Металдардың сумен, қышқыл және тұз ерітінділерімен реакциялары

1.

8.2А Металдардың белсенділік қатары.
4-5 сабақ
Сабақтың тақырыбы
Металдардың сумен, қышқыл және тұз ерітінділерімен
реакциялары.
Оқу мақсаты
• 8.2.4.7 металдардың сумен, қышқыл және тұз ерітінділерімен
реакциялары негізінде, металдар белсенділігінің жалпылама қатарын
құру
• 8.2.4.8 белгісіз реакциялардың жүру мүмкіндігін металдардың
белсенділік қатарын қолдана отырып болжау
• 8.2.3.6 металдардың қышқыл және тұз ерітінділерімен химиялық
реакция теңдеулерін құру

2.

Бағалау критерийлері
Белсенді, орташа белсенді, белсенділігі төмен металдардың
оттегімен, сумен, қышқылдармен, тұздар ерітінділерімен
әрекеттесуін түсінеді, өнімдерді болжай алады
Белсенді, орташа белсенді, белсенділігі төмен металдардың
қышқылдармен әрекеттесуіне мысалдар келтіреді, химиялық реакция
түрін сипаттайды, химиялық реакция теңдеулерін ауызша сөзбен және
символдармен жазбаша жазады және теңестіреді
Металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуін түсінеді, химиялық
реакция түрін сипаттайды, химиялық реакция теңдеулерін ауызша
сөзбен және символдармен жазбаша түрде жазады және теңестіреді
Берілген тапсырмалар бойынша металдардың белсенділік қатарын
құрады

3.

Ой қозғау
(W) сыныппен жұмыс
Металдардың /белсенді, орташа белсенді, белсенділігі төмен/ оттегімен,
сумен, қышқылдармен, тұз ерітінділерімен әрекеттесуін түсіну, өнімдерді
болжау, химиялық реакция теңдеулерін сөзбен жазу:
Барий + Оттегі =
Мырыш + Оттегі =
Күміс + Оттегі =
Натрий + Су =
Темір + Су =
Мыс + Су =
Калий + Тұз қышқылы =
Қалайы + Күкірт қышқылы =
Күміс + Азот қышқылы =
Никель + Магний сульфаты =
Хром + Темір хлориді =

4.

Кестемен жұмыс
+ оттегімен
+ сумен
+ қышқылдармен
+ тұздар ерітінділерімен

5.

Кальций, натрий, мыс, магний, күміс,
Тәжірибе нәтижелері
Әрекеттесеті
н заттар
1
Оттек
V
2
мырыш
3
V
X
Су
Қорғасын (ІІ)
нитраты
X
Тұз қышқылы
ерітіндісі
V
5
6
V
V
V
V
V
V
Шабытты
әрекеттеседі
Гидроксид және
сутек түзеді
4
V
t жағдайында
Оксид және
сутек түзеді
X
X
t жағдайында
Гидроксид және
сутек түзеді
X
Жақсы
әрекеттеседі
Гидроксид және
сутек түзеді
V
X
V
X
V
X
V
V
X
Күкірт
V
X
V
X
V
V
қышқылы
ерітіндісі
1. Тәжірибеге алынған 1, 2, 3, 4, 5, 6 металдарды белсенділігінің кемуі бойынша
қатарға қойып шық.
2. Тәжірибеге алынған 1, 2, 3, 4, 5, 6 металдарды анықта.

6.

Тәжірибе нәтижелері бойынша реакция
теңдеулерін құру
1-топ:
1- металдың түсетін
реакция теңдеулерін
4-топ:
5- металдың түсетін
реакция теңдеулерін
2-топ:
3- металдың түсетін
реакция теңдеулерін
3-топ:
4- металдың түсетін
реакция теңдеулерін
5-топ:
6- металдың түсетін реакция
теңдеулерін

7.

(W) сыныппен жұмыс
1. Әрбір металдың астына тиісті сандар қою арқылы, сызбанұсқада
берілген металдардың сумен реакциясынасипаттаңыз, металдардың
белсенділік қатарын құрыңыз.
2. Суретті қолданып, әрбір металдың тұз қышқылымен әрекеттесуін
сипаттаңыз, металдардың белсенділік қатарын құрыңыз.

8.

(W) сыныппен жұмыс
1. Металдардың қышқылдармен әрекеттесуіне мысалдар келтіру,
химиялық реакция теңдеулерін жазу және теңестіру:
• Берілген металдар:
натрий, кальций, мырыш
• Берілген қышқылдар: тұз қышқылы, күкірт қышқылы, азот қышқылы
2. Алдын ала мыс сульфаты ерітіндісіне салынған мырышты және
мырыш сульфаты ерітіндісіне салынған мысты сынауықтарға салғанда
байқалған өзгерісті талқылау:
Қандай химиялық реакция жүреді?
..........................................................................................................................................................................
Химиялық реакция теңдеулерін ауызша сөзбен және символдармен жазбаша түрде жазыңыз
..........................................................................................................................................................................

9.

Ынтымақтастыру атмосферасын құру
(G) топтық жұмыс
Металдардың белсенділік қатарына сәйкес өзге металдардың орынбасу
реакцияларына мысалдар келтіру, тұз ерітінділерінен бірнеше
металдардың ығыстырылып шығу кезектілігін анықтауға тәжірибе
жоспарын құру:
............................................................................................................................
Ығыстыру нәтижесін жазып отыратын кесте құру:
............................................................................................................................
№3 Көрсетілім. Металдар бәсекелестігі.
• http://www.youtube.com/watch?v=LRY6vAB5wH0

10.

(G) топтық жұмыс
№ 3 Практикалық жұмыс «Металдардың белсенділігін салыстыру»
Сілтеме: Опыты по химии. Изучение взаимодействия металлов с растворами солей
Қажетті реактивтер: қорғасын, мыс, күміс тұздарының ерітінділері, мыс, мырыш, магний,
темір металдарының кесектері
Қажетті ыдыстар: сынауықтарға арналған тұрғы, сынауықтар
Жұмыс барысы:
1. Әрбір металдың әрбір металл тұздарымен әрекеттесуі
2. Металдардың оның тұздары ерітінділерімен әрекеттесу реакциясын жүргізу
3. Эксперимент нәтижесі бойынша кестені толтыру:

11.

Жоспар бойынша тәжірибе жүргізу және алынған мәліметтер негізінде
металдардың белсенділігі бойынша «рейтингін» құру:
(I) жеке жұмыс
Берілген суреттерге қарап қорытынды жасау:
Реакция түрі ............................................................................................
Сәйкес химиялық реакция теңдеулері ................................................
Қорытынды

12.

(G) топтық жұмыс
А. Берілген металдар: мыс, қалайы, калий, мырыш, магний
Кестені толтыру / , /
Б. Мүмкін болатын сәйкес химиялық реакция теңдеулерін жазу:
.............................................................................................................................
В. Берілген металдардан белсенділік қатарын құру:
.............................................................................................................................

13.

№
1
Сұрақтар
Иә/жоқ
Магний темірді тұзынан ығыстырып шығара алмайды
2
3
Темір мырышты тұзынан ығыстырып шығарады
Алтынды тұзынан барлық металдар ығыстырып
шығара алады
Күмісті ығыстырып шығару үшін одан белсендірек
металл қолдану керек.
Сілтілік металл натрийді одан белсенділігі төмен
металды тұзының ерітіндісінен ығыстырып шығару
үшін қолдануға болмайды
Металл мен сұйытылған қышқыл арасындағы реакция
орынбасу реакциясына жатпайды
Белсенді металл мен бөлме температурасында судың
әрекеттесуі орныбасу реакциясының типіне жатады
Қыздырғанда белсенділігі орташа металл сумен
әрекеттесіп оксид және сутегі газын түзеді бұл
орынбсу р еакциясы
4
5
6
7
8

14.

(I) жеке жұмыс
Мүмкін болатын реакция теңдеулерін жазу және теңестіру:
Сәйкес химиялық реакция теңдеулерін жазу:
.............................................................................................................................
Берілген металдардан белсенділік қатарын құру:
.............................................................................................................................

15.

Тапсырма
№ Реакция
1
2
3
4
5
Калий + су
Мырыш + сұйытылған тұз
қышқылы
Мыс + сұйытылған күкірт
қышқылы
Темір + қорғасын нитраты
Күміс + мыс сульфаты
Жүреді
Жүрмейді
Өнім

16.

Тапсырма
Белгісіз металл белсенділік қатарында алюминий мен
кобальт арасында орналасқан. Ол бумен әрекеттеседі,
сұйылтылған қышқылмен әрекеттесіп, тұз түзеді. Бұл
қай металл? Оның сумен және тұз қышқылымен
әрекеттесу теңдеуін жазыңдар.
Сумен_________________________________
Тұз қышқылымен ______________________

17.

Сабақты қорытындылау

18.

Кері байланыс
Бүгінгі сабақ барысында оқу мақсатына сәйкес атқарылған іс-әрекеттерді,
сонымен қатар өз ой-пікірін білдіру «Басбармақпен ишара жасау»:
Үй жұмысы
Металдардың белсенділік қатары, Металдардың химиялық
белсенділігі тақырыптарын оқу
Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау 43,45 бет