Функционалдык сабаттуулук (2)

1.

Саламатсыздарбы урматтуу
кесиптештер!
Кутмандуу күнүңөр менен!
11/6/2024
IMPROVED BASIC EDUCATION IN THE KYRGYZ REPUBLIC
1

2.

ИННОВАЦИЯЛЫК ПЕДАГОГИКАЛЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАР
-Окуу процессин долбоорлоодо
STEM мамилесин колдонуу
-Функционалдык сабаттуулук

3.

Максат:
Окуучуларынын функционалдык сабаттуулугун калыптандыруу ыкмалары
менен тааныштыруу.
STEM - билим берүүнүн максаттары жана милдеттери жөнүндө түшүнүктү
калыптандыруу
Күтүлгөн жыйынтыктар:
Теманын аягында сиз:
• Кыргыз Республикасындагы мектептерде ишти жакшыртуу үчүн билим
берүүнүн сапатын баалоо боюнча эл аралык изилдөөлөрдүн жыйынтыктары
жана сунуштары менен таанышасыздар.
• STEM - билим берүүнүн максаттары менен таанышасыздар.
• Окуучулардын функционалдык сабаттуулугун түзүүчү тапшырмаларды түзүүнү
үйрөнөбүз.

4.

Функционалдык сабаттуулук теориясы эң популярдуу эл аралык
баалоо изилдөөлөрүнүн бирине негизделген "15 жаштагы окуучулардын билим алуу жетишкендиктерин
баалоо боюнча эл аралык программа (PISA)",
мектеп окуучуларынын мектепте алган билимдерин жана
көндүмдөрүн адамдын иш-аракетинин ар кандай чөйрөлөрүндө,
ошондой эле инсандар аралык байланышта жана коомдук
мамилелерде кеңири чөйрөдөгү актуалдуу маселелерди чечүү
үчүн колдонуу жөндөмдүүлүгүнө баа берет.

5.

Кыргыз Республикасынын PISA изилдөөсүнө катышуусу
2006-ж.
57 ичинен 57 орун
Биздин өлкөдө 5 жана 6 деңгээлдерге
жеткен окуучулар таптакыр болгон
эмес.
Кыргызстанда 15 жаштагы окуучулардын
3,6% бул курак үчүн PISA эл аралык
стандарттарынын минималдуу
деңгээлинде (2-деңгээл жана андан
жогору) илим сабаттуулугу жаатында
тапшырмаларды аткара алышат
86,4% 2-деңгээлден төмөн деңгээлде
Орточо жыйынтык (балл менен):
2009-ж.
65 орундан 65 орун
Орточо жыйынтык (балл менен):
табигый илимий сабаттуулук-330,
математикалык сабаттуулук – 331,
окурмандык сабаттуулук – 314
Жетишкендиктер жакшырды:
окуу боюнча 5%-га;
математика боюнча 3%-га;
Кыргызстанга төмөнкүдөй
сунуштар берилди: болгон
күчтүн баарын окуучулардын
илимий көз-карашын
кеңейтүүгө жана илимий
билимдерин колдонууга,
аларга ээлик болууга жумшоо.
PISA-2006 изилдөөсү боюнча Билим берүү
жана окутуу усулдарын баалоо борборунун
отчету. - Б.: 2008. - 220 с
табигий илимдер боюнча
дээрлик 5%-га.
табигый илимий сабаттуулук боюнча- 322
математикалык сабаттуулук боюнча -311
окурмандык сабаттуулугу боюнча - 285
Кыргызстандын окуучулары PISAга катышкан башка өлкөлөрдүн
окуучуларына караганда төмөнкү үч жөндөм боюнча тең начарыраак болуп
чыгышкан:
илим жооп бере турган суроолорду аныктоодо (орточо маани 321
балл),
илимий маалыматтардын негизинде жыйынтык чыгаруу
жөндөмдүүлүгү (288 балл),
кубулуштарды илимдин негизинде түшүндүрүү (334 балл)

6.

Окуучулардын жана
мугалимдердин
анкеталарынан:
Окуу сабактары
Сейрек аткарылган
же көңүл бурулбаган
экскурсиялар
Методдор көбүнчө
колдонулат
талкуу
абзацты окуу
карталар жана карталар
менен иштөө
физикалык приборлор,
муляждар, препараттар
менен иштөө
жаттоо жана кайра
айтып берүү
эксперименттер
курчап турган дүйнөнүн
активдүү өнүгүшү
долбоорлордун үстүндө
иштөө

7.

8.

Тарыхый маалымдама
STEM идеясы жана аббревиатурасы биринчи жолу 2001жылы АКШнын Улуттук Илим Фондунун окумуштуулары
тарабынан университеттерде заманбап инженерлерди
жана изилдөөчүлөрдү даярдоо системасын жаңыртуу
үчүн колдонмо катары сунушталган.
Кийинчерээк, STEM ыкмасы дүйнө жүзү боюнча
көптөгөн өлкөлөр тарабынан тандалып алынган.
STEM географиясынын кеңейиши менен бир эле
мезгилде STEM ыкмасынын элементтери мектепке
жана мектепке чейинки билим берүүгө жайыла
баштады. Көптөгөн өлкөлөрдө балдар топторунда
дисциплиналар аралык изилдөөлөр жана курулуштар
үчүн окуу курстары жана окуу куралдары активдүү
түзүлө баштады. Жогорку билим берүүдөгү STEM
ыкмасынын реалдуу натыйжаларын сезип, Австралия,
Канада жана Сингапурдан кийин АКШ өкмөтү
мектептерде окутуунун негизги ыкмасы
Балдарга STEM билим берүүнүн алкагында
робототехника жогорку технологиялык
өндүрүштөрдү өнүктүрүү үчүн
экономикалык талаптар менен балдардын
доолборлоого болгон табигый кызыгуусу
эң ийгиликтүү кесилишкен аймак болуп
чыкты. Натыйжада, бүгүнкү күндө дүйнө
жүзү боюнча педагогдор жана мугалимдер
өз иштеринде роботторду куруу жана
программалоо үчүн

9.

Билим берүү системасынын жаңы милдеттери билим берүү программасына
чыгармачылык жана көркөмдүк дисциплиналарды көбүрөөк киргизүү зарылчылыгы
болуп саналат.
Бул муктаждык STEM концепциясын өзгөртүүгө алып келди: илимдин,
технологиянын, инженериянын жана математиканын синтезине бешинчи
компонент, Arts кошулду. Натыйжада жаңы аббревиатура жана түшүнүк пайда
болду - STEAM.

10.

11.

Методологиялык деңгээлде STEAM ыкмасы технологиялык
маселелерди чечүүдөн тышкары, долбоордук иш-аракеттерде
окуучулар
- командада иштөө көндүмдөрүн өнүктүрүшөт;
- конструктивдүү сын айтууга жана өз пикирин коргоого
үйрөнүшөт;
- презентациялоо компетенцияларын өздөштүрүү
- презентацияда идеяларды түзүүгө үйрөнүүнү болжолдойт;
- белгисиздик шарттарда идеяларды жаратууга үйрөнүшөт;
- продукцияны түзүү жана жылдыруу үчүн дизайн жана
маркетинг принциптерин колдонушат;
- ишмердүүлүктүн түрдүү чөйрөлөрүндө технологияны
колдонуунун чыгармачылык потенциалын ишке ашырышат.

12.

STEM билим берүү үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөр:
1. Предмет боюнча эмес, тема боюнча комплекстүү окутуу.
2. Илимий-техникалык билимдерди турмушта колдонуу.
3. Критикалык ой жүгүртүүнү жана көйгөйлөрдү чечүү көндүмдөрүн
өнүктүрүү.
4. Өзүнө болгон ишенимди калыптандыруу.
5. Активдүү баарлашуу жана командада иштөө.
6. Техникалык дисциплиналарга кызыгууну жана техникалык
чыгармачылыкка мотивациясын өнүктүрүү

13.

14.

Натыйжаларды жакшыртуу үчүн эмне кылуу керек?

15.

Чай аземи
«Бүгүн чай кагуунун каада-салттарын үйрөнгүлө», - деп
мугалим окуучуларына чай берүү аземинин татаалдыктарын
сүрөттөгөн түрмөктү берди. Студенттер китеп окууга
чөмүлүштү, мугалим болсо сейил бакка барып, кечке намаз
окуп, ой жүгүртүп отурду. Студенттер түрмөктө
жазылгандардын баарын талкуулап, үйрөнүүгө үлгүрүштү.
Акыры мугалим кайтып келип, окуучулардан эмнени
үйрөнүшкөнүн сурады.
«Кудайдын суусундугу болгон чай жөнүндө мына ушуну
билдик: «Ак турна башын жууйт» – бул чайнекти кайнак сууга
чайкоо дегендик, – дейт сыймыктануу менен биринчи окуучу.
«Бодхисаттва сарайга кирип жатат, бул чайнекке чай кой
дегенди билдирет», - деп кошумчалады экинчиси.
«Чайнекти ысытат, бул чайнектин үстүнө кайнак суу куюп коёт»,
- деп үчүнчүсү көтөрдү.
Ошентип окуучулар биринин артынан бири мугалимге
чай берүү аземинин баарын айтып беришти. Акыркы
окуучу гана эч нерсе айткан жок. Ал чайнекти алып, ага
чай жөрөлгөсүнүн бардык эрежелери боюнча чай
демдеп, мугалимге чай берди.
"Сиздин аңгемеңиз эң сонун болду" деп мактады
акыркы окуучунун мугалими. - Сиз мени даамдуу чай
менен кубандырдыңыз жана маанилүү эрежени
түшүнгөнүңүз менен: "Окуганыңыз жөнүндө эмес,
түшүнгөнүңүз жөнүндө айт".
«Устат, бул студент эч нерсе айткан жок», - деди
бирөө.
"Аракеттер ар дайым сөзгө караганда катуу сүйлөйт"
деп жооп берди мугалим.

16.

Сабактын 2 фрагменттин
салыштырыңыз
1 Вариант.
Мугалим: Азыркы жашоодо таштанды маселеси абдан
актуалдуу. Бул адамзат туш болгон маанилүү экологиялык
көйгөйлөрдүн бири. Таштандылар көп жылдар бою
таштандылар жаткан жерде калып, жерди, абаны, сууну
ууландырууда. Биз таштандыларды иргеп, кайра иштетсек
бул көйгөйдү чечүүгө жардам бере алабыз.
Суроолорго жооп бериңиз:
1. Таштанды экологиялык көйгөй катары саналабы?
2. Бул көйгөйдү чечүүдө кантип жардам бере алабыз?
Биринчи жана экинчи
фрагменттеги мугалимдин
ишинен кандай методикалык
ыкмаларды белгилей аласыз?
Кыскача жазып алыңыз.
2 Вариант.
Мугалим: Мектепте таштанды чогултуу үчүн жаңы
контейнерлер коюлду.
Контейнерлерди окуучулар, мугалимдер жана мектеп
кызматкерлери таштандыны иргей ала тургандай кылып
жасагыла.
Таштандыларды контейнерлерге сорттоңуз.
Эмне үчүн таштандыларды өзүнчө чогултуу керек?
Таштандыны адамзаттын глобалдык көйгөйү деп атоого
болобу? Китепте бул жөнүндө эмне жазылганын табыңыз.
Классташтар менен талкуулагыла: айлана-чөйрөнү булгабаш
үчүн азыр эмне кылсак болот?

17.

"ФУНКЦИОНАЛДЫК САБАТУУЛУК" ДЕГЕН ЭМНЕ?
Функционалдык сабаттуулуктун учурдагы түшүнүгүнө дал келген
формулировканы тандаңыз.
1.
Функционалдык сабаттуулук – бул күнүмдүк турмушта колдонуу
жана күнүмдүк маселелерди чечүүдө окуу жана жазуу көндүмдөрүнүн
жыйындысы.
2.
Функционалдык сабаттуулук – бул адамдын айлана-чөйрө менен
мамиле түзүү жана ага тез ыңгайлашуу, мүмкүн болушунча иштөө
жөндөмдүүлүгү.
3.
Функционалдык сабаттуулук – адамдын жашоодо алган билимин
ишмердүүлүгүндө, коммуникациясында жана коомдук мамилелеринин ар
кандай чөйрөлөрүндө турмуштук милдеттердин кеңири чөйрөсүн чечүү
үчүн колдонуу жөндөмдүүлүгү.

18.

Функционалдык сабаттуулуктун түрлөрү.
Глобалдык
компетенциялар
Окурмандардын
сабаттуулугу
Чыгармачыл ой
жүгүртүү
Математикалык
сабаттуулук
Финансылык
сабаттуулук
Табигый илимий
сабаттуулук

19.

20-кылымдын
сабаттуулугу
Функционалдык
сабаттуулук
XX-XXI
кылымдар.
көндүмдөр
- окуу,
- жаз
- сана
Жаңы технологиялар,
жаңы кесиптер,
экономикалык чөйрөлөр.
Адам өзү да өзгөрөт.
21-кылымда сабаттуулук
Коомдун
индустриалдык
доордон
постиндустриалдык
доорго өтүшү
окуу жана жазуу көндүмдөрү,
- математикалык сабаттуулук,
- табият таануу сабаттуулугу,
- МКТ - сабаттуулук,
- финансылык сабаттуулук,
- маданий жана жарандык
сабаттуулук ж.б.
- критикалык ой жүгүртүү
жөндөмдөрү
- командада иштөө,
- баарлашуу,
- чыгармачылык

20.

Функционалдык сабаттуулукту калыптандыруу жана
өнүктүрүү модели
Дарак - бул функционалдык жактан
сабаттуу адам.
Суу – педагогикалык технологиялар.
Алма негизги компетенция болуп саналат.
Сугаруучу идиш - мугалим
Функционалдык сабаттуулуктун
негиздери башталгыч мектепте
түптөлөт, анын калыптанышы ошол
жерден башталат

21.

Функционалдык сабаттуулукту калыптандыруу
боюнча тапшырмалардын мисалдары
сабак
"Салттуу" тапшырма
Мекен таануу
4 класс
Күн системасындагы эң чоң
жана эң кичинекей
планеталарды атагыла.
Функционалдык сабаттуулукту
калыптандыруучу тапшырма
Алина менен Жаныбек пластилинден Күн
системасынын моделин жасоону чечишкен.
Бул үчүн алар пластилинди бир нече
бөлүктөргө бөлүштү.Силердин оюңарча,
кайсы планетанын модели үчүн пластилин
көбүрөөк, кайсынысы үчүн эң аз керек болот?

22.

Функционалдык сабаттуулукту
калыптандыруу боюнча тапшырмалардын
мисалдары
сабак
"Салттуу" тапшырма
Функционалдык сабаттуулукту
калыптандыруучу тапшырма
Мекен таануу
3 класс
Абанын негизги касиеттерин
атап бергиле.
Эгер үйлөнгөн шарды апаңыздын чач
кургаткычы менен ысытсаңыз, ал дыгы
үйлөнүп чоңоебу. Анан муздаткычка салып
койсоңуз ал "арыктайбы". Эмне үчүн жылуу
абасы бар шардын өлчөмү муздак абага
караганда чоңураак экенин жазыңыз?
Досторуңа абанын касиеттери жөнүндө дагы
эмне айта аласың?

23.

Класста табият таануу сабаттуулугун калыптандыруу боюнча кээ бир
тапшырмаларды карап көрөлү
.
• Табият таануу сабаттуулугунун компонентин калыптандыруучу
тапшырмалар.

24.

Көңүл
бурганыңыздар
үчүн чоң рахмат.
11/6/2024
IMPROVED BASIC EDUCATION IN THE KYRGYZ REPUBLIC
24