Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс (1783-1797)

1.

БҮГІНГІ САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ:
Зерттеу сұрағы:
Сырым Датұлы Кіші жүз қазақтарының қандай
құқықтарын қорғауды көздеді?
Сабақтың мақсаты:
7.3.1.5-халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық
күресінің себеп-салдарын анықтау;
7.3.1.6-ұлт-азаттық көтеріліс басшыларының рөліне
баға беру

2.

3.

ҰЛТ – АЗАТТЫҚ КӨТЕРІЛІСТІҢ АЛҒАШҚЫ КЕЗЕҢІ
1782 жылы ПАТША ҮКІМЕТІНІҢ ЖАРЛЫҒЫ ШЫҒЫП,
ҚАЗАҚТАРДЫҢ ЖАЙЫҚТЫҢ ОҢ ЖАҒАЛАУЫНДАҒЫ АЙМАҚТАРҒА ҚЫС
МЕЗГІЛІНДЕ ЖАЙЫЛЫМДЫҚ ЖЕРЛЕРДІ ЖАЛҒА АЛУ АРҚЫЛЫ ҒАНА
УАҚЫТША ӨТУІНЕ РҰҚСАТ ЕТІЛДІ
1782 – 1783 жылдың ҚЫСЫНДА ШЕКАРАДАҒЫ КАЗАКТАР ҚАЗАҚТАРДЫҢ
4000-нан астам ЖЫЛҚЫСЫН КҮШТЕП ТАРТЫП АЛДЫ
ҚЫСТЫҢ ҚАТТЫ СУЫҚ БОЛУЫНАН.
ЖҰТ БАСТАЛДЫ
ДАЛА ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ 10000 – нан астам
ЖЫЛҚЫСЫ мен СИЫРЫ ҚЫРЫЛЫП ҚАЛДЫ
КӨТЕРІЛІС ЕЛЕК, ҚОБДА, ОЙЫЛ, ЖЕМ ЖӘНЕ САҒЫЗ ӨЗЕНДЕРІ
ЖЕРІНДЕ БАСТАЛДЫ

4.

КӨТЕРІЛІС КЕЗІНДЕ
ЕКІ ТОП БОЛАДЫ.
ОЛАР
Жазалаушы
отрядттар
(орыстар және т.б)
Көтерілісшілер
(қазақтар және т.б)

5.

КІШІ ЖҮЗДІҢ ХАНЫ
НҰРАЛЫ ПАТШАЛЫҚ
БИЛІК ТАРАПЫНАН
БЕКІТІЛГЕН БІРІНШІ
ҚАЗАҚ ХАНЫ ЕДІ
БҰЛ ШЕШІМДІ РЕСЕЙ
ПАТШАЙЫМЫ ЕЛИЗ
АВЕТА
ПЕТРОВНА БЕКІТТІ
ӘБІЛҚАЙЫР
ХАННЫҢ ҰЛЫ
НҰРАЛЫ
1748 – 1786 жылдары
ХАН БОЛДЫ

6.

СЫРЫМ ДАТҰЛЫ
Байбақты руынан
шыққан батыр.
«Бала би» деп атаған
Көтерілістің ең басты
талабы – патша
үкіметінің қазақ
жерлерін тартып алуын
тоқтату
Көтеріліске қатысқандар:
көшпелі қазақтар,
старшындар, билер,
батырлар және Айшуақ
сұлтанның ұлы Жантөре
Көтерілістің саны:
7 мың адам
Ағылшын журналисі
Д.Ч.Бульжер: «Сырым
батыр – жігерлі, терең
ойлы, қайратты, батыл,
тапқыр, айлалы ерекше
тұлға»

7.

8.

№2 тапсырма.
Жылдар сөйлейді әдісі
1783 жылдың көктемінде –
1785 жылы –
1786 жылы О.Игельстром –
1792 жылы –
1797 жылы көктемде –
1802 жылы –
Дескрипторы:
Жылдар сөйлейді әдісі бойынша берілген жылдарда болған оқиғаларды aнықтaйды;

9.

1797 жылы
КІШІ ЖҮЗДЕ ЕКІ
ХАН САЙЛАНДЫ
АЙШУАҚ
хан
1797-1805 жж
ҚАРАТАЙ
сұлтан

10.

КӨТЕРІЛІСТІҢ ЖЕҢІЛУ СЕБЕПТЕРІ
КӨТЕРІЛІСТІҢ ЖЕҢІЛУ СЕБЕПТЕРІНІҢ БІРІ –
СЫРЫМ ДАТҰЛЫНЫҢ БІРДЕН ЕКІ КҮШПЕН АЛЫСУЫ
ПАТША ҮКІМЕТІМЕН
СҰЛТАНДАР МЕН ХАННЫҢ ТӨҢІРЕГІНДЕГІ
ТОПТАРҒА ҚАРСЫ КҮРЕСУІ
СЫРЫМ ДАТҰЛЫ БАСТАҒАН КӨТЕРІЛІС РЕСЕЙ ИМПЕРИЯСЫНЫҢ ОТАРШЫЛ
ӘКІМШІЛІГІНЕ ҚАРСЫ
ЕҢ АЛҒАШҚЫ ІРІ КӨТЕРІЛІСТІҢ БІРІ БОЛДЫ
КӨТЕРІЛІСТІҢ НӘТИЖЕСІНДЕ
ҚАЗАҚТАР ЕДІЛ мен ЖАЙЫҚ
аралығындағы жерлерге көшуге рұқсат берді