Заттардың сұйық пен газдағы қозғалуы мысалында диффузия үдерісін зерттеу

1.

Гүл
???
Кофе
Жаңбыр

2.

3.

4.

5.

Неліктен зауыттардың маңайына қалың
ағаштарды отырғызады ???
(әсіресе, терек (аллергия тудыруына қарамастан),
жөке ағаштарын)

6.

Газ молекулалары мен иондарының белгілі бір көлемде
еркін, бағытсыз қозғалуы диффузия деп аталады.
Диффузия (лат. dіffusіo – таралу, жайылу)
дегеніміз – концентрациясы жоғары ортадан
концентрациясы төмен оргаға заттарды көшуі

7.

8. Сұйықтықта

9. Диффузияға жатады ма анықтаңдар:

Иіссудың иісінің бөлмеде таралуы

10. Диффузияға жатады ма анықтаңдар:

Гүлдердің әдемі иістері болады. Осы
иістердің таралуы

11. Диффузияға жатады ма анықтаңдар:

Шай, кофе мен какао. Шайдың отаны Қытай,
кофенікі – Африка, ал какаонікі – Америка.
Олардың ароматты иістерін қалай
түсіндіруге болады, ол диффузия ма?

12. Диффузияға жатады ма анықтаңдар:

Табиғатта бунақденелілер феромон деп
аталатын сұйықтықтар бөлу арқылы бірінбірі табады. Мысалы, зауза қоңызы
аналығын 3км-ден, көбелектер – 1 км-ден
сезеді. Бұл заттың таралуы диффузия ма?
.

13. Диффузияға жатады ма анықтаңдар:

• Транспирация кезінде
судың буланып
жапырақтан ауаға
шығуы диффузияға
жатады ма?

14.

• Молекулалардың ара - қашықтығымен, бір
біріне деген тартымдылығының өте әлсіз
болуы себебінен, бұл құбылыс газдарда тез
өтеді.Сұйық заттарда , молекулалары өте
тығыз орналасқандықтан ,газға қарағанда ,
диффузия баяу өтеді. Себебі бірінің
арасынан бірі өтуі неғұрлым қиындау. Енді
..қатты денелер туралы ,айтпаса да, түсінікті
болуы керек.

15.

• Температураның көтерілуі арқылы, диффузия
процессі жылдамдап ,үдейі түседі.Себебі жылу
күшейгенде, молекулаларда жылдам қозғала
бастайды.Сондықтанда қант, салқын шайдан
гөрі, ыстық шәйда тез ериді.

16. Vocabulary

Тамыр - root
Сабақ - stem
Жапырақ - leaf
Ксилема - xylem
Флоэма - phloem
Осмос - osmosis
Диффузия - diffusion
Жоғарғы концентрация - high concentration
Төменгі концентрация - low concentration

17. Диффузияның өсімдік үшін 3 маңызын көрсетіңдер

18.

19.

Диффузияның маңызы
Қалдықтарды тасымалдау, шығару
Фотосинтез
Химиялық реакциялар үшін ортаны қолдау
Сусыздануды болдырмау.

20.

• Адам организміндегі диффузияның мәні
зор.Оттек ауадан өкпенің қан тамырларына
диффузия жолымен альвеол [ауа
қапшықтары] қабырғалары арқылы жеңіл
өтеді,одан кейін онда ери отырып,бүкіл
организмге тарайды.Көмірқышқыл газы
араласу арқылы қан қылтамырларынан
өкпенің ауа талшықтарына өтеді.Тағамдағы
қоректік заттар жасушаның ішінде
араласады.

21.

• Түтікшелі қалқа [осмос] арқылы өтетін
сұйықтардағы диффузия құбылысы
жануарлар мен өсімдіктер тіршілігінде
маңызды рөл атқарады.Ол өсімдік
тамырларының суды сіңіріп,өсімдіктер мен
жануарлардың қоректі қорытуына және
олардың жасушаларынан қалдықтардың
шығуына әсер етеді.

22.

1 топ
2 топ
3 топ
Процесс
Тыныс алу
Фотосинтез
Транспирация (тасымалдау)
Диффузия
құбылысы
Тыныс алу кезінде оттегі
жұтылып, көмірқышқыл
газы өсімдіктің жасуша
мембранасы арқылы өтеді
Фотосинтез процесі кезінде
өсімдіктің жасуша
мембранасы арқылы
көмірқышқыл газының
жұтылуы және оттегінің
ауаға бөлінуі жүреді
Жапырақ бетінен артық судың
босап шығуы үшін судың
булануы жапырақ бетінде
жүреді
Заттар
Ішкі және сыртқы орта
жағдайында әр түрлі
заттардың
концентрациясының
әркелкі болуы арқасында
оттегінің жұтылуы мен
көмірқышқыл газының
бөлінуі жүреді
Ішкі және сыртқы орта
жағдайында әр түрлі
заттардың
концентрациясының
әркелкі болуы арқасында
көмірқышқыл газының
жұтылуы мен оттегінің
бөлінуі жүреді
Жапырақтың қызуы немесе
артық судың шығуы үшін
судың булану процесі жүреді