System podatkowy

1.

SYSTEM PODATKOWY
SYSTEMEM PODATKOWYM w rozumieniu
potocznym nazywa się ogół podatków
pobieranych w danym państwie. Nie jest to
jednak ścisła definicja, gdyż system podatkowy
występuje dopiero wówczas, gdy wszystkie te
podatki tworzą logiczną, zwartą i jednolitą całość,
tak pod względem ekonomicznym, jak i
prawnym.

2.

ZASADY
Zasady podatkowe są postulatami nauki,
określającymi warunki, jakim powinien
odpowiadać poprawnie zbudowany system
podatkowy i poszczególne podatki.

3.

Zasada pewności podatków wymaga, aby
podatek, jaki obowiązana jest płacić każda
jednostka, był ściśle określony, a nie dowolny.
Termin płatności, sposób zapłaty, suma, jaką
należy zapłacić, wszystko to powinno być
wyraźnie określone, a więc jasne dla podatników,
a także dla każdej innej osoby. Nieokreślona
wysokość opodatkowania sprzyja
woluntaryzmowi i korupcji.

4.

Zasada dogodności podatków przewiduje, że
każdy podatek powinien być ściągany w takim
czasie i w taki sposób, aby podatnikowi było jak
najdogodniej go zapłacić. Tak np. wszystkie
podatki od dóbr konsumpcyjnych, takich jak
artykuły zbytku, płaci konsument – na ogół w
sposób dla niego bardzo dogodny – w momencie
dokonywania zakupu. Podatek od dochodu
natomiast powinien być pobierany w momencie
jego uzyskiwania

5.

Zasada taniości podatków postuluje uzyskiwanie
wpływów podatkowych przy minimalnych
kosztach wymiaru i poboru podatków. Spełnienie
tego postulatu może nastąpić dzięki
uproszczeniu konstrukcji poszczególnych
podatków oraz całego systemu podatkowego.
Zasada ta odnosi się zarówno do państwa, jak i
do podatników.

6.

Współczesne podatki charakteryzują się złożoną
konstrukcją. W nauce prawa podatkowego
przyjmuje się powszechnie, że podatek składa
się z podmiotu, przedmiotu, podstawy
opodatkowania i stawek. Obok tych elementów,
uznawanych za podstawowe, wymienia się
również inne, między innymi ulgi i zwolnienia.
Podatek jest świadczeniem pieniężnym na rzecz
państwa o charakterze przymusowym,
powszechnym, bezzwrotnym i nieodpłatnym,
pobieranym na podstawie przepisów prawnych
określających warunki, wysokość oraz terminy

7.

Cechy podatku:
Pieniężny charakter świadczeń podatkowych wiąże się z jego wymiarem i poborem w
jednostkach pieniężnych danego kraju.

8.

Przymusowy (obowiązkowy) charakter świadczeń
podatkowych wynika z władczych uprawnień
państwa do wszystkich, którzy mieszkają na
terytorium państwa. Przymus podatkowy jest
przymusem prawnym opartym na aktach
prawnych pochodzących od władzy państwowej.
Wyraża się w tym, iż podatek ustanowiony przez
państwo należy zapłacić w określonej wysokości i
wyznaczonym terminie.

9.

Bezzwrotny charakter świadczeń podatkowych
polega na definitywnym przekazaniu środków
pieniężnych przez podmiot zobowiązany na rzecz
budżetu państwa. Cecha ta pozwala odróżnić
świadczenia podatkowe od innych rodzajów
dochodów budżetowych, które mają charakter
pieniężny, przymusowy, lecz podlegają zwrotowi.
ustalających rozmiary świadczenia, czas i sposób
zapłaty.

10.

Nieodpłatność podatków oznacza, iż nie są
one związane z żadnym wzajemnym
świadczeniem ze strony państwa i jego
budżetu. Często używa się pojęcia tzw.
odpłatności ogólnej, która jednak nie pozostaje
w związku z przedstawioną cechą podatku.
Oznacza ona finansowanie przez budżet
państwa tworzenie i funkcjonowanie urządzeń
infrastrukturalnych lub kulturalnych.

11.

Powszechność podatku polega na tym, że jest to
świadczenie nakładane na podmioty wyznaczone
ze względu na określone cechy i zobowiązane do
płacenia świadczeń według powtarzanych reguł
ustalających rozmiary świadczenia, czas i sposób
zapłaty.

12.

Funkcje podatku:
a) fiskalna - dostarczenie państwu dochodów,
podatek musi służyć pokryciu obciążeń
publicznych,
b) regulacyjna – polega na kształtowaniu dochodu i
majątku w warunkach gospodarki rynkowej
będących w dyspozycji podatników; za
pośrednictwem podatków, przez redystrybucję
środków finansowych w odpowiednich proporcjach
między podmiotami gospodarczymi a budżetem
następuje korekta dochodów,

13.

c) stymulująca - podatki pełnią rolę instrumentu
polityki gospodarczej państwa, polega ona na
kształtowaniu określonych reakcji podatników ich zachowań i działań oraz procesów
społeczno-gospodarczych; oznacza to
wykorzystanie instrumentów podatkowych w
celu wywarcia wpływu na warunki działania
jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju,

14.

d) informacyjna - polega na ukierunkowaniu
działalności podmiotów gospodarczych zgodnie
ze strategią rozwoju przyjętą przez kraj (ulgi,
zniżki), polega na tym, że realizacja wpływów
podatkowych ogółem lub z określonego podatku
dostarcza informacji o prawidłowościach lub
nieprawidłowościach w przebiegu procesów
gospodarczych.

15.

Klasyfikacja podatków
Kryterium: przedmiot opodatkowania
przychodowe - od całości wpływów z
prowadzonej działalności,
dochodowe - od nadwyżki przychodów nad
kosztami ich uzyskania (PIT, CIT),
majątkowe - od posiadania majątku w
całości lub jego składników (podatek od
nieruchomości, podatek od spadków i
darowizn),
konsumpcyjne - od wydatków w formie
"podatkowej" części ceny (VAT, akcyza).

16.

Kryterium:
wymiar
i
pobór
podatków,
przerzucalność świadczenia podatkowego,
zdolność świadczenia:
pośrednie - podatek wymierzany jest
podmiotowi, który w rzeczywistości go "nie
uiszcza" (podatek od towarów i usług,
akcyza)
bezpośrednie - podatek jest wymierzany
podmiotowi i on ponosi zarazem jego ciężar
(PIT,CIT)

17.

Kryterium: podział wpływów z podatków między
poszczególne budżety
państwowe
samorządowe
Kryterium:
rodzaj
obciążonego
elementu
konstrukcyjnego podatku
osobowe
rzeczowe

18.

Kryterium: rodzaj stawki podatkowej
kwotowe
proporcjonalne (stałe)
procentowe (wyszczególniona zostaje skala
podatkowa)
progresywne
(przyspieszona,
liniowa,
opóźniona (PIT)).
degresywne.
regresywne.

19.

U STAWA
z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Ordynacja podatkowa

20.

Ustawa normuje:
1) zobowiązania podatkowe;
2) informacje podatkowe;
3) postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i
czynności sprawdzające;
4) tajemnicę skarbową.

21.

Przepisy ustawy stosuje się do:
podatków, opłat oraz niepodatkowych
należności budżetu państwa oraz
budżetów jednostek samorządu
terytorialnego, do których ustalania lub
określania uprawnione są organy
podatkowe;
opłaty skarbowej oraz opłat, o których
mowa w przepisach o podatkach
i opłatach lokalnych;

22.

spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż
wymienione w pkt 1 ustawy,
należących do właściwości organów
podatkowych.
Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej,
przepisy działu III stosuje
się również do opłat, do których ustalenia lub
określenia uprawnione są inne niż
wymienione w § 1 pkt 1 ustawy.

23.

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z
ustaw podatkowych
nieskonkretyzowana powinność przymusowego
świadczenia pieniężnego
w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego
w tych ustawach.

24.

podatkowego
zobowiązanie
podatnika do
zapłacenia na
rzecz Skarbu
Państwa,
województwa,
powiatu albo
gminy podatku w
wysokości, w
terminie oraz
w miejscu
określonych w

25.

Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne,
przymusowe oraz
bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz
Skarbu Państwa, województwa,
powiatu lub gminy, wynikające z ustawy
podatkowej.

26.

Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna
lub jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej,
podlegająca na mocy ustaw
podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

27.

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub
jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej,
obowiązana na podstawie przepisów
prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od
podatnika podatku i wpłacenia go
we właściwym terminie organowi podatkowemu.

28.

Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna
lub jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej,
obowiązana do pobrania od
podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym
terminie organowi podatkowemu.

29.

Organy podatkowe
Organem podatkowym, stosownie do swojej
właściwości, jest:
1) naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik
urzędu celno-skarbowego, wójt,
burmistrz (prezydent miasta), starosta albo
marszałek województwa – jako
organ pierwszej instancji;

30.

1a) naczelnik urzędu celno-skarbowego jako
organ odwoławczy w zakresie
decyzji, o których mowa w art. 83 ust. 4 i 5 ustawy
z dnia 16 listopada 2016 r.
o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2020
r. poz. 505, 568, 695,
1087 i 1106);

31.

2) dyrektor izby administracji skarbowej – jako:
a) organ odwoławczy odpowiednio od decyzji
naczelnika urzędu
skarbowego albo naczelnika urzędu celnoskarbowego, z zastrzeżeniem
pkt 1a,
b) organ pierwszej instancji, na podstawie
odrębnych przepisów,
c) organ odwoławczy od decyzji wydanej
przez ten organ w pierwszej
instancji;

32.

3) samorządowe kolegium odwoławcze – jako
organ odwoławczy od decyzji
wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty
albo marszałka województwa.

33.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest
organem podatkowym –
jako:
1) organ pierwszej instancji w sprawach
stwierdzenia nieważności decyzji,
wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia
decyzji lub stwierdzenia jej
wygaśnięcia – z urzędu;

34.

2) organ odwoławczy od decyzji wydanych w
sprawach, o których mowa
w pkt 1 i 7;
3) organ właściwy w sprawach uprzednich
porozumień cenowych, o których
mowa w dziale III ustawy z dnia 16 października
2019 r. o rozstrzyganiu
sporów dotyczących podwójnego opodatkowania
oraz zawieraniu uprzednich
porozumień cenowych (Dz. U. poz. 2200);

35.

4) organ właściwy w sprawach dotyczących
interpretacji przepisów prawa
podatkowego, o których mowa w art. 14b § 1, w
zakresie określonym
w art. 14e § 1;

36.

6) organ właściwy w sprawach opinii
zabezpieczających;
7) organ pierwszej instancji w sprawach, o których
mowa w art. 119g § 1 i 8;
8) organ właściwy w sprawach dotyczących
informacji o schematach
podatkowych;

37.

9) organ właściwy w sprawach zmiany albo
uchylenia wiążącej informacji
stawkowej, o której mowa w przepisach ustawy z
dnia 11 marca 2004 r.
o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r.
poz. 106, 568, 1065 i 1106);
10) organ właściwy w sprawach dotyczących
realizacji współdziałania, o którym
mowa w dziale IIB.

38.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej jest
organem podatkowym –
jako:
1) organ właściwy w sprawach dotyczących
wydawania interpretacji przepisów
prawa podatkowego, o których mowa w art. 14b §
1 i art. 14e § 1a;

39.

2) organ pierwszej instancji w sprawach
dotyczących wydawania wiążącej
informacji stawkowej, o której mowa w przepisach
ustawy z dnia 11 marca
2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) organ odwoławczy od decyzji wydawanych w
sprawach, o których mowa
w pkt 2;

40.

4) organ właściwy w sprawach zmiany wiążącej
informacji stawkowej,
w przypadkach, o których mowa w art. 42h ust. 3
ustawy z dnia 11 marca
2004 r. o podatku od towarów i usług.

41.

Minister właściwy do spraw finansów
publicznych jest organem
podatkowym – jako organ właściwy w
sprawach, o których mowa w art. 14a § 1.
W zakresie rozstrzygania spraw podatkowych
uprawnienia naczelnika
urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnoskarbowego oraz dyrektora izby
administracji skarbowej, jako organu
podatkowego, przysługują także radcy
skarbowemu, wykonującemu czynności
orzecznicze w tym organie.

42.

Organami podatkowymi wyższego stopnia są
organy odwoławcze.

43.

Postępowanie podatkowe wszczyna się na
żądanie strony lub
z urzędu.
Wszczęcie postępowania z urzędu następuje w
formie postanowienia.
Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony
jest dzień doręczenia
żądania organowi podatkowemu, z zastrzeżeniem
art. 165a.
O wszczęciu postępowania na wniosek jednej ze
stron organ podatkowy zawiadamia wszystkie
pozostałe osoby będące stroną w sprawie.

44.

ZASADY POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO
Zasada legalności i praworządności,
Zasada postępowania w sposób budzący
zaufanie,
Zasada udzielania informacji,
Zasada prawdy obiektywnej,
Zasada czynnego udział stron postępowania,
Zasada przekonywania,
Zasada wnikliwości, szybkości i prostoty

45.

Zasada pisemności,
zasada dwuinstancyjności,
zasada trwałości ostatecznych decyzji,
Zasada jawności wyłącznie dla stron
postępowania.

46.

Zakończenie postępowania
1. Postanowienie – ma charakter deklaratoryjny,
nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty.
2. Decyzja – rozstrzyga co do istoty sprawę i ma
charakter konstytutywny.