Układ nerwowy

1. Układ nerwowy

2. Slajd 2

• górna część układu
nerwowego znajduje się w
jamie czaszki, a
• część dolna w kanale
kręgowym.

3. W obrębie układy nerwowego wydzielić można

• centralny (ośrodkowy = OUN = CUN) układ
nerwowy,
• obwodowy układ nerwowy (peryferyjny układ
nerwowy = PUN) i
• wegetatywny (autonomiczny = WUN) układ
nerwowy.

4. Slajd 4

•OUN obejmuje
mózgowie i rdzeń
kręgowy.

5. Slajd 5

• PUN utworzony jest przez
nerwy czaszkowe (12 par)
• nerwy rdzeniowe (31 par
nerwów) oraz

6. Slajd 6

• WUN składa się z układu
współczulnego i
przywspółczulnego

7. Mózgowie

• To dwie półkule mózgu oddzielone szczelina
podłużną mózgu, a połączone ciałem
modzelowatym

8. Ciało modzelowate

• Zbudowane z włókien nerwowych
zespalających obie półkule. Wyróżnia się w
nim: płat, pień, kolano i dziób.

9. Slajd 9

10. Slajd 10

Masa mózgowia 1100-2000 g.
mężczyźni 1375-1405g;
kobiety 1245-1275g.
Długość: 15-17 cm;
szerokość 12cm;
wysokość 12 cm;
objętość 1325cm³

11. Kresomózgowie

• Parzyste- (to półkule): płaszcz, jądra kresomózgowia,
istota biała półkul, komory boczne.
• Nieparzyste: ciało modzelowate, sklepienie,
przegroda przeźroczysta, spoidło przednie

12. Płaszcz

• Warstwa zewnętrzna otaczająca mózgowie.
Zbudowana z istoty szarej 9-14mln.
Powierzchnia płaszcza jest pofałdowana i
wynosi około 2000 cm ², a grubość od 1,5 do
5mm. Płaszcz dzieli się na: korę mózgu, wyspęczęść płaszcza ukrytą w jego zagłębieniu w
bruździe bocznej, węchomózgowie- część
płaszcza na powierzchni przyśrodkowej i
dolnej półkuli oraz hipokamp- część płaszcza
wpukloną do rogu dolnego komory bocznej.

13. Slajd 13

• Płaszcz jest zbudowany z 3 rodzajów komórek:
piramidalne, ziarniste i wielokształtne.
• Bruzdy dzielą korę mózgu na płaty: czołowy,
skroniowy, ciemieniowy i potyliczny.

14. Węchomózgowie

• Część obwodowa: opuszka, pasmo węchowe,
trójkąt węchowy, istota dziurkowana przednia,
prążki węchowe,
• Część ośrodkowa: zakręt obręczy, zakręt
hipokampa, zakręt zębaty.

15. Slajd 15

16. Slajd 16

• W płaszczu znajdują się ośrodki - sterujące
procesami ruchowymi i automatycznymi.
• W kresomózgowiu nieparzystym znajduje się
układ rąbkowy- ( limbiczny)- siedziba emocji

17. Slajd 17

18. Jądra kresomózgowia

• To skupienia ciał komórek nerwowych ( istoty
szarej)- wewnątrz półkul mózgu: jądro
ogoniaste, soczewkowate,( które dzieli się na
skorupę i gałkę bladą), przedmurze, ciało
migdałowate

19. Slajd 19

20. Istota biała

• Jest zbudowana z wypustek komórek
nerwowych.
• Wypełnia wnętrze półkuli mózgu.
• Tworzy szereg torebek- czyli skupień istoty
białej, w których grupują się główne drogi
nerwowe rzutowe: torebka wewnętrzna,
zewnętrzna, ostatnia.

21. Slajd 21

• We wnętrzu każdej półkuli znajduje się
nieregularnego kształtu szczelinowata
przestrzeń- komora boczna.
• Ściany jej są pokryte wyściółką, a wnętrze
wypełnione płynem mózgowo- rdzeniowym.
Składają się one z 4 części: rogów przednich,
tylnych, dolnych i z części środkowej, w której
znajduje się splot naczyniówkowywytwarzający płyn mózgowo- rdzeniowy.

22. Slajd 22

23. Slajd 23

24. Slajd 24

25. Międzymózgowie

• Dzieli się na wzgórzomózgowie ( wzgórze,
nadwzgórze, zawzgórze) oraz na
• podwzgórze, niskowzgórze i komorę 3.

26. Wzgórze

Wzgórze
To skupienie istoty szarej:
Jądra przednie wzgórza,
Jądro przyśrodkowe wzgórza,
Jądra boczne wzgórza

27. Nadwzgórze

• Zawiera szyszynkę oraz parzyste uzdeczki

28. Komora trzecia

• Szczelinowata przestrzeń z licznymi
zachyłkami.
• Z komorą boczna łączy się przez otwory
międzykomorowe, a z
• komorą czwartą przez wodociąg mózgu.

29. Slajd 29

30. Śródmózgowie

• Dzieli się na konary mózgu i pokrywę
śródmózgowia. Pomiędzy nimi przebiega
wodociąg mózgu

31. Tyłomózgowie

• Móżdżek i most

32. Móżdżek

• Zbudowany z istoty szarej, tworzącej korę
móżdżku, jader móżdżku oraz z istoty białejciało rdzenne.
• Od ciała rdzennego w kierunku kory móżdżku
blaszki białe tworzą drzewko życia móżdżku.
• Charakterystyczna dla móżdżku jest warstwa
komórek nerwowych gruszkowatych – 14 mln.

33. Slajd 33

• Istota biała móżdżku przenikając w sąsiednie
struktury mózgowia wytwarza 3 pary konarów
móżdżku: górne, środkowe i dolne – zespalają
móżdżek z pokrywa śródmózgowia, mostem i
rdzeniem przedłużonym.
• Móżdżek dzieli się na 2 półkule i część
środkowa zwaną robakiem .

34. Most

• Leży na powierzchni dolnej mózgowiazespalając konary mózgu z rdzeniem
przedłużonym.
• Część brzuszna: to włókna nerwowe o
poprzecznym i podłużnym przebiegu.
Pomiędzy nimi są skupienia istoty szarej( jadra
mostu).

35. Slajd 35

• Znajduje się tu twór siatkowaty i jadra
nerwów czaszkowych V, VI, VII, VIII

36. Drogi piramidowe

• Są szlakami korowo-rdzeniowymi.
• Rozpoczynają się w ośrodkach ruchowych kory
mózgowej, biegną do rdzenia, wcześniej
ulegając skrzyżowaniu na granicy rdzenia
kręgowego i rdzenia przedłużonego
(skrzyżowanie piramid).

37. Drogi pozapiramidowe

• Rozpoczynają się w jądrze czerwiennym
śródmózgowia, a kończą w ośrodkach
ruchowych rogów przednich rdzenia
kręgowego.

38. Rdzeniomózgowie

• To rdzeń przedłużony, u góry łączy się z
mostem, a u dołu przechodzi w rdzeń
kręgowy. Granicą jest skrzyżowanie piramid.

39. Slajd 39

40. Slajd 40

• Na powierzchni dolnej rdzenia przedłużonego
występuje szczelina pośrodkowa przednia. Na
powierzchni grzbietowej bruzda pośrodkowa
tylna

41. Slajd 41

• W dolnej części rdzenia przedłużonego jest
umiejscowiony kanał środkowy.
• Kanał środkowy rdzenia przedłużonego w
górnej części przechodzi w dno komory
czwartej mózgowia.
• Na powierzchni brzusznej widoczne są
piramidy zawierające drogi piramidowe.

42. Slajd 42

• Wewnątrz rdzenia przedłużonego istota szara
jest nieregularnie rozmieszczona.
• W przekroju poprzecznym można wyróżnić
część brzuszną, która zawiera w sobie drogi
rozpoczynające się w korze mózgowej oraz
grzbietową, w której znajduje się twór
siatkowaty oraz jądra istoty szarej.

43. Komora czwarta

• Komora czwartą mózgu znajduje się między
móżdżkiem ,a mostem i rdzeniem
przedłużonym.
• Ma ona dwie ściany: dno i strop.
• Dno to ściana przednia. Jest płaska. Stanowi ją
powierzchnia grzbietowa mostu oraz
powierzchnia grzbietowa rdzenia
przedłużonego.
• Cała struktura nazywa się dołem
równoległobocznym. Strop komory czwartej to
ściana tylna.

44. Slajd 44

45. Nerwy czaszkowe

• I - węchowe,
• II - wzrokowe,
• III - okoruchowe,
• IV - bloczkowe,
• V - trójdzielne,
• VI - odwodzące,
• VII - twarzowe,
• VIII - przedsionkowo-ślimakowe,
• IX - językowo-gardłowe,
X - błędne,
XI - dodatkowe,
• XII - podjęzykowe.

46. Slajd 46

47. Rdzeń kręgowy

• Część ośrodkowego układu nerwowego,
przewodząca bodźce pomiędzy mózgowiem a
układem obwodowym.
• Ma kształt grubego sznura, nieco
spłaszczonego w kierunku strzałkowym, o
średnicy 1 cm, barwy białej, masa ok. 30 g.
• Umieszczony jest w kanale kręgowym.
• U góry w otworze wielkim rdzeń kręgowy
łączy się z rdzeniem przedłużonym.

48. Slajd 48

• Rozciąga się on na przestrzeni ok. 45 cm, od I
kręgu szyjnego do górnej krawędzi II kręgu
lędźwiowego, gdzie kończy się stożkiem
rdzeniowym

49. Slajd 49

50. Slajd 50

51. Slajd 51

52. Slajd 52

53. Płyn mózgowo- rdzeniowy

54. Slajd 54

• Bezbarwna ciecz wypełniająca komory mózgu i
przestrzeń podpajęczynówkową (opony
mózgowo-rdzeniowe) mózgu i rdzenia.
• Jego skład jest zbliżony do osocza krwi.
• Płyn ochroni ośrodkowy układ nerwowy przed
urazami mechanicznymi np. amortyzuje
wstrząsy.

55. Slajd 55

• Występuje w ilości około 120 ml.
• Zawiera limfocyty , sód, potas, wapń, chlor,
białka , w tym immunoglobulinę G, mocznik i
glukozę 40-75 mg%.
• W zdrowym organizmie jest klarowny.
• Do badań jest pobierany przez nakłucie
lędźwiowe (w obszarze 4-5 kręgu
lędźwiowego).

56. Opony mózgowo-rdzeniowe

• Są błonami łącznotkankowymi, które osłaniają
i odżywiają (z wyjątkiem opony twardej) mózg
i rdzeń kręgowy.
• Bezpośrednio do tych struktur przylega opona
miękka - naczyniówka,
• najbardziej na zewnątrz położona jest opona
twarda,
• pomiędzy nimi znajduje się pajęczynówka.

57. Slajd 57

58. Slajd 58

• 1) Opona miękka - naczyniówka jest bardzo
silnie unaczyniona, wnika we wszystkie
zagłębienia i bruzdy mózgu, móżdżku, a także
wnika do komór mózgu, gdzie tworzy sploty
naczyniówkowe (biorące udział w produkcji
płynu mózgowo-rdzeniowego).

59. Slajd 59

• 2) Pajęczynówka otacza oponę miękką, między
nimi znajduje się przestrzeń
podpajęczynówkowa wypełniona płynem
mózgowo-rdzeniowym.

60. Slajd 60

• 3) Opona twarda jest zbudowana ze zbitej
tkanki łącznej, w której wyróżnić można dwie
blaszki: zewnętrzną i wewnętrzną.
• Blaszka zewnętrzna wewnątrz jamy czaszki
zrasta się na większej powierzchni z kośćmi
czaszki tworząc w ten sposób jej okostną.
• Blaszka wewnętrzna tworzy fałdy: sierp mózgu
(pomiędzy dwiema półkulami mózgu) i namiot
móżdżku (pomiędzy obiema półkulami a
móżdżkiem), a w
• kanale kręgowym zrasta się z okostną tylko w
otworach międzykręgowych.

61. Slajd 61

62. Slajd 62

63. egetatywny układ nerwowy.

• WUN jest częścią układu nerwowego nie
podlegającą naszej woli.
• Reguluje czynności narządów wewnętrznych.
Anatomicznie i funkcjonalnie dzieli się na dwie
antagonistyczne części: współczulną i
przywspółczulną.

64. Slajd 64

• Niektóre odruchy można opanować, np.
odruch drapania, odruch ziewania, odruch
oddawania moczu, odruch oddawania kału
(defekacji).
• Świadczy to o istnieniu ośrodków kontrolnych
(nadrzędnych) w korze mózgowej, dzięki
czemu człowiek może częściowo wpływać na
te odruchy.

65. Slajd 65

66. Slajd 66

67. Rodzaje i mechanizm pamięci

• Pamięć to zdolność utrwalania, przetwarzania,
przechowywania i odtwarzania informacji
(doświadczeń) oraz kierowania się nimi w
postępowaniu.

68. Wyróżnia się pamięć sensoryczną, krótkotrwałą i długotrwałą.

• Pamięć sensoryczna polega na szybkiej
syntezie odbieranych informacji, niezbędnej
do odtworzenia całości. Utrzymuje się bardzo
krótko.

69. Pamięć krótkotrwała.

• Krążenie informacji jest czasowe i po pewnym
czasie ulega wygaszeniu.

70. Pamięć długotrwała

• Polega na konsolidacji (utrwaleniu) procesu
krążenia informacji w neuronach i powstania
trwałego engramu.