Геометрияның әдістерін жаратылыстану ғылымдары пәндерінде қолдану

1. Аякөз қаласының «Қалалық қазақ мектеп-лицейі»

Геометрияның әдістерін жаратылыстану
ғылымдары пәндерінде қолдану
Қанаев Айбек
5 желтоқсан 2015 ж.

2.

Зерттеу жұмысының өзектілігі:Геометрия тек жер өлшеу жұмыстарында
емес, үй, көпір, әскери бекіністер, су арналарын қазу, ыдыстың
сиымдылығын өлшеу, әр түрлі құрлыс жұмыстарына қажетті
материалдардың шамасын алдын ала есептеу, т.б. жұмыстарда кең
қолданылады.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Жаратылыстану ғылымдары пәндері – физика
мен химияның есептерін геометриялық әдістерді пайдаланып шығару.
Зерттеу жұмысының міндеттері: Физиканың, химияның, механиканың
есептерін шешуде геометрияны қолдану, есептің көрнекілігін айқындайды.
Физикадағы «ауырлық центрі» қоғымының геометриялық мағынасын ашуға,
оны қолдануға өмірде жиі кездесетін есептер қарастырылды.
Зерттеу жұмысының нәтижесі: Осы зерттеу жұмысымен шұғылдану
барысында мен геометрия курсының кейбір теоремаларының химиялық,
физикалық мағыналарын, оларды дәлелдеуде геометриялық әдістерді
қолдануды меңгердім. Жүктің тепе теңдік қалпын, потенциалдық
энергияның ең кіші мәнін, қоспаның концентрациясын математикалық
есептерді шешуге қолданып, оған өмірден алынған мысалдарды
қарастырдым.
Ұсыныс:Мектеп бағдарламасына енгізу арқылы,Рычак теоремасын
жаратылыстану пәндерінде есеп шығару барысында пайдаланса.

3.

Зерттеу жұмысы барысында төмендегідей
жағдайларды қарастырдым:
Шеңберге жүргізілген жанама туралы есепті;
Эллипске жүргізілген жанама туралы есепті;
Потенциалдық энергияның минимумдық
принципін;
Екі және бірнеше материалдық нүктенің ауырлық
центрі туралы есепті;

4.

Жұмыстың негізгі нәтижелеріне
тоқталатын болсам.
1. Геометриялық теоремалардың механикалық
мағынасы.
B
Мысалы:
A1C
1
BC ,
3
1
B1 A CA ,
3
Дәлелдеу керек: S
PQR
C1 B
1
S
7
1
AB
3
C1
P
ABC
A1
Q
R
C
B1
A

5.

Дәлелдеуі:
S
R
S
PQR
S
ABC
ARB
S
BPC
S
CQA
нүктесі B , C , A үш материалдық нүктенің ауырлық центрі.
Олардың массалары сәйкес: B,1 C,2 A,4 болады.
B
Рычаг ережесі бойынша 1 BR 6 B1R болады.
Бұдан BB1 7 B1R және
S
BRA
6
S
7
BB1 A
BR 6
.
BB1 7
6 1
S
7 3
Дәл осылайша S
BPC
S
ABC
CQA
S
PQR
7
S
2
S
7
2
S
7
болатынын көрсете аламыз.
Сондықтан
1
ABC
C1
P
ABC
A1
Q
ABC
R
C
B1
A

6.

Жұмыстың негізгі нәтижелеріне
тоқталатын болсам.
2. Химиялық есептерді шешуде геометриялық әдісті
пайдалану.
Мысалы:
Күкірт қышқылының 40% -тік 130 г ерітіндісінен 5%-тік ерітінді алу үшін
қанша су қосу керек?
А
[H2O]
К
5
В
D
10
15
20
25
30
40
45
Рычаг ережесі бойынша
m
KD
m 35
m
7
,
,
, m 910 г.
130 AK 130 5
130 1
[H2SO4]

7. Оқушылардың арасында жүргізілген салыстырмалы зерттеу нәтижесі

химиялық формула
Рычак теоремасы

8. Назарларыңызға рахмет