7.2.А Ауа құрамы 1 сабақ

1.

Көзге ілінбейді,
Жұтсаң білінбейді.
Аяқсыз жетіп барады,
Қолсыз есік қағады.

2.

ауаның құрамын білу;
- заттың жануы кезінде ауаның
құрамына кіретін оттек
жұмсалатынын білу.

3.

Ауаның физикалық қасиеттерін
сипаттаңыз?

4.

5.

Ауаның маңыздылығы
• Сұрақ: Ауа жердегі тіршілік иелерін неден қорғайды?
• Жердің ауа қабаты қалай аталады?
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/7-synyp/aua-auanyngquramy?mid=f5130fb0-9ee4-11e9-a361-1f1ed251dcfe

6.

Ауа құрамы
• https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/7-synyp/auaauanyng-quramy?mid=f5130fb1-9ee4-11e9-a3611f1ed251dcfe
• https://www.youtube.com/watch?v=PMenuLJmV0I
• Тапсырма: Ауаның проценттік құрамын көрсететін
диаграммасын сызыңыз және әр бөлігін белгілеңіз
78,09% - азот,
20,95% - оттек,
0,93% - аргон,
0,03% - көмірқышқыл газы/
көміртек диоксиді.

7.

• https://www.youtube.com/watch?v=PMenuLJ
mV0I
• Ауа құрамындағы газдардың
маңыздылығын сипаттайтын мәліметтерді
жинақтап көрсетіңіз

8.

9.

Ауа құрамы – Состав воздуха – Сomposition of air
Оттек
Кислород
Oxygen
Азот
Азот
Nitrogen
Аргон
Аргон
Argon
Су буы
Пары воды
Water vapor
Азот оксиді
Оксид азота
Nitric oxide
Күкірт оксиді
Оксид серы
Sulfur oxide
Көмірқышқыл
газы/көміртек диоксиді
Углекислый газ/ диоксид
углерода
Carbon dioxide
Инертті газдар
Инертные газы
Inert gases
Task: Complete sentences using words: oxygen, argon, carbon dioxide, water vapor,
nitrogen, gas, gases,
Air is a mixture of …………….; its main constituents are ……….. and …………. The
remaining gases present in air are: ………., ………….., …………….. and other components.

10.

Ауа құрамы – Состав воздуха – Сomposition of air
Оттек
Кислород
Oxygen
Азот
Азот
Nitrogen
Аргон
Аргон
Argon
Су буы
Пары воды
Water vapor
Азот оксиді
Оксид азота
Nitric oxide
Күкірт оксиді
Оксид серы
Sulfur oxide
Көмірқышқыл
газы/көміртек диоксиді
Углекислый газ/ диоксид
углерода
Carbon dioxide
Инертті газдар
Инертные газы
Inert gases
Task: Complete sentences using words:
Air is a mixture of gases.; its main constituents are nitrogen and oxygen. The
remaining gases present in air are: argon, carbon dioxide, water vapor and other
components.

11.

Балауыз шамның жануы арқылы ауа құрамын
зерттеу
• https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/7-synyp/aua-auanyngquramy?mid=f5130fb5-9ee4-11e9-a361-1f1ed251dcfe
- Неліктен цилиндрдің іші суға толады?
– Неліктен су тек белгілі бір бөлікке көтерледі?
– Зат жанған кезде ауа құрамындағы қандай газ
жұмсалады?

12.

Балауыз шамның жануы арқылы ауа
құрамын зерттеу.
• Балауыз шамды/шырақты парафиннен жасайды.
• Парафин –көмірсутек қосылыстарының қоспасы, ол
көміртек және сутек атомдарынан тұрады.
Парафин шырақтың жануын келтірілген сызбанұсқа
арқылы жазылады
Парафин + оттек → көмірқышқыл газы+ су

13.

• Джозеф Пристли, Антуан Лавуазье, Генри Кавендиш және Карл
Шееле секілді ғалымдар ауаның газдардың қоспасы екенін
зерттеп, ғылыми тұжырымдар ұсынды. Француз ғалымы Антуан
Лоран Лавуазье, бірнеше тәжірибе жасап, ауаның 1/5 бөлігі,
тыныс және жану үшін қолайлы оттек деп атаған газдан және 4/5
бөлігі, азот деп аталатын «жансыз газдан» тұратынын
дәлелдеген. Кейінірек 78% – азот, 21% – оттек, 0,93% – аргон және
басқа инертті газдар ауаның тұрақты компоненттері екені
анықталды.
• Ауа құрамындағы көмірқышқыл газ және су булары ауыспалы
компоненттер. Сондай-ақ, ауаны ластайтын азот пен күкірттің
оксидтері де болуы мүмкін.

14.

Тест
• 1) Ауа құрамындағы көлемі ең көп газ?
• 2) Ауа құрамындағы көлемі ең аз газ?
• 3) Аудағы қандай қосылыстар көлемін өзгертіп
тұрады?
• 4) Жану реакциясын қолдайтын газ?
• 5) Парафин жанған кезде қандай заттар түзіледі?
• 6) Неліктен жану реакциясы химиялық құбылыс?