Сын тұрғысынан ойлау

1.

Қарағанды облысы, Жезқазған қаласы
№1 ЖОББМ КММ география пәнінің пәнінің мұғалімі
Абайдулла Ақмарал
Тақырыбы: Сын тұрғысынан ойлау
(семинар -тренинг)

2.

Сыни тұрғыдан ойлау
деген не?

3.

Сыни тұрғыдан ойлау деген әр жеке тұлғаның
кез –келген жағдайдағы мәселені ойлап, зерттеп
қорытып, өз ойын еркін ортаға жеткізе алуы.Сыни
тұрғыдан ойлау, өзіндік, жеке ойлау болып
табылады.Ол – өз алдына сұрақтар қойып және
үнемі оларға жауап іздеу, шешімін табуды қажет
ететін мәселені анықтау, әр мәселеге байланысты өз
пікірін айту, оны дәлелдей алу, сонымен қатар
басқалардың пікірлерін дәлірек қарастыруды және
сол дәлелдемелердің қисынын зерттеу дегенді
білдіреді.

4.

Ғалымдардың пікіріне сүйенсек,
Джон Дьюи алғашқы зерттеген.
Эдвард Глейзер (1941) сыни тұрғыдан ойлау
қабілеттілігі үш элементтен тұрады деген.

5.

«Сыни тұрғыдан ойлау» технологиясы
бойынша, үш кезеңнен тұратын
модульдік сабақты пайдаланады:
Рефлексия
Іске асыру
(мағынаны ашу)
Шақыру
(қызығушылықты
ояту)
ұғыну,
мәнін
түсіну
(ой толғаныс)
сананың
өзіне, өзінің
психикалық
күйіне назар
аударуы
Бұл құрылым сабақтың нұсқау бағыты ретінде қызмет атқарып, басқа оқыту
әдістеріне түсінік пен толықтырулар береді.

6.

• Қызығушылықты ояту оқушылардың бұрынғы
білімдері мен сезімдеріне немесе әсерлеріне
еніп, жаңа білімге мазмұнның қалап, болашақта
зерттеу жүргізуге
және орындалу керек
тапсырмалар жөніндегі жеке және топттық
түсініктерді қалыптастыруына көмектеседі.
Қызығушылықты
ояту
- оқушылар үшін
сабаққа қатысудағы алғашқы қадам болып
табылады. Олар өз еркімен саналы түрде алға
жылжитындықтарын
немесе
үйретілетін
тақырыпқа
енетіндіктеріне
шешім
қабылдайды.

7.

• Мағынаны тану оқушылар жаңа мәліметпен, идеямен
жаңа мазмұнмен кез келіп қалғанда іске асады. Дәрісті
басқаратын талқылау, кітап оқу, видио-кассеталар, өнер
қоймалары немес басқа да нұсқау әдістерінің қай
қайсысы болмасын
оқушыларды
ақппараттар мен
мазмұнымен кездестіреді. Оқушы мазмұнмен айналысып,
жаңа идеяның бұрынғы
білім мен
сенімдермен
байланысқандығы жөнінде хабардар болады.Оқушылар
жаңа білімді бұрынғымен біріктіре отырып және
ақпараттың
жаңа мазмұнға
қолдануы мен
қолайлылығын қарастыра отырып, белгісізден белгіге
қарай жүретін ақпарат пен идеяның маңыздылығы
жөнінде шешім қабылдаулары қажет.

8.

• Ой толғыныс бұл кезде
оқушылар
алған
білімдерін сыртқа шығарып, түсінгендерін өз
сөздерімен
жеткізіп
бере
бастайды.
Оқушылардың алған білімдері мазмұнды болып,
шындыққа ұласу үшін бұрынғы мәліметтермен
жаңа мәліметтерді біріктіре алудағы уақытпен,
құрылыммен қамтамасыз ету ой толғаныстың
мақсаты. Ой толғынысты cаналы талқылаулар
мен білімді тәжірбиеде қолдану, жаңа идеялар
мен
ұғымдарды
жинақтаумен, мазмұны
жөніндегі өздерінің ашық ұстанымдары мен
немесе
келесі
бір
зерттеуді
бастауға
бағытталады.

9.

Cын тұрғысынан ойлауға
үйрету

10.

Түс таңдау

11. Эдвард де Боно

12. 6 ойлау шляпасы

• Ақ (ақ бұлттар) - фактілер, цифрлар және мәліметтерді таза
күйінде беру
• Қызыл (от) – ішкі сезім, эмоция, сезінулер және
интуицияны білдіру
• Қара (тұман) – негативті ойлау, мысалы: “бұл
орындалмайды, себебі....”
• Сары (күн) - оптимизмді, ашықтықты, позитивті және
конструктивті ойлар, ұсыныстар, мысалы: «неге, бұл
міндетті түрде орындалады!»
• Жасыл (дала) – жаңа идеялар ағымын тудыратын
шығармашылық ойлар
• Көк (аспан) – жоғары деңгейдегі жалпы көзқарастарды,
білдіреді, қорытындылайды.

13.

Де Бононың қалпақтары: мәтінге/суретке/оқуға ықпал етудің 6 тәсілі.
Қызыл қалпақ – Түйсік
Менің түйсіктік реакциям қандай?
Менің түйсігім маған не дейді.
Өз ойларыңды жазыңыз.
Ақ қалпақ - Фактілер
Менде қандай ақпарат бар?
Маған қандай ақпарат алу қажет?
Білетіңізді ғана жазыңыз.
Сары қалпақ - Позитив
Жағымды тұстары қандай
болды?
Оның артықшылығы қандай?
Маған не ұнайды?
Оң тармақтарын жазыңыз.
Қара қалпақ - Жағымсыз
Жағымсыз кезеңдерді көрсетіңіз?
Қандай проблемалар бар?
Маған не ұнамайды?
Жағымсыз тармақтарды жазыңыз.
Жасыл қалпақ - Креатив
Менде қандай идеялар бар?
Қандай баламалы түрлерді ойлап таба
аламын?
Барлық жаңасын және қызықтысын
жазыңыз.
Көк қалпақты барлық топтан кейін кері
байланысты алу үшін пайдаланыңыз.
Көк қалпақ - шолу
Мен не аштым?
Тағы не ашылған жоқ?
Мен оны қалай аша аламын?
Мен барлық қалпақты кие алдым
ба? Жалпы түсінігіңізді жазыңыз.