Кенелик риккетсиоз

1.

ЖМ:104
Орындаган: Суйунбек Н.
Кабылдаган:Байтурсынов К.

2. такырыбы:

ТАКЫРЫБЫ:
Кенелик риккетсиоз

3.

Кенелік риккетсиоз - алғашқы ошағында
регионарлы лимфа түйіндерінің ұлғаюымен,
бөртпемен, қызбалық жағдаймен сипатталатын,
Rickettsia sibirica тудыратын жүқпалы табиғи ошақты ауру. Ауруды 1936 жылы Е.М. Миллем
«кене қызбасы» деген атпен бірінші болып
зерттеген. 1949 жылы П.Ф. Здродовский ,
Голиневич ауру қоздырғышын (Rickettsia sibirica)
бөліп алды.

4.

Кенелік риккетсиоздар белгілі географиялы қ
аймақтарда - Қиыр Шығыс пен Сібірде кездеседі.
Қоздырғыштың негізгі көзі мен тасымалдаушысы
иксод туыстастығына жататын инфицирленген
кенелер табылады. Олар риккетсияларды
ағзасында ұзақ сақтайды, сонды қтан ұрпа ққа
берілу қасиетіне ие. Риккетсиямен за қымдан ған
кенелер қан сору кезінде адамға ж ұқтырады.
Жұғу жолы -тек трансмиссивті, сонды қтан ауру
айналасындағылар үшін қауіпсіз

5.

6.

Морфологиялық және ферменттік қасиеттері.
Инфекция қоздырғышы - Rickettsia sibirica жасуша дақылында, тауық эмбрионының
сарыуыз қапшығында өсетін, пішіні таяқша
тәрізді, кейбір кезде жіп пішінді грам теріс
бактериялар.
Электронды
микроскопта
ұзындығы 0,3 - 3 мкм болатын талшыққа ұқсас
өсінділерді анықтауға болады. Риккетсияларды
әдетте қолданатын барлық әдістермен бояуға
болады, негізінде Здродовский бояу әдісі
қоланылады.
Риккетсиялар
жұқтырған
жасушалардың ядросы мен цитоплазмасында
көбейеді.

7.

8.

9.

Бөртпе сүзегi - ол адам денесiн уыттандырып,
терiде дөңгелек - нүктелi қанталау т үрiнде б өртпе
түзеп және әртүрлi жерлерде орналасып, ұса қ қан
тамырларында қан ұюы орын алып, ж үйке ж әне
жүрек, қан тамырлары жүйелерiнiң ж ұмысыны ң
бұзылуын тудырып, тез қызба беретiн рекетсиозды
ауру. Бөртпе сүзегiнiң 2 түрi болады: эпидемиялы қ
түрi және қайталанатын (Брилл ауруы) т үрi.

10.

 
Патогенезi
1. Провачек риккетсиясы қан ға т үскенен кейiн, қан тамырларыны ң эндотелия
клеткаларына енiп, к өбейедi ж әне олар жойыл ған кезде адам а ғзасына уыт
бөлiнедi. Риккетсияның эндотелий клеткаларыны ң iшiнде паразиттелу
нәтижесiнде олар iсiнiп, iшкi қабаты т үлеп жарылады. Жарыл ған клеткалардан
шыққан риккетсиялар қайта қан ға т үседi, оны ң бір б өлiгi жойылып, қал ған
бөлiгi тамырлар эндотелиясыны ң жа ңа клеткаларына енедi.
2. Риккетсиялар инкубациялық кезе ңнi ң со ңғы к үндерiнде, ж әне қызбаны ң
барлық кезеңiнде және апирексияны ң ал ғаш қы 3-6 к үн iшiнде тiндер мен
ағзаларда байқалады. Кейбір аурулар к өп жыл бойы нау қастан о ңалуыннан
қарамай, риккетсияны қайтадан ж ұқтырмай-а қ иммунитеттi ң т өмендету
фонында бөртпе сүзегi мен қайта ауруы м үмкiн - б ұл Брилл ауруы деп
аталынады.
Риккетсиялық уыт тамырлар ға ерекше әсер етiп, орталы қ ж үйке ж үйесiнi ң ж әне
қан айналымының бұзылуына әкеп со қтырады. Б өртпе с үзегiндегi тамырларды ң
зақымдануының қарапайым түрi, с үйел т әрiздi болып кездесетiн эндоваскулит.
Бөртпе сүзегiнiң патогенезiнде аллергиялы қ компонент үлкен р өл ат қарады .

11.

Антигендік қасиеті мен патогенділік 
факторлары. Ауру қоздырғышының
антигендері басқа риккетсиялардікімен ұқсас.
Rickettsia sibirica маймылдар ға, те ңіз
шошқаларына, атжалмандарға, тыш қандар ға,
қояндарға, суырларға патогенді.

12.

Резистенттілігі. Риккетсияның жоғары
температураға тозімділігі томен,
дезинфекциялық заттарға төзімсіз.

13.

Эпидемиологиясы. Бұл ауру табиғи ошақтық
болып келеді. Табиғатта негізгі қоздыр ғыш
сақтаушылар кеміргіштер, сондай-а қ осылармен
риккетсиялермен инфицирленген жануарлар (марал,
және т.б.) болып келеді. Кенелік б өртпе с үзегіні ң
риккетсиялары әр түрлі иксодты кенелер (Dermacentor
туысы – D.marginatus, D.silvarum, D.nuttali;
Haemophysalis туысы-H.punctata: Rhipicephalus
sanguineus) денесіні ң таби ғи мекендеушісі болып
табылады. Еркек теңіз шош қасына, алтын т үсті
аламанға, ақ тышқандарға жүқтыру ар қылы
эксперимент жүргізіледі.

14.

Иммунитеті. Ауырған адамдарда тұрақты
иммунитет қалыптасады. Рецидив пен
қайталап ауыру байқалмайды.

15.

Бөртпе сүзегiн зертханалық жолмен аны қтау
тексерудiң бактериологиялық ж әне серологиялы қ
әдiстерiнен тұрады.
1. Бактериологиялық әдiс нау қастан б өлiнген
материалдан алынған бөртпе с үзегiнi ң
қоздырғышын теңiз шошқасына, тауы қ
эмбриондарына немесе ж әндiктерге (биттердi ң)
жұқтыру жолымен бөлiп алуды қарастырады ж әне
бұл тексерiс практикалы қ денсаулы қ са қтау
саласында қолданыла бермейтiн арнайы
зертханалық жағдайларды талап етедi.

16.

2. Тексерудiң серологиялық әдiсi қоздыр ғышты (немесе оны ң
антигендерiн) және антителоларын аны қтау ға арнал ған
тестiлерден тұрады.
Бөртпе сүзегiнiң (эпидемиялық б өртпе с үзегi, Брилл ауруы,
эндемиялық егеуқұйрық бөртпе с үзегi) риккетсиялы қ тобын
имуннологиялық тұрғыдан анықтау үшiн т өмендегi әдiстердi
қолданады:
1) комплементтi байланыстыру реакциясы ( б ұдан әрi қарай
-КБР)
2) қисық гемагглютинация реакциясы (б ұдан әрi қарай
-ҚГАР)
3) агглютинация реакциясы (б ұдан әрi қарай -АР)
4) антителдердi жылтыратудың қисық әдiсi (б ұдан әрi қарай
-АЖҚӘ ).

17.

• 5. Риккетсияларды аны қта ғанда КБР б өртпе с үзегiнi ң
жұқпасын анықтайтын негiзгi реакция ретiнде
қарастырылады, себебi ағымдағы ауруды ретроспективтi
жолмен анықтағанда әмбебап реакция бол ғанды қтан.
• 6. Бөртпе сүзегiмен ауырған нау қастарды ң 80% - ң
қанында ерекше антитела аурудың бесiншi- жетiншi к үнiнен
бастап пайда бола бастайды, нау қасты ң 90-%--да оныншы
күнiнде, науқастардың 100 %-да ауруды ң он бесiншi-он
сегiзiнше күнiнде өзiнiң шектi де ңгейiне жетедi.
Агглютининдердiң пайда болуы комплементтi
байланыстырушы антителолардан бір- үш к үн б ұрын
болады. Эпидемиялық бөртпе с үзегiмен ауыратын
науқастарға қарағанда Брилл ауруымен ауыратын
науқастарда антителолардың ертерек (бір-екi к үнге) пайда
болу оған тән қасиет.

18.

Микробиологиялық диагноз  қою. Ауруды бас кезеңінде
басқа инфекциядан (т ұмаудан, б өртпе с үзе гінен, су
қызбасынан) дифференциациялау қажет. Микробиологиялы қ
диагноз қою. серологиялы қ әдіст ерге негізделген: ГАТР, КБР
(Rickettsia sibirica антигені ж әне ауру сарысуы қолданылады),
РАР диагостикалық титрі 1:20-1:2000), ИФР, ИФТ.
Зертханалық жануарларға ж ұқтыру ар қылы диагнозды
анықтайды және қоздырғышты бөліп алады, ол үшін аурудан
алған қанды теңіз шош қасыны ң еркегіне егеді. Жануарларда
қызба мен периорхит дамиды жыныс безінің қабығында
риккетсиялар жиналады.

19.

Алдын алуы. Жеке басты сақтандыру кешенді
шаралардан тұрады: кененің жабысуы мен  
соруының жекелей қорғану, дезинсекциялау
т.б. Спецификалық алдын алу, я ғни вакцина
егу жасалмаған.

20.

21.

22.

Назар аударғандарыңызға рахмет!!!