«Тыва дылым» Чугаа сайзырадылгазыныӊ кичээли

1. «Тыва дылым» Чугаа сайзырадылгазыныӊ кичээли.

Ондар У.С.
Чадаананың3 ортумак школазының
тыва дыл болгаш чогаал башкызы.

2.

Тыва дыл – Тыва Республиканыӊ
үндезин
чурттакчылары
болур
тываларныӊ төрээн дылы. Тыва
кижилер чүс-чүс чылдар иштинде
төрээн
дылыныӊ
дузазы-биле
харылзажып,
күш-ажылчы
аргадуржулгазын солчуп, ажыл-херээн
бүдүрүп,
ажы-төлүн
кижизидип
келген. Тыва дылдыӊ бижиин 1930
чылда чогааткан. Тыва дылды күрүне
дылы кылдыр 1993 чылда бадылаан.

3. Ш.Ч. Сат «Тыва дылымга йөрээл»

Улуг-Хемниң агымы дег күштүг, ак-көк
Тывавыстыӊ дээри дег арыг, бора хектиң
эдери дег өткүт, алдын-сарыг сыгырганың
ырлаары дег элдептиг төрээн дылым! Сенде
хову-шөлдерниң
делгемнери,
тайгатаӊдыларның бедиктери, кылаң хөлдерни
оожум-топтуу,
оран-делегейниң
оътсигениниң айдызы, аӊ-меӊиниң
алгыкышкызы сиӊген.

4.

Чырык өртемчейде карак
чивеш аразында чуртталгамда
тыва дылдыг төрээн чонум
аразында чор мен. Өргүн-көвей
улустарныӊ
дылдарыныӊ
аялгаларыныӊ аразынга мөӊгн
хомустуӊ үнү бооп чаӊгыланып
чор, өлчей-кежиктиг, хайыралыг
төрээн дылым!

5. Чогаадыкчы онаалга:

1-ги одуруг – чүве ады (чүү?) - Тыва.
2-ги одуруг 2 демдек ады(кандыг?) Делгем, байлак.
3-кү одуруг – 3 кылыг сөзү
(канчанган?, чүнү канчаар?) Ырлап, алгап, мактаар.
4-кү одуруг – домак чогаадыр Даглыг Тывам таан чараш.
5-ки одуруг – чоок уткалыг сөзү Чуртум.

6. Онаалга:

а) тыва дыл дугайында шүлүк
чогаадыр.
б) чогаадыг «Хайыралыг тыва
дылым»