Халықаралық тәжірибе

1.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АҚШАНЫ
ЖЫЛЫСТАТУҒА ҚАРСЫ ЖҮЙЕСІ

2.

Халықаралық тәжірибе
Ақшаны жылыстатуға қарсы қаржылық шараларды әзірлеу
тобы (ФАТФ) 1989 жылы "Үлкен жетілік" елдерінің (Франция,
Ұлыбритания, Германия, Италия, Канада, Жапония және АҚШ)
шешімімен құрылды және КЖ/ТҚҚ саласында халықаралық
стандарттарды әзірлеумен және енгізумен айналысатын негізгі
халықаралық институт болып табылады.
2023 жылғы деректерге сәйкес ФАТФ-қа 37 ел, екі халықаралық
ұйым мүше және 23 ұйым мен бір ел (Индонезия) бақылаушы
болып тіркелген.
Қылмыстық кірістерді заңдастыруға және терроризмді
қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі Еуразиялық Топ
(ЕАТ) – ФАТФ типі бойынша өңірлік орган болып табылады.
ЕАГ 2004 жылы құрылған және қазіргі таңда ФАТФ-тың
қауымдастырылған мүшесі болып табылады.
2004 жылы Қазақстан сол жылы ЕАГ-ның құрылтайшы елдердің
бірі болды

3.

ЕАТ басты міндеттері
1
Мүше мемлекеттерге ФАТФ-тың 40 ұсынымын жүзеге асыруға көмек көрсету;
2
Ақшаны жылыстатуға және терроризмді қаржыландыруға қарсы күреске
бағытталған бірлескен іс-шараларды әзірлеу және өткізу;
3
АЖ / ТҚҚ бойынша күш-жігер саласында қабылданған заңнамалық және басқа
шаралардың тиімділігін бағалауды қоса алғанда, ФАТФ 40 ұсынымдары негізінде
мүше мемлекеттердің өзара бағалау бағдарламасын жүзеге асыру;
4
Мамандандырылған халықаралық ұйымдармен, органдармен және мүдделі
мемлекеттермен
халықаралық
ынтымақтастық
және
техникалық
көмек
бағдарламаларын үйлестіру;
5
Ақшаны жылыстату және терроризмді қаржыландыру (типология) және аймақтық
ерекшеліктерді ескере отырып, осындай қылмыстармен күресудің озық
тәжірибесімен алмасу саласындағы үрдістерді талдау.

4.

МО-реттеушілер
Бухгалтерлер, лизинг
берушілер, заңгерлер,
риэлторлар және зергерлер
ҰБ
ҚР
ҚМА
01
Төлем ұйымдары
Айырбастау пункттері
ҚРҚНРДА
08
Тауар биржалары
07
02
Банктер мен ипотекалық ұйымдар
Банк операцияларының жекелеген
түрлерін жүзеге асыратын өзге де
ұйымдар
03
Биржалар және сақтандыру
ұйымдары
Зейнетақы қорлары
ӘМ
Бағалы қағаздар нарығы және
Орталық депозитарий Адвокаттар
Пошта және МҚҰ операторлары Нотариустар
БҚДА
ДСМ
Әлеуметтік медициналық
сақтандыру қоры
06
04
ҚМ
Аудиторлық
Ұйымдар
АХҚО
05
АХҚО мүшелері
МСМ
Ойын бизнесі
Лотерея ұйымдастырушылары

5.

Агенттіктің бақылауындағы субъектілер
АЖ / ТҚҚ туралы Заңның 3-бабы шеңберінде
П.7) адвокаттар, заң консультанттары және заң мәселелері бойынша
1
– басқа да тәуелсіз мамандар мынадай қызметтерге: 1) жылжымайтын мүлiктi сатып алуға-сатуға; 2) клиенттің ақшасын, бағалы
қағаздарын немесе өзге мүлкін басқаруға; 3) банктік шоттарды немесе бағалы қағаздар шоттарын басқаруға; 4) компанияны құру,
қамтамасыз ету, оның жұмыс істеуі немесе оны басқару үшін қаражат жинақтауға; 5) заңды тұлғаларды құруға, сатып алуға-сатуға,
олардың жұмыс істеуіне немесе оларды басқаруға қатысты олар клиенттің атынан немесе оның тапсырмасы бойынша ақшамен және
(немесе) өзге мүлікпен операцияларға қатысатын кездегі жағдайларда;
2
П.8) бухгалтерлік есеп саласында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын бухгалтерлiк ұйымдар мен
кәсiби бухгалтерлер, аудиторлық ұйымдар;
3
П.13) лизинг беруші ретінде лизингтік қызметті лицензиясыз жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер және
заңды тұлғалар;
4
П.15) бағалы металдармен және асыл тастармен, олардан жасалған зергерлік бұйымдармен
операцияларды жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер және заңды тұлғалар;
5
П.16) жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату мәмілелерін жүзеге асыру кезінде делдалдық қызметтер
көрсететін дара кәсіпкерлер және заңды тұлғалар жатады.

6.

АЖ/ТҚ қатысушыларының өзара іс-қимылы
Заңгерлер
Қабылданған шешім
туралы мәліметтерді
24 сағат ішінде ҚМҚ
жеткізеді
Ақпаратты беру
Құқық қорғау органдары
Лизинг берушілер
Екі жұмыс күні ішінде қабылданған
шаралар туралы ақпарат жіберіледі
Талдау
Бухгалтерлік
ұйымдар
Хабарлама
жіберіледі
Хабарлайды
Зергерлер
Екі жұмыс күні ішінде қабылданған шаралар
туралы ақпарат жіберіледі
Риелторлар
Күдікті операцияны 3
күнтізбелік күнге тоқтата
тұру
Арнайы органдар
Ақпаратты береді

7.

АЖ / ТҚ туралы заңның негізгі нормалары
(Қазақстан Республикасының Заңына Қазақстан Республикасының Президенті 2009 жылғы 28 тамызда № 191-IV қол қойды)
3-бап. Қаржы мониторингінің субъектілері
4-бап. Қаржы мониторингіне жататын, ақшамен және (немесе) өзге
мүлікпен жасалатын операциялар
5-9 баптар. Клиенттерді тиісінше тексеру
10-бап. Қаржы мониторингіне жататын операциялар туралы
мәлiметтер мен ақпарат жинау
11-бап. Қаржы мониторингі субъектілерінің ішкі бақылауды
жүргізуі
12-13 баптар. Нысаналы қаржылық Санкциялар және операцияны
жүргізуден/тоқтатудан бас тарту

8.

Қаржылық мониторингке жататын операциялар
02
Шекті
ШЕКТІ ОПЕРАЦИЯ
1-ден 100 млн. теңгеге
дейін,операция түріне
байланысты
Күдікті.
КҮДІКТІ ОПЕРАЦИЯ
күдікті операцияның бекітілген
белгілері шеңберінде
01
03
ІШКІ ЗЕРТТЕУ
клиенттің операциялары OD/ftмен байланысты деп айтуға
негіз бар
ПВК
СХЕМАЛАР МЕН ӘДІСТЕР
ТИПОЛОГИЯЛАРҒА, ТҚ/ТҚ
схемаларына сәйкес
сипаттамалары бар клиенттің
операциялары
ТИПОЛОГИЯ
БОЙЫНША
04

9.

Қаржылық мониторингке жататын операциялар туралы мәліметтер мен ақпаратты жинау
Қаржы мониторингіне жататын операциялар туралы мәліметтер мен
ақпаратты қаржы мониторингі субъектілері қазақ немесе орыс
тілдерінде бөлінген байланыс арналары арқылы электрондық
тәсілмен құжаттайды және ҚМА-не ұсынады.
Қаржы мониторингіне жататын операциялар туралы мәліметтер мен
ақпаратты қаржы мониторингі субъектілері мынадай мерзімдерде
ұсынады:
1
Шекті операциялар-жасалған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей;
2
Операцияны күдікті деп таныған кезде мұндай операция жүргізілгенге дейін оны дереу уәкілетті
органға хабарлау қажет.
3
Типологияларға, схемаларға, қылмыстық кірістерді заңдастыру (жылыстату) және терроризмді
қаржыландыру тәсілдеріне сәйкес келетін сипаттамалары бар клиенттің операциясын тану және
осындай танудың нәтижелерін тіркеу күнінен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей.