Тотығу - тотықсыздану реакциясы

1. ТОТЫҒУ- ТОТЫҚСЫЗДАНУ РЕАКЦИЯСЫ

ТОТЫҒУТОТЫҚСЫЗДАНУ
РЕАКЦИЯСЫ

2.

Реакциялардағы элементтердің тотығу дәрежесін қойыңдар.
Реакция барысында тотығу дәрежелері қалай өзгеретінін салыстырыңдар.
+1 -1
+1 -2 +1
+1
-1
+1 -2
HCl + NaOH = NaCl + H2O
+1
-1
0
+2
-1
0
2 HCl + Zn = ZnCl2 + H2
Тотығу
тотықсыздану
реакциясы
Элементтердің тотығу дәрежелері өзгере жүретін реакциялар
тотығу –тотықсыздану реакциялары деп аталады.

3.

2 H++1Cl-1 + Zn0 = Zn+2Cl2-1 + H2200
- 2 е+ 2 е-
H+
Zn0
тотығу
тотықсыздану
- тотықтырғыш
- тотықсыздандырғыш

4.

ТОТЫҒУ – электрондар беру үрдісі.
ТОТЫҚСЫЗДАНУ–электрондар қосып алу
үрдісі.
ТОТЫҚТЫРҒЫШ – электронды қосып
алатын элемент.
ТОТЫҚСЫЗДАНДЫРҒЫШ – электрон
беретін элемент.

5.

Электрон бере ме жоқ әлде қосып ала ма?
Бастапқыда атом зарядсыз,
яғни протондар саны мен
электрондар саны тең
-
-
-
+5
-
-
-2
-1
+1
+2
0
Э
-
-4
-3
-2
-1
0
+1
+2
+3
+4
+5
+6
Электрондар береді (- е-)
Электрондар қосып алады (+ е-)

6.

ТТР-сы теңдеулерін теңестіру реті төмендегідей:
1. Химиялық реакция теңдеулерін жазу.
Al+H2SO4 Al2(SO4)3+H2
2. Теңдеулердің оң және сол
бөлігіндегі барлық
әлементтердің
тотығу дәрежелерін тауып,
таңбасының үстіне жазу.
0 +1 + 6 -2
+3 +6 -2
0
Al+H2SO4 Al2(SO4)3+H2
3. Реакция нәтижесінде тотығу дәрежесі өзгерген
элементтердің астын сызу.
0 +1+6-2 +3 +6 -2
0
Al + H2SO4 Al2(SO4)3 + H2

7.

4. Электрондық баланс теңдеуін құру:
Al - 3ē Al +3
2H+1 + 2ē H2 0
3 2
2 3
5. Таңдалған коэффиценттерді реакция теңдеуіне жазу.
2Al +3H2+1S+6O4-2 =Al2+3(S+6O4-2)3+3H2
6. Оттек атомдарының санын есептеу арқылы
коэффиценттердің дұрыс екендігін тексеру.
2Al +3H2+1S+6O4-2 =Al2+3(S+6O4-2)3+3H2

8.

Электрон бере ме жоқ әлде қосып ала ма?
+ 6 e-
S+6 S0
тотықсыздану
+ 8 e-
S+6 S-2
тотықсыздану
- 2 e-
S+4 S+6
тотығу
- 6 e-
S-2 S+4
тотығу
- 2 e-
Cu0 Cu+2
тотығу
+ 8 e-
C+4 C- 4
тотықсыздану
- 6 e-
C- 4 C+2
тотығу
- 4 e-
C0 C+4
тотығу
-3 -2 -1 0 +1 +2 +3 +4
е- береді
е- қосып алады

9.

Электронды баланс әдісімен реакцияны теңестіру
Күрделі реакцияларда электронды баланс
әдісімен коэффициенттерді қою
+1 -1
+1
+7 -2
+2
-1
+1 -1
0
+1 -2
16 HCl +2 KMnO4 =2 MnCl2 +2 KCl +5 Cl2+ 8 H2O
Mn+7
2Cl-1
+5 e- 2 e-
Mn+2
Cl20
Mn+7 – тотықтырғыш
Сl -1 – тотықсыздандырғыш
2
Тотықсызда
ну
5
тотығу
10

10.

а) Al+ O2 → Al2 O3
Al e → Al
O2 e → O
б) Fe + Cl2 → Fe Cl3
Fe e → Fe
Cl2 ē → Cl
в) Li +S → Li2 S
Li ē →Li
S e →S

11.

а) 4Al0+3O20 →2Al2+3O3-2
Al0 - 3e →Al+3
4 тотығады тотықсыздандырғыш
O20+4e →2O-2
3 тотықсызданады тотықтырғыш
б) 2Fe0 +3Cl20 →2Fe+3Cl3-1
Fe0 -3e →Fe+3
2
Cl20 +2ē →2Cl-1
3
в) 2Li0 +S0 →Li2+1S-2
Li0 -1ē →Li+1
2
S0+2e →S-2
1
тотығады тотықсыздандырғыш
тотықсызданады тотықтырғыш
тотығады тотықсыздандырғыш
тотықсызданады тотықтырғыш

12.

Тотығу тотықсыздану реакциясын жаз.
А. Al + MnO2 = Al2O3 + Mn
Fe2O3 + Zn = ZnO + Fe
B. Mg+H2SO4 = MgSO4 + H2S + H2O
Cu + HNO3 = Cu(NO3)2+ NO + H2O
C. KI + FeCl3 = l2 + KCl + FeCl2
Cr2O3 + K2CO3 + O2 = K2CrO4 + CO2

13.

«Сәйкестігін тап» ойыны:
Қосылу реакциясы
Барлық реагенттер мен өнімнің құрамы өзгеретін реакция
Айырылу реакциясы
Бір реагенттің және бір өнімнің құрамы өзгеретін реакция
Орынбасу реакциясы
Бірнеше реагент әрекеттесіп, бір өнім түзілетін реакция
Алмасу реакциясы
Бір күрделі заттан бірнеше заттар түзілетін реакция