Металдардың тұздармен реакциялары

1. Тақырып: Металдардың тұздармен реакциялары

Бөлім: 8.2А Металдардың белсенділік қатары
Тақырып:
Металдардың тұздармен
реакциялары

2.

Оқу мақсаты:
8.2.4.5 белсенділігі жоғары металдар
белсенділігі төмен металдарды олардың
тұздарының ерітіндісінен ығыстырып
шығаратындығын түсіну
Бағалау критерийлері:
-металдардың белсенділік қатарын
қолдана алады;
- мүмкін болатын реакция теңдеулерін
жазады;
- реакция өнімдерін атай алады.

3. Тұздар – металл атомынан және қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.

Келесі қосылыстар ішінен тұздарды анықта:
СаО
CaCl2
NaOH
HCl
Na2CO3
СО2
Ba(OH)2
Al2(SO4)3
Аl2O3
NaHCO3
KOH
KNO3
CaCO3
SO2
H3PO4
Na2O
Al(OH)3

4. Тұз формулаларын құрастырыңыз:

K+
-Clхлорид
- NO3нитрат
-S2сульфид
-SO32сульфит
-SO42сульфат
-CO32карбонат
-PO43фосфат
-SiO32силикат
Ba2+
Al3+
Zn2+

5. Жауабыңызды тексеріңіз:

-Clхлорид
- NO3нитрат
-S2сульфид
-SO32сульфит
-SO42сульфат
-CO32карбонат
-PO43фосфат
-SiO32силикат
K+
KCl
калий хлориді
KNO3
калий нитраты
K2S
Калий сульфиді
K2SO3
Калий сульфиті
K2SO4
Калий сульфаты
K2CO3
Калий карбонаты
K3PO4
Калий фосфаты
K2SiO3
Калий силикаты
Ba2+
BaCl2
Барий хлориді
Ba(NO3)2
Барий нитраты
BaS
Барий сульфиді
BaSO3
Барий сульфиті
BaSO4
Барий сульфаты
BaCO3
Барий карбонаты
Ba3(PO4)2
Барий фосфаты
BaSiO3
Барий силикаты
Al3+
AlCl3
Алюминий хлориді
Al(NO3)3
Алюминий нитраты
Al2S3
Алюминий сульфиді
Al2(SO3)3
Алюминий сульфиті
Al2(SO4)3
Алюминий сульфаты
Al2(CO3)3
Алюминий карбонаты
AlPO4
Алюминий фосфаты
Al2(SiO3)3
Алюминий силикаты
Zn2+
ZnCl2
Мырыш хлориді
Zn(NO3)2
Мырыш нитраты
ZnS
Мырыш сульфиді
ZnSO3
Мырыш сульфиті
ZnSO4
Мырыш сульфаты
ZnCO3
Мырыш карбонаты
Zn3(PO4)2
Мырыш фосфаты
ZnSiO3
Мырыш силикаты

6. Bilimland видео материал

• https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8synyp/metaldardyng-tuz-eritindilerimenreakcziyalary?mid=05139e20-9d5a-11e9be78-49d30a05e051

7. Металдардың тұз ерітінділерімен реакциялары

Белсенділік қатары орынбасу реакцияларының жүрісін
болжауға мүмкіндік береді. Белсенділігі жоғары металл
әрқашан белсенділігі төмен металды оның қосылысынан
ығыстырады.
Ba(қ) + PbCl2(с.е) → BaCl2(с.е) + Pb(қ)
орынбасу реакциясы
Zn(қ) + FeSO4(с.е) → ZnSO4(с.е) + Fe(қ)
орынбасу реакциясы

8. Металдардың тұз ерітінділерімен реакциялары

• Мыс (II) сульфатының ерітіндісіне салынған
мырыш пластина ұсақталған мыстың қоңыр түсті
қабатын түзеді. Процесс барысында бір уақытта
белсендірек металл атомдары иондарға, ал
белсенділігі азырақ металл иондары атомдарға
айналады.
• Мырыш сульфатының ерітіндісіне салынған мыс
пластина өзгермейді. Мыс мырыш
қосылыстарынан мырышты ығыстырмайды,
себебі оның мырышқа қарағанда белсенділігі
төмен.

9. Металдардың тұз ерітінділерімен реакциялары

• Белсенділігі жоғары металл белсенділігі төмен
металды оның қосылысынан ығыстырады. Кері
реакция жүрмейді.
Cr (қ) + ZnSO4 (с.е.) → реакция жүрмейді
Cr (қ) + FeSO4 (с.е.) → Fe (қ) + CrSO4 (с.е.)
Mg (қ) + CaCl2 (с.е.) → реакция жүрмейді
3Mg (қ) + Al2(SO4)3 (с.е.) → 2Al (қ) + 3MgSO4 (с.е.)

10. 1-жаттығу

Келесі сұрақтарға жауап бер:
1) Біз алтын затты күміс нитратының AgNO3 ерітіндісіне
салу арқылы күміспен жалата аламыз ба?
Жоқ
2) Біз күміс затты алтын (III) хлоридінің AuCl3
ерітіндісіне салу арқылы алтынмен жалата аламыз ба?
Иә

11. 2-жаттығу

12. Тапсырма. Реакция теңдеулерін аяқтаңыз.

1.
2.
3.
4.
5.
Zn + Hg(NO3)2 →
Ni + CuSO3 →
Рb + AlCl3 →
Fe + BaSO4 →
Cr+ FeBr3→

13. Есепті шығарыңыз:

• Массасы 8,4 г темір мыс бромиді
ерітіндісіне салынды. Түзілген тұздың
массасын есепте.
• Fe + CuBr2=FeBr2 + Cu

14. Тапсырма 2. Мына берілген әрекеттесуші заттардың арасында іс жүзінде мүмкін болатын реакциялардың орынбасу реакция теңдеулерін

жазыңдар.
Мырыш және қорғасын нитраты.
Мыс және мырыш хлориді.
Темір және мыс хлориді.
Магний және қорғасын сульфаты.
Күміс және мыс хлориді.
Темір және хром сульфаты.
Барий және никель хлориді.

15. Рефлексия

+ бір тілек

16. Үй жұмысы:

1. Мысты сынап (II) хлоридінің ерітіндісіне батырғанда «күміс»
түске айналады. Бұл құбылысты түсіндіріңіз. Реакция теңдеуін
дәптеріңізге жазыңыз.
2. Сынапты мырыш пен қалайы қоспасынан тазалаудың бір жолы оны сынап сульфатының HgSO4 ерітіндісімен шайқау. Сынапты
тазарту әдісінің мәні қандай?
3. Төмендегі белгілермен белсенділік қатардан металды табыңыз
A) ол қышқыл ерітіндісінен сутегіні ығыстырады
B) ол сынапты оның тұздарының ерітіндісінен ығыстырады
4. Металл қорғасынды оның тұз ерітіндісінен ығыстыруы
мүмкін және металл қышқыл ерітіндісінен сутегіні
ығыстыруы мүмкін реакциясының 2 мысалын келтіріңіз
5. 2,6 грамм мырыш қалайы хлоридімен әрекеттесу нәтижесінде
түзілген қалайының массасын есептеңіздер.