Ќаржы жїйесін басќаруды ўйымдастыру

1. Ќаржы жїйесін басќаруды ўйымдастыру

Қаржы жүйесін басқаруды
ұйымдастыру
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Қаржы саясатының түсінігі
Қаржы жүйесіне сипаттама
Қаржылық механизм құрылымы
Қаржыны басқару ерекшелігі
Қаржылық жоспарлау жүйесі
Қаржылық құқық
Қаржылық бақылау
1

2. Ќаржылыќ саясат

Қаржылық саясат
өзінің қызметтері мен
міндеттерін жүзеге асыруы
үшін мемлекеттің қаржы
аймағында жүзеге асыратын,
мақсатты бағытталған
шаралары мен мүдделерінің
жиынтығы.
2

3. Ќаржылыќ саясат -

Қаржылық саясат Қаржылық ресурстарды жұмылдыру
және оларды бөлудің нысандары мен
әдістері жүйесінде;
Қаржылық заңнамада;
Мемлекеттің табыстары мен
шығыстарының құрылымында.
3

4. Ќоєамдыќ экономикалыќ формацияныѕ базис жјне ќондырма жїйесіндегі ќаржы

Қоғамдық экономикалық формацияның
базис және қондырма жүйесіндегі қаржы
материалистік диалектика
жүйесінде қаржылық саясат
қондырмаға жатады.
Қаржылық саясатта білінетін
және көрінетін қаржылық
қатынастар базистік болып
таьылады
4

5. Ќаржыныѕ ќосалќы категорияларына байланысты саясаттыѕ тїрлері

Қаржының қосалқы категорияларына
байланысты саясаттың түрлері
Салықтық
Бюджеттік
Шаруашылық жүргізуші
субъектілер
Мемлекеттің қарыз алу саясаты
5

6. Ќаржылыќ саясат

Қаржылық саясат
Кезең ұзақтығы мен шешілетін
мәселелердің сипатына
байланысты :
қаржылық стратегия
қаржылық тактикаға бөлінеді.
6

7. Ќаржылыќ стратегия

Қаржылық стратегия
– ұзақ мерзімді болашаққа
есептелген және экономика мен
қоғамның әлеуметтік дамуының
ірі ауқымды міндеттерін шешуді
білдіретін бағдар.
7

8. Ќаржылыќ тактика

Қаржылық тактика
қаржылық ресурстарды қайта
топтастыру, қаржылық
байланыстарды ұйымдастыру
тәсілдерін уақытылы өзгерту
жолымен қоғам дамуының нақты
кезеңіндегі мәселелерді шешуге
бағытталған.
8

9. Мемлекеттіѕ ќаржылыќ саясат мазмўны келесі буындардан тўрады:

Мемлекеттің қаржылық саясат
мазмұны келесі буындардан тұрады:
- қаржының ғылыми негізделген
концепцияларын құрастыру
- қаржылық саясаттың
стратегиялық және тактикалық
шараларын тұжырымдау;
мақсаттарға жету үшін
тәжірбиелік іс қимылдарды
қаржылық механизм арқылы
жүзеге асыру.
9

10. Ќаржылыќ саясаттыѕ кґмегімен шешілетін міндеттер

Қаржылық саясаттың көмегімен
шешілетін міндеттер
Қаржылықы ресурстардың
неғұрлым мүмкін болатын
көлемін жасаудың жағдайларын
қамтамасыз ету;
Қаржылық ресурстарды ұтымды
бөлу және пайдалану, нақты
мақсаттарға бағыттау;
Қаржылық механизмді жасап
және үнемі жетілдіріп отыру
10

11. Ќаржылыќ саясаттыѕ ќаєидалары

Қаржылық саясаттың
қағидалары
Қоғамдық өндірістің барлық
қатысушыларының мүдделерін сақтау;
Қаржылық қатынастардың жоспарлы
ұйымдастырылуын қамтамасыз ету;
Кірістер мен шығыстардың теңгерімділігі;
Қаржылық резервтерді жасау;
Қаржылық ресурстарды оңтайлы бөлу
11

12. 2. Ќаржылыќ механизм

2. Қаржылық механизм
Қаржылық саясат нақты шаруашылық
өмірде қаржылық механизм арқылы
жүзеге асырылады.
Қаржылық механизм - қаржылық
саясаттың ең қарқынды бөлігі. Оның
өзгерісі әртүрлі тактикалық
міндеттерді шешумен жүзеге асады.
Сондықтан қаржылық механизм
елдің экономикасы мен әлеуметтік
сферасының ағымды жағдайының
барлық ерекшеліктеріне сезімтал
әсер береді.
12

13. Ќаржылыќ механизм

Қаржылық механизм
– қаржыларды ұйымдастыру,
жоспарлау және басқару
әдістерінің, түрлері мен
формаларының жүйесін
білдіреді.
13

14. Ќаржылыќ механизм ќўрамы

Қаржылық механизм құрамы
Мемлекет қаржысының
механизмі;
Шаруашылық жүргізуші
субъектілердің қаржылық
механизмі;
Сақтық механизмі.
14

15. Ќаржылыќ механизмніѕ ќўрылымында мынадай функциялыќ буындарды бґледі

Қаржылық механизмнің құрылымында
мынадай функциялық буындарды бөледі
Қаржылық ресурстарды
жұмылдыру;
Қаржыландыру;
Реттеу;
Ынталандыру.
15

16. Ќаржылыќ механизм ќўрылымы келесілерден тўрады:

Қаржылық механизм құрылымы
келесілерден тұрады:
- жүйе іші;
- блок;
- элементтер.
16

17. 4. Ќаржыны басќару ерекшелігі

4. Қаржыны басқару ерекшелігі
Қаржыны
басқару
–
қаржы
қатынастарының
бүкіл
жиынтығының
тиімді
жұмыс
істеуіне
жетуді
және
мұның
негізінде тиісті қаржы саясатын
жүргізуді
қамтамасыз
ету
жөніндегі
мемлекет
(қаржы
органдары арқылы) шараларының
жиынтығы.
17

18. Ќаржыны басќару

Қаржыны басқару
Бұл тиісті қаржы саясатына
жетудің мақсаты;
Қаржы механизмі – бұл мақсатқа
жетудің құралы;
Қаржы саясаты – қаржыны
басқарудың тиісті процесінің
түпкілікті қорытынды нәтижесі
18

19. Ќаржыны басќарудыѕ 2 аспектісі бар:

Қаржыны басқарудың 2 аспектісі
бар:
Мемлекет қаржыны оның нысандарын
экономика мен әлеуметтік сфераны
басқарудың тетігі, тұтқасы ретінде
пайдаланады;
Қаржының өзі басқарудың объектісі
болып табылады. (қаржы
қатынастарының нысандары, ақша
қорлары, қаржы аппараты қаржы
жүйесінің мекемелері басқарылады)
19

20. Ќаржыны басќарудыѕ келесі жіктелуін кґрсетуге болады.

Қаржыны басқарудың келесі
жіктелуін көрсетуге болады.
1.
Қаржылық басқару обьектілерінің
мүдделерін есептеу тәсілі бойынша:
Экономикалық басқару - басқару
обьектілерінің мүдделеріне жанама, яғни
шаруашылық заңдылық, мемлекеттік
салық, ақша және несие саясаты арқылы
әсер етеді.
Әкімшілік басқару - басқарылатындар
мүддесіне қаржылық рұқсат беру,шектеу,
күштеу көмегімен тікелей әсер етеді.
20

21. Ќаржыны басќарудыѕ келесі жіктелуін кґрсетуге болады

Қаржыны басқарудың келесі
жіктелуін көрсетуге болады
2. Басқарылатын обьектіге әсер етуі бойынша:
Салалық қаржылық басқару орталықтан
кәсіпорынға дейінгі бағынушылық тігінен
болуын білдіреді.Тиімді түрде ол, салада
бірдей қаржылық саясатты жүзеге
асыратын, министрліктер арқылы басқаруда
іске асады.
Аймақтық қаржылық басқару биліктің екі
көзінен жүзеге асырылады: республикалық
мемлекеттік билік органдары, жергілікті
басқару билігі.
21

22. Ќаржыны басќарудыѕ келесі жіктелуін кґрсетуге болады

Қаржыны басқарудың келесі
жіктелуін көрсетуге болады
3. Қабылданған шешімдердің орындалу
мерзіміне байланысты:
Жедел қаржылық басқару жағымсыз
ауытқулар нәтижесінде пайда болатын
сұрақтарды немесе ағымды мәселелерді
шешуге арналған.
Страгегиялық қаржылық басқару жалпы елдің
және жеке салалар, аймақтар, территориялар,
обьектілер мәселелері бойынша ұзақ мерзімді
бағдарды, мәселелерді, мақсаттарды
анықтайды және әрбір басқару буынына
қызмет бағыттарын белгілейді.
22

23. Стратегиялыќ ќаржылыќ басќаруды;

Стратегиялық қаржылық
басқаруды;
Парламент;
Президент Аппараты;
Үкімет;
Қаржы Министерлігі
Ұлттық экономика Министірлігі
23

24. Ќаржыларды басќару негізінде келесі принциптер жатыр:

Қаржыларды басқару негізінде келесі
принциптер жатыр:
ғылыми негізделушілік;
мақсатты бағытталушылық,
сандық және сапалық
анықтылық;
оңтайлылық;
дер кезділік;
Құқықтылық.
24

25. Ќаржыны басќарудаєы негізгі элементтер:

Қаржыны басқарудағы негізгі
элементтер:
-
Ақпарат;
Жоспарлау (болжау);
Ұйымдастыру;
Реттеу;
Бақылау.
25

26. Ќаржыны басќару органдары

Қаржыны басқару органдары
Мемлекеттік биліктің жоғарғы
өкілетті және атқарушы
органдары қаржыға, бюджетке,
салықтарға, ақша-несие жүйесіне
жетекшілік етеді, сақтандыруды,
ақша-валюта айналымын,
кедендік реттеу мен эмиссияны
ұйымдастырады және жүзеге
асырады.
26

27. Ќаржыны басќару органдары

Қаржыны басқару органдары
Қазақстан Республикасы
Парламенті мен маслихаттар
өкілетті органдар ретінде
республикалық бюджет пен
жергілікті бюджеттерді
қарастырады және бекітіді.
27

28. Ќаржыны басќару органдары

Қаржыны басқару органдары
Қазақстан Республикасы Үкіметі
бюджетті дайындауды және оның
өкілетті органдарда
қарастырылуын қамтамасыз
етеді,бюджеттің орындалуына
жалпы жетекшілікті жүзеге
асырады,мемлекеттің басқа
қаржылық мәселелерімен
айналысады.
28

29. Ќаржыны басќару органдары

Қаржыны басқару органдары
Жергілікті қаржылық органдар өз
биліктері шегінде сәйкес
әкімшілік-территориялық
бірліктердің қаржыларына
жетекшілікті қамтамасыз етеді.
29

30. Ќазаќстан Республикасыныѕ Ўлттыќ экономика Министрлігі

Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика
Министрлігі
ҚР әлеуметтік-экономикалық дамуының
негізгі бағыттарын ,стратегиялық
мақсаттары мен басымдықтарын
қалыптастыру;
ҚР әлеуметтік-экономикалық дамуын
макроэкономикалық болжамдау мен
реттеу, экономикалық талдау мен
реформалау кезеңін бағалау;
Стратегиялық,индикативті және бюджеттік
жоспарлау жүйесін қалыптастыру мен
жетілдіру;
30

31. Ќазаќстан Республикасыныѕ Ўлттыќ экономика Министрлігі

Қазақстан Республикасының Ұлттық
экономика Министрлігі
Мемлекеттің ақша-несие саясатымен
байланысты мемлекеттік салық –бюджет
және инвестициялық саясатты,сонымен
қатар халықаралық экономикалық және
қаржылық қатынастар саласындағы
саясатты қалыптастыру мен жүзеге асыру;
Мемлекеттік активтерді тиімді басқару
саясатын жасау мен жүзеге асыруға қатысу;
Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру
бойынша ұсыныстарды әзірлеу;
Оған заңмен жүктелген ,басқа міндеттер.
31

32. Ќазаќстан Республикасы Ќаржы Министрлігініѕ негізгі міндеттері

Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің негізгі
міндеттері
Республикалық бюджеттің орындалуын
қамтамасыз ету және жергілікті
бюджеттердің орындалуын кассалық
қамтамасыз ету;
бюджетке салықтардың,жинақтардың және
басқа да міндетті төлемдердің және басқа
бюджетке төлемдердің,міндетті зейнетақы
салымдарын уақытылы және толық
аударылуын ,шикізаттық секторды
ұйымдастырудан бюджетке түсімдер
бөлігін ҚР Ұлттық қорына аударылуын
қамтамасыз ету;
32

33. Ќазаќстан Республикасы ќаржы Министрлігініѕ негізгі міндеттері

Қазақстан Республикасы қаржы
Министрлігінің негізгі міндеттері
республикалық және жергілікті
бюджеттерді орындау ,бухгалтерлік
есеп,есеп беру және аудит бойынша
әдістемелік жетекшілік ету;
өз біліктілігі шегінде,республикалық
және жергілікті бюджеттер
қаражаттарын тиімді және мақсатты
қолдануды бақылау;
33

34. Ќазаќстан Республикасы ќаржы Министрлігініѕ негізгі міндеттері

Қазақстан Республикасы қаржы
Министрлігінің негізгі міндеттері
мемлекеттік меншікті басқару тиімділігін
арттыру;
мемлекеттік салық саясатын құрастыру мен
жүзеге асыруға қатысу;
банкрот процедураларын банктер мен
сақтандыру ұйымдарынан басқа ,сонымен
қатар мүмкіндігі жоқ қарызгерді сотсыз жою
процедураларын өткізуді мемлекеттік
бақылау;
34

35. Ќаржы Министерлігініѕ ведомствалары:

Қаржы Министерлігінің
ведомствалары:
Қазынашылық комитеті
Кедендік бақылау комитеті
Қаржылық бақылау және
мемлекеттік сатып алу комитеті
Салық комитеті
Мемлекттік мүлік және
жекешелендіру комитеті
Дәрменсіз борышкерлермен
жұмыс жөніндегі комитет
35

36. Шаруашылыќ субъектілерініѕ ќаржысын басќару

Шаруашылық субъектілерінің қаржысын
басқару
Қаржы бөлімдері:
Жоспарлау-экономикалық бөлімі;
Банк және кассалық операциялар
бөлімі;
Есеп айырысу бөлімі.
36

37. Шаруашылыќ субъектілерініѕ басќарушы топтары:

Шаруашылық субъектілерінің басқарушы
топтары:
Қаржылық-несиелік жоспарлау;
Оперативтік-жоспарлау және бақылау;
Экономикалық талдау;
Сатып алушылармен есеп айырысу;
Жеткізушілермен есеп айырысу.
37

38. Шаруашылыќ субъектілерініѕ ќаржы органдарыныѕ міндеттері:

Шаруашылық субъектілерінің қаржы
органдарының міндеттері:
Табысты немесе пайданы өсірудің
жолдарын іздестіру және
табыстылықты арттыру;
Өндіріс, күрделі қаржылар, жаңа
техниканы ендіру және басқа
жоспарлы шығындар жөніндегі
тапсырмаларды қаржы
ресурстарымен қамтамасыз ету;
38

39. Шаруашылыќ субъектілерініѕ ќаржы органдарыныѕ міндеттері:

Шаруашылық субъектілерінің қаржы
органдарының міндеттері:
Мемлекеттік бюджет,банктер,
жеткізушілер, жоғарғы ұйымдар
алдындағы қаржылық
міндеттемелерді орындау;
Есеп айырысуларды ұйымдастыру;
39

40. Шаруашылыќ субъектілерініѕ ќаржы органдарыныѕ міндеттері:

Шаруашылық субъектілерінің қаржы
органдарының міндеттері:
Өндірістік капитал мен күрделі
жұмсалымды тиімді пайдалануға
жәрдемдесу;
Қаржы ресурстарын дұрыс
пайдалануды бақылау, айналым
қаражаттарының салымдылығы мен
тездетілген айналымдылығын
қамтамасыз ету және басқалары.
40

41. Ќаржыны басќарудыѕ автоматтандырылєан жїйесі:

Қаржыны басқарудың автоматтандырылған
жүйесі:
- Қаржыны, қаржы жүйесін тиімді
басқаруға мүмкіндік жасайтын
есептеу және ұйымдық техниканың,
байланыс құралдарының әкімшілік,
экономикалық, математикалық
әдістерінің жиынтығы.
41

42. Ќаржыны басќарудыѕ автоматтандырылєан жїйесі:

Қаржыны басқарудың автоматтандырылған
жүйесі:
Қаржыны басқарауда қаржы есепқисаптарының автоматтандырылған
жүйесі қолданылады. Ол өзара
байланысты, бірлесіп іс-әрекет
ететін функциялық, қамтамасыз
етуші, технологиялық қосалқы
жүйелерден тұрады.
42

43. Ќаржы есеп-ќисаптарыныѕ автоматтандырылєан жїйесі

Қаржы есеп-қисаптарының
автоматтандырылған жүйесі
Ұйымдық-экономикалық қамтамасыз
ету;
Ақпараттық қамтамасыз ету;
Бағдарламалық қамтамасыз ету;
Техникалық қамтамасыз ету;
Ұйымдық-құқықтық қамтамасыз ету;
Технологиялық қамтамасыз ету;
Кадрмен қамтамасыз ету.
43

44. 5.Ќаржылыќ жоспарлау

5.Қаржылық жоспарлау
Қаржылық жоспарлау – бұл
қаржы механизмінің қосалқы
жүйесі, саналы басқарудың аса
маңызды элементтерінің бірі
және әлеуметтік-экономикалық
жоспарлаудың құрамдас бөлігі.
44

45. Ќаржылыќ жоспарлау

Қаржылық жоспарлау
экономиканың үйлесімді және
тепе—тең дамуына;
Өндіріс өсуінің жоғарғы
қарқынын қамтамасыз етуге;
Халықты әлеуметтік қорғауға;
Ұлттық шарушылық кешенінің
қызметін үйлестіруге
45

46. Ќаржылыќ жоспарлау -

Қаржылық жоспарлау Бұл қаржы жоспарларын
(тапсырмаларын) әзірлеу,
қаралған мерзімде оларды
орындау, белгіленген
мақсаттарға жетуге бағытталған
процесі.
46

47. Ќаржылыќ жоспарлаудыѕ объектісі

Қаржылық жоспарлаудың
объектісі
Шаруашылық жүргізуші субъектілер
мен мемлекеттің қаржылық қызметі,
ал қорытынды нәтижесі қаржы
жоспарлары мен қаржыландырудың
дара жоспарларынан бастап
мемлекеттің жиынтық қаржы
жоспарына дейінгі қаржы
жоспарларын жасау
47

48. Ќаржылыќ жоспарлаудыѕ наќты міндеттері:

Қаржылық жоспарлаудың нақты
міндеттері:
Жоспарлы тапсырмаларды
орындауға қажетті ақшаның
көлемі мен олардың көздерін
анықтау;
Кірістерді өсірудің, шығыстарды
үнемдеудің резервтерін анықтау;
Орталықтандырылған және
орталықтандырылмаған қорлар
арасында қаражаттарды бөлуде
оңтайлы үйлесімдерді белгілеу.
48

49. Ќаржылыќ болжау

Қаржылық болжау
Болжам – арнайы ғылыми
зерттелім негізінде болашақта
қандайда бір жай-күй туралы
ықтималдық жорамалдау.
Болжау – қандайда бір құбылыс
объектісі, үдеріс дамуының
нақтылы перспективалары
туралы болжам әзірлеу.
49

50. Ќаржылыќ жоспарлаудыѕ ќаєидалары

Қаржылық жоспарлаудың
қағидалары
Ведомоствалық
Салалық
Аумақтық
Пәнділі-мақсатты
50

51. Ќаржылыќ жоспарлаудыѕ јдістері

Қаржылық жоспарлаудың
әдістері
Есеп-қисаптық талдамалық әдіс
Сараптық бағалаулар әдісі
Нормативтік әдіс
Баланстық әдіс
Бағдарламалық мақсатты әдіс
Экономикалық математикалық
әдіс
51

52. 5. Ќаржылыќ ќўќыќ

5. Қаржылық құқық
Бұл қоғам дамуының тиісті
кезеңіндегі мемлекеттің
міндеттерін жүзеге асыру үшін
қажетті ақша қорларын жасау,
бөлу және пайдалану процесінде
пайда болатын қаржы
қатынастарын реттейтін заң
нормаларының жиынтығы.
52

53. Ќаржы-ќўќыќтыќ нормалар

Қаржы-құқықтық нормалар
Құқықтың негізгі басты
элементтері, яғни мемлекет
белгілеген және қаржы
қатынастарындағы мемлекеттік
мәжбүрлеу (күштеу)
шараларымен қамтамасыз
етілген қылықтың қатаң белгілі
бір ережесі.
53

54. Ќаржы-ќўќыќтыќ нормалар:

Қаржы-құқықтық нормалар:
Міндеттеушілік;
Тыйым салушылық;
Уәкілеттілік.
54