
административно-деликтные нормы, определяющие составы конкретных
видов административных правонарушений, систему и виды
административных наказаний, общие правила их назначения;
б) Компетенционной части, предусматривающей круг органов
административной юрисдикции, их должностных лиц, а также их
полномочия
по
рассмотрению
дел
об
административных
правонарушениях;
в) Процессуальной части, регулирующей порядок реализации
административной ответственности.
ЮРИЙ ИЛЬИЧ ПОПУГАЕВ,
профессор кафедры административного права Московского университета МВД
России имени В.Я. Кикотя

7.

Әкімшілік-деликтік құқықтық
қатынастар
Әкімшілік-деликтік құқықтық қатынастар әкімшілік жауаптылықты (жазаларды) анықтау
және әкімшілік жазаны тағайындау, әкімшілік
құқық бұзушылық туралы істерді қозғау, қарау
барысында пайда болатын, өзгеретін және
тоқтатылатын қоғамдық қатынастар.
7

8.

Әкімшілік-деликтік заңнама
• Әкімшілік-деликтік
заңнама
материалдық
процессуалдық нормалардан тұрады.
және
- Материалдық нормалар әкімшілік құқық бұзушылық
ұғымын, әкімшілік жазаның мақсаттары мен түрлерін,
мемлекеттік басқарудың әртүрлі салаларындағы әкімшілік
құқық
бұзушылықтардың
құрамын,
осы
құқық
бұзушылықты қарастыруға құзыретті органдардың
өкілеттіктері мен түрлерін анықтайды.
- процессуалдық нормалар – әкімшілік құқық бұзушылық
туралы істер бойынша іс жүргізу тәртібін айқындайды.

9.

«ДЕЛИКТ»
В справочной и монографической литературе понятие «деликт»
употребляется в очень широком значении, охватывая не только гражданские,
международные правонарушения, но и уголовные, административные,
дисциплинарные.
Но традиционно оно исходит из римского права, где именовались
«деликтами» все противоправные действия, с подразделением их на частные, или
гражданско-правовые (delictum — privatum), и квази-деликты, различные
нарушения другого рода (quasi delictum).
Например, как квази-деликт квалифицировалось обливание с балконов
прохожих помоями, за что с виновных взыскивался штраф (multa).
Термином «деликт» административный проступок именуют и теоретики
права, и представители отраслевых наук (С.Ф. Кечекьян, С.С. Алексеев,
Г.А.Аксененок и др.).
Наиболее существенным элементом, определяющим специфику проступочного
правоотношения, является его содержание.
Л. В. КОВАЛЬ
АДМИНИСТРАТИВНО-ДЕЛИКТНОЕ ОТНОШЕНИЕ
КИЕВ
ГОЛОВНОК ИЗДАТЕЛЬСТВО ИЗДАТЕЛЬСКОГО ОБЪЕДИНЕНИЯ
«ВИЩА ШКОЛА», 1979

10.

Әкімшілік-деликтік заңнама: қолдану ерекшеліктері.
Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңнаманың міндеттері –
адамның және азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды
мүдделерiн,
халықтың
денсаулығын,
санитариялықэпидемиологиялық саламаттылығын, қоршаған ортаны, қоғамдық
имандылықты, меншiктi, қоғамдық тәртiпті және қауiпсiздiктi,
мемлекеттiк билiктi және мемлекеттік басқаруды жүзеге асырудың
белгiленген тәртiбiн, ұйымдардың заңмен қорғалатын құқықтары
мен мүдделерiн әкiмшiлiк құқық бұзушылықтардан қорғау, сондайақ олардың жасалуының алдын алу.

11.

Әкімшілік-деликтік заңнама: қолдану ерекшеліктері.
Әкiмшiлiк жауаптылықтың негiзi
Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық
бұзушылық үшiн жауаптылық туралы
заңнамасының кеңiстiк тұрғысынан қолданылу
- Қазақстан Республикасының аумағында әкiмшiлiк
құқық бұзушылық жасаған тұлға осы Кодекс бойынша
жауаптылыққа жатады.

12.

Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн
жауаптылық туралы заңнамасының уақыт тұрғысынан қолданылуы
•Әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған тұлға осы
құқық бұзушылық жасалған уақытта қолданылған
заңнаманың негiзiнде жауаптылыққа жатады.
• Кодекстiң Ерекше бөлiгінде көзделген іс-әрекеттiң
жүзеге асырылған уақыты, салдардың басталған
уақытына
қарамастан,
әкiмшiлiк
құқық
бұзушылық жасалған уақыт деп танылады.

13.

Әкімшілік жауаптылық
Әкiмшiлiк жауаптылыққа жататын тұлғалар
1) әкімшілік құқық
бұзушылық аяқталған
немесе оның жолын
кескен кезде он алты
жасқа толған, ақыл-есi
дұрыс жеке тұлға;
1
3
2) заңды тұлға

14.

Әкімшілік жауаптылық
Әкiмшiлiк жауаптылыққа жататын тұлғалар
Лауазымды
адамдардың
әкiмшiлiк
жауаптылығы
Құқық
бұзушылық
арнаулы
техникалық
құралдармен
тiркелген кездегi
әкiмшiлiк
жауаптылықтың
ерекшелiктерi
(көлiк
құралдарының
меншiк иелерi)
Әскери
қызметшiнің,
прокурордың
және тәртіптік
жарғылардың
не арнайы
ережелердің
күші
қолданылатын
тұлғалардың
әкiмшiлiк
жауаптылығы
Жекеше
нотариустарды,
жеке сот
орындаушылар
ының,
адвокаттардың,
дара
кәсіпкерлердің
және заңды
тұлғалардың
әкiмшiлiк
жауаптылығы

15.

Әкiмшiлiк жауаптылыққа жататын
тұлғалар
Шетелдiктердiң, шетелдiк
заңды тұлғалардың және
азаматтығы жоқ адамдардың
әкiмшiлiк жауаптылығы
Әкiмшiлiк құқық бұзушылық
жасаған кезде он алты
жасқа толған, бiрақ он
сегiзге толмаған адамдар
ӘҚБтК 9-тарауының күшi
қолданылатын кәмелетке
толмағандар деп танылады.

16.

435-бап. Кәмелетке толмаған адам жасаған бұзақылық
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 293-бабының
бiрiншi бөлiгiнде көзделген, он төрттен он алты жасқа дейiнгi
кәмелетке толмаған адам жасаған ұсақ бұзақылық немесе
бұзақылық –
ата-анасына немесе оларды алмастыратын адамдарға жеті айлық
есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады

17.

448-бап. Кәмелетке толмағандардың вандализмі
(Он алты жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар жасаған вандализм)

18.

Ескіру мерзімінің өтуіне байланысты әкімшілік жауаптылықтан босату
Тұлға әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалған күннен бастап екi ай өткеннен кейiн
әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылуға жатпайды;
Жеке тұлға - әкiмшiлiк сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық,
лауазымды адамдардың кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласуы,
сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілеріне тексерулер және жеке кәсіпкерлік субъектілеріне
бару арқылы бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарын жүргізу,
сондай-ақ салық салу, қоршаған ортаны қорғау, бәсекелестікті қорғау саласында, кеден ісі
саласында,
зейнетақымен қамсыздандыру, міндетті әлеуметтік сақтандыру саласында,
Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиiмдiлiгiн арттыру туралы,
мемлекеттік құпиялар туралы, табиғи монополиялар туралы,
жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасы саласында құқық бұзушылық
жасағаны үшiн оны жасаған күннен бастап бiр жыл өткеннен кейiн әкiмшiлiк жауаптылыққа
тартылуға жатпайды
Қаржы саласында, төлем қабілеттілігін қалпына келтіру,
оңалту және банкроттық кезінде әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған кезде тұлға әкiмшiлiк
құқық бұзушылық жасалған күннен бастап үш жылдан кешiктiрiлмей әкiмшiлiк
жауаптылыққа тартылуға жатады, бiрақ әкiмшiлiк құқық бұзушылық анықталған күннен
бастап екi ай өткеннен кейін әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылмайды.

19.

Ескіру мерзімінің өтуіне байланысты әкімшілік
жауаптылықтан босату
Заңды тұлға (оның iшiнде дара кәсiпкер) -
әкiмшiлiк сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық,
Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиiмдiлiгiн
арттыру туралы,
қоршаған ортаны қорғау туралы,
сондай-ақ жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы,
бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібі туралы заңнамасы
саласында құқық бұзушылық жасағаны үшiн,
техникалық реттеу объектілерінің сәйкестігін бағалау рәсімдерін бұзғаны үшін
– оны жасаған күннен бастап үш жыл өткеннен кейiн,
ал салық салу,
бәсекелестікті қорғау саласындағы,
кеден ісі саласындағы,
зейнетақымен қамсыздандыру, міндетті әлеуметтік сақтандыру саласында,
Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасы
саласындағы құқық бұзушылығы үшiн оны жасаған күннен бастап бес жыл
өткеннен кейiн әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылуға жатпайды.

20.

Әкімшілік жауаптылықтан босату
Әкiмшiлiк жауаптылықтан және әкiмшiлiк жазадан
рақымшылық жасау актiсi негiзiнде босату
Рақымшылық жасау туралы актiнi Қазақстан Республикасының Парламентi
жекелей анықталмаған адамдар тобына қатысты шығарады.
Әкiмшiлiк жауаптылықтан тараптардың татуласуына байланысты босату
- Кодекстiң Осы Кодекстiң 73, 73-1, 73-2, 73-3, 79 (бірінші
бөлігінде), 146, 185, 186, 190 (бесінші және алтыншы
бөліктерінде), 220, 229 (екінші бөлігінде)-баптарында
көзделген әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер
жәбiрленушiнiң арызы бойынша ғана қозғалады және ол
әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған тұлғамен татуласқаннан
кейiн тоқтатылуға жатады.
-Татуласу жәбiрленушi мен әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған тұлға қол
қойған жазбаша келiсiм негiзiнде жүзеге асырылады.
64-1-бап. Құқық бұзушылықтың маңызы болмашы болған кезде әкімшілік
жауаптылықтан босату

21.

Әкiмшiлiк жауаптылық
Әкімшілік жауаптылықты болғызбайтын мән-жайлар:
- Қажетті қорғану;
- Қол сұғушылық жасаған адамды ұстау
- Аса қажеттiлiк;
Күштеп немесе психикалық мәжбүрлеу
- Бұйрықты немесе өкімді орындау

22.

Әкімшілік жауаптылық
Әкімшілік құқық бұзушылық үшін жауаптылықты
жеңілдететін мән-жайлар:
1) кiнәлi адамның өкiнуi;
2) залалды өз еркiмен өтеуi немесе келтiрiлген зиянды жоюы;
3) жан толқынысының әсерiмен не жеке басының немесе отбасының
ауыр жағдайлары салдарынан жасау;
4) кәмелетке толмаған адамның жасауы;
5) жүктi әйелдiң немесе үш жасқа дейiнгi баласы бар әйелдiң
жасауы;
6) күш қолдану немесе психикалық мәжбүрлеу арқылы жасау;
7) қажеттi қорғанудың заңдылығы шарттарын бұзу, құқыққа қарсы
қол сұғушылық жасаған адамды ұстау, бұйрықты немесе өкiмдi орындау
кезiнде жасау;
8) алғаш рет абайсызда жасау.

23.

Әкімшілік құқық бұзушылық үшін жауаптылықты
ауырлататын мән-жайлар:
1) прокурордың заңды түсiндiргенiне және (немесе) осыған уәкiлеттi тұлғалардың оны
тоқтату талабына қарамастан құқыққа қарсы мiнез-құлықты жалғастыру;
2) әкімшілік жазаға тартылған адамның біртекті әкімшілік құқық
бұзушылықты қайталап жасауы;
4) кiнәлi адамға психикасының ауыр түрде бұзылуынан зардап шегетіні көрінеу
белгілі адамдарды не әкiмшiлiк жауаптылық туындайтын жасқа толмаған адамдарды
әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасауға тарту;
5) ұлттық, нәсiлдiк және дiни өшпенділік немесе араздық уәжі бойынша, басқа
адамдардың заңды әрекеттерi үшiн кек алу, басқа құқық бұзушылықты жасыру немесе
оны жасауды жеңiлдету мақсатында әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасауы;
6) адамға немесе оның жақындарына қатысты осы адамның өзiнiң қызметтiк,
кәсiптiк немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты әкiмшiлiк құқық
бұзушылық жасауы;
7) кiнәлi адамға жүктiлік жағдайда екені көрінеу белгілі әйелге қатысты, сондай-ақ
жас балаға, басқа да қорғансыз немесе дәрменсiз адамға не кiнәлi тұлғаға тәуелдi
адамға қатысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау;
8) адамдар тобының әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасауы;
9) дүлей зілзала жағдайларында немесе басқа да төтенше жағдайлар кезiнде
әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау;
10) маскүнемдiк, нашақорлық немесе уытқұмарлық масаю күйiнде жасау.

24.

Әкімшілік жаза
Әкiмшiлiк жаза әлеуметтiк әдiлеттiлiктi
қалпына келтiру және құқық бұзушылықты
жасаған адамды заңдар талаптарын сақтау
және құқық тәртiбiн құрметтеу рухында
тәрбиелеу, сондай-ақ құқық бұзушының өзiнiң
де, сол сияқты басқа адамдардың да жаңа
құқық бұзушылық жасауының алдын алу
мақсатында қолданылады.
24

25.

Әкiмшiлiк жазаның мақсаттары
•Әкiмшiлiк жаза құқық бұзушылықты жасаған тұлғаны
заңнама талаптарын сақтау және құқық тәртiбiн
құрметтеу рухында тәрбиелеу, сондай-ақ құқық
бұзушының өзiнiң де, басқа тұлғалардың да жаңа
құқық бұзушылықтар жасауының алдын алу
мақсатында қолданылады.
• Әкiмшiлiк жаза әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған
тұлғаға дене азабын келтіруді немесе адами қадiрқасиетiн қорлауды, сондай-ақ заңды тұлғаның
iскерлiк беделiне зиян келтіруді мақсат тұтпайды.
• Бiр әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн бiр негiзгi не
негiзгi және қосымша әкiмшiлiк жазалар қолданылуы
мүмкiн.

26.

Әкімшілік
ескерту
Тек негізгі
әкімшілік жазалар
Әкімшілік
қамаққа алу
Әкімшілік
айыппұл

27.

Арнайы құқықтан
айыру
шетелдіктерді
немесе
Негізгі
азаматтығы жоқ
адамдарды
және
Қазақстан
Республикасының қосымша жазалар
шегінен әкiмшiлiк
жолмен шығарып
жіберу
рұқсаттан айыру не
оның қолданылуын
тоқтата тұру, сондайақ тізілімнен алып
тастау
қызметтi немесе
оның жекелеген
түрлерiн тоқтата
тұру немесе оған
тыйым салу

28.

Әкімшілік құқық
бұзушылық жасау
құралы не
нысанасы болған
затты тәркілеу
Тек қосымша
әкімшілік
жазалар
заңсыз
тұрғызылып
жатқан немесе
тұрғызылған
құрылысты
мәжбүрлеп бұзу

29.

Әкімшілік жаза
Ескерту
•Ескерту әкiмшiлiк жаза қолдануға уәкiлеттi
органның (лауазымды адамның) жасалған құқық
бұзушылыққа ресми түрде терiс баға беруiнен және
жеке немесе заңды тұлғаны құқыққа қарсы мiнезқұлыққа жол беруге болмайтындығы туралы
сақтандырудан тұрады.
• Ескерту жазбаша нысанда жасалады.

30.

Әкімшілік айыппұл - әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн салынатын,
әкiмшiлiк жаза қолдану кезінде заңға сәйкес белгiленетiн айлық есептiк
көрсеткiштiң белгiлi бiр мөлшеріне сай келетiн көлемде ақша өндіріп алу.
Жеке тұлға:
- екі жүз айлық
есептік
көрсеткіштен
асыруға болмайды
Лауазымды адамға,
жекеше нотариусқа,
жеке сот орындаушысына,
адвокатқа,
шағын кәсіпкерлік
субъектілеріне,
сондай-ақ
коммерциялық емес
ұйымдарға
салынатын айыппұлдың
мөлшерiн
жеті жүз елу айлық есептiк
көрсеткiштен асыруға
болмайды;
Орта кәсiпкерлiк
субъектiлеріне
салынатын
айыппұлдың мөлшерiн
бір мың айлық
есептiк көрсеткiштен,
Iрi кәсiпкерлiк
субъектiлеріне
салынатын
айыппұлдың мөлшерiн
екi мың айлық есептiк
көрсеткiштен асыруға
болмайды.
30

31.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау салдарынан алынған мүлiктi тәркiлеу тек қосымша әкімшілік жаза - судья қолданады
заңнамада белгiленген тәртiппен
мемлекет меншiгiне мәжбүрлеп
өтеусiз айналдырудан тұрады.
өмiр сүруiнiң негiзгi заңды көзi
болып табылатын адамдарға
қолдануға болмайды.
Құқық бұзушының меншiгi болып
табылатын зат қана тәркiлеуге
жатады
3
1

32.

Әкімшілік жаза
Әкімшілік қамаққа алу
-судья қолданады;
- Әкімшілік қамаққа алу
- отыз тәулікке дейінгі, ал
төтенше жағдайлар
режимі талаптарын
бұзғаны үшін қырық бес
тәулікке дейінгі мерзімге
белгіленеді.
- әкімшілік ұстау мерзімі
әкімшілік қамаққа алу
мерзіміне қосылады.
3
2
Қолдануға болмайды:
- жүктi әйелдерге және он
төрт жасқа дейiнгi балалары
бар әйелдерге;
- он сегiз жасқа толмаған
адамдарға;
- I және II топтардағы
мүгедектерге;
- елу сегiз жастан асқан
әйелдер мен алпыс үш жастан
асқан еркектерге;
- он төрт жасқа толмаған
балаларын жалғыз өзі
тәрбиелеп отырған еркектерге.

33.

Әкімшілік жаза
Арнайы құқықтан айыру:
Нақты адамға берілген арнайы құқықтан айыруды судья қолданады
Арнайы құқықтын айыру мерзімі – бір айдан кем болмауға және екі
жылдан аспауға тиіс
Көлiк құралдарын басқару құқығынан айыру мерзiмi алты айдан кем
болмауға және он жылдан аспауға тиіс
құралдарды мүгедектiгiне байланысты пайдаланатын адамдарға
қолдануға болмайды (Көлiк құралдарын басқару құқығынан айыруды,
масаң күйдi куәландырудан белгiленген тәртiппен өтуден жалтару, өздерi
қатысушысы болып табылған жол-көлiк оқиғасы болған жерден кетiп қалу
жағдайларын қоспағанда)

34.

әкiмшiлiк құқық бұзушылық
туралы iстердi қарауға
уәкiлеттiк берілген органның
(лауазымды адамның)
материалдарының негізінде
сот тәртiбiмен ғана
жүргiзiледi.
әкімшілік құқық бұзушылық
жасағаны үшін қызметті
немесе оның жекелеген
түрлерiн тоқтата тұру
Сотта іс қаралғанға дейін немесе оған тыйым салу
жеке немесе заңды тұлғаға (істерді қарауды сот он
осы Кодекстің 801-бабында
көзделген тәртіппен қызметтi тәулік ішінде жүзеге
асырады)
немесе оның жекелеген
түрлерiн тоқтата тұру немесе
оған тыйым салу түрінде
қамтамасыз ету шарасы
қолданылуы мүмкін.
Қызметтi немесе оның
жекелеген түрлерiн
тоқтата тұруды сот үш
айға дейінгі мерзімге
белгілейді.

35.

Бiрнеше әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалған кезде
әкiмшiлiк жазалар қолдану (ӘҚБтК-нің 58-бабы)
•Бiр адам екi немесе одан да көп әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған
кезде әрбiр құқық бұзушылық үшiн жеке-жеке әкiмшiлiк жаза
қолданылады.
• Егер тұлға бірнеше әкімшілік құқық бұзушылықтар жасап, оларды
сол бiр судья, орган (лауазымды адам) қараса, онда бұл адамға сол
бiр түрдегi жазалар қолданылған жағдайда, жазаның түпкiлiктi
мөлшерiн жазаның осы түрi үшiн осы Кодексте белгiленген, үш
еселенген ең жоғары шектен асыруға болмайды
• бірнеше әкімшілік құқық бұзушылық жасалғаны үшін салынған кезде
айыппұл әрбір құқық бұзушылық үшін жеке өндіріп алынады
• Әкiмшiлiк құқық бұзушылығы үшiн әкiмшiлiк жаза қолданылған тұлға
әкiмшiлiк жазаны орындау аяқталған күннен бастап бiр жыл ішінде,
• ал ірі кәсіпкерлік субъектілері жасаған, қоршаған ортаны қорғау
саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар бойынша – үш жыл
ішінде осы жазаға тартылды деп есептеледi.

36.

Әкімшілік жаза қолдану туралы қаулының орындалуы
Егер шағым немесе наразылық келтірілмесе, шағым беру үшін берілген мерзім
біткеннен кейін
Шағым, наразылық бойынша ұйғарым шығарылғаннан кейін
Әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулы ол заңды күшiне енген сәттен бастап
орындалуға жатады.
Арнайы құқықтан айыру және әкiмшiлiк қамау түрiнде әкiмшiлiк жаза қолдану
туралы қаулылар олар шығарылған сәттен бастап орындалуға жатады.
Арнайы құқықтан айыру түрiнде әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулылар
оларды орындайтын уәкiлеттi органдарға олар шығарылғаннан кейiн дереу
жiберiледi.
Әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулыны орындауға жолдау қаулыны
шығарған судьяға, органға (лауазымды адамға) жүктеледi. Қаулы оны
орындайтын уәкiлеттi органға (лауазымды адамға) ол заңды күшiне енген
күннен бастап бiр тәулiк iшiнде жiберiледi.

37.

Әкімшілік жаза қолдану туралы қаулының орындалуын
кейінге қалдыру және созу
Әкiмшiлiк қамау, арнаулы құқықтан айыру немесе айыппұл салу
(әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалған жерде айыппұл өндiрiп алуды
қоспағанда) түрінде әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулылардың
орындалуын заңда белгiленген мерзiмде мүмкiн етпейтiн мән-жайлар
болған кезде қаулыны шығарған судья, орган (лауазымды адам) өзi
жөнiнде қаулы шығарылған адамның арызы бойынша қаулының
орындалуын бiр айға дейiнгi мерзiмге кейiн қалдыра алады (888-бап.).
Әкiмшiлiк жауапқа тартылған адамның материалдық жағдайын ескере
отырып, қаулыны шығарған судья, орган (лауазымды адам) айыппұл
төлеудi үш айға дейiнгi мерзiмге созуы мүмкiн

38.

Назар қойып тыңдағандарыңызға
рахмет!
38