Балалар мен жасөспірімдердің құқық бұзушылықтың алдын алу және оларды жою жөніндегі түзету жұмыстарының бағдарламасы

1. ӘЛ ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Факультет:Философия және саясаттану Кафедра:Педагогика және білім беру менеджменті

Мамандық:Әлеуметтік педагогика және өзін-өзі тану
3-курс/2-топ
Тақырыбы: 1. Балалар мен жасөспірімдердің құқық
бұзушылықтың алдын алу және оларды жою жөніндегі
түзету жұмыстарының бағдарламасы.
2.Балалар мен жасөспірімдердің агрессивті мінез-құлқының
алдын алу және оларды жеңу бойынша түзету жұмыстарының
бағдарламасы.
Мектепте қолайлы психологиялық климатты құру мәселесі
бойынша консультациялық қызмет жүйесі.
Үлгерімі төмен балалармен
коррекциялық жұмыс бағдарламасы
3.ПДТ балалармен коррекциялық жұмыс
бағдарламасы
4. Қоғамдағы жеке әлеуетті табысты бейімдеуді
және жаңартуды қамтамасыз ету әдістерінің жүйесі
Орындаған: Мамбетниязова А.
Жарылқап У.
Қабылдаған: Абдуллаева П.Т.
Алматы, 2017 ж

2. Балалар мен жасөспірімдердің құқық бұзушылықтың алдын алу және оларды жою жөніндегі түзету жұмыстарының бағдарламасы.

3.

Бағдарлама аты « Бақытты балалық шақ»
Мақсаты:
Балалар мен жасөспірімдердің
арасында құқықбұзушылықтың
алдын-алу және оны болдырмау.
Қоғамдық тәртіп пен қоғамдық
қауіпсіздікті нығайту.
Міндеті:
•Бас бостандғынан
айырылып босатылған
балалар мен
жасөспірімдерді
әлеуметтендіру
•Балалар мен
жасөспірімдерді құқық
бұзушылықтың зияны
туралы ақпараттандыру;

4. Бағдарламаның өзектілігі

Қазіргі таңда жасөспірімдер мен балалар арасындағы құқық
бұзушылық қоғамда белең алып келе жатқан мәселелердің бірі.
Күннен күнге құқықбұзушылық артып келеді. Қазіргі кезде
әлеуметтік-психолог және құқық қорғау органдарының
зерттеулері бойынша, жасөспірімдердің мүліктік қылмысқа
баруы 7,8 пайызды, ал жеке адамның затын ұрлау 49,4
пайызды, мемлекет және қоғам мүлкін ұрлау 1,7 пайызды,
тонау мен шабуыл 11,2 пайызды көрсетіп, қылмыс санының
көбеюіне әсер етіп отыр. Осыған байланысты
құқықбұзушылықтың алдын алудың да маңызы зор. Құқық
бұзушылықтың негізгі туындау себебі:
- Баланың бос уақытының тым көп болуы;
- Жанұядағы тәрбие жұмыстарынан кеткен қателіктер;
- әлеуметтік-экономикалық факторлардың әсері;
- Балалар мен жасөспірімдердің ересектерге еліктеуі;

5. Бағдарлама мынандай бағыттарда жүзеге асады

Əлеуметтік
педагогикалық
диагностика
Ақпараттықағартушылық жұмыс
Əлеуметтік
профилактикалық
жұмыс

6.

Əлеуметтік педагогикалық диагностикалық жұмыс
барысында мамандар баланың жай күйін ғана
зерттеп қоймай, сондай-ақ олардың ата-анасымен,
достарымен қарым-қатынасының қандай екенін,
әлеуметтік психологиялық, физиялогиялық жай
күйін
анықтайды.
Ақпараттық
ағартушылық жұмыс
Отбасындағы жағымсыз ахуал баланың құқық
бұзушылығына алып келуі мүмкін. Сондықтан мамандар
отбасындағы жағдайды зерттей келе оның зияны жөнінде
ата-аналарға жеткілікті түрде мәлімет береді.
Əлеуметтік профилактикалық жұмыс балалар мен
жасөспірімдерді түзететін түрлі іс-шараларды
сондай-ақ дәрістерді қамтиды.

7.

профилактикалық
мектептерге кеңес беру
ата-аналар жиналысы
Жұмыс
формасы
жеке және топтық
кеңестер беру
диагностика
дәрістер

8. Бағдарлама барысында өтілетін дəрістердің тақырыптары

БАҒДАРЛАМА БАРЫСЫНДА ӨТІЛЕТІН
ДӘРІСТЕРДІҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
1.Өз-өзіммен танысу
2.Мен өзім үшін, мен өзгелер үшін
3.Ойлан! Əрекет ет!
4.Мен және заң
5.Менің сапам
6.Жауапкершілік
7.Өмірлік позиция
8.Менің болашағым
9.Қорытынды сабақ.

9. Күтілетін нəтиже

Күтілетін нәтиже
Құқық бұзушылыққа
жасөспірімдердің
қатысу
ықтималдылығын
төмендету.
Жағдайды бағалау
дағдыларын
қалыптастыру
Мінез-құлықтың заңсыз
нысандарын дамытуға
кедергі келтіретін жеке
ресурстарды нығайту
Жасөспірімдердің
өз мінез-құлқы
үшін
жауапкершілігін
алу

10. Балалар мен жасөспірімдердің агрессивті мінез-құлқының алдын алу және оларды жеңу бойынша түзету жұмыстарының бағдарламасы.

11.

Мақсаты:
Агрессивті
балалардың
агрессиясын
төмендету.
Міндеті:
☆ Агрессивті балаларға
түрлі әдістемелерді
пайдалану арқылы
агрессивтілігін төмендету
немесе мүлдем жою.
☆Агрессивтілік жайлы
ата-аналарға
ағартушылық білім беру

12.

Бағдарлама мазмұны:
Бағдарламада балалар мен жасөспірімдерге
арналған агрессивтілікті төмендететін
жаттығу-тренингтер, ойындар қамтылған.
Аптасына 2 рет 25-30 минуттан болады.

13.

Коррекциялық жұмысты үш блокқа
бөліп қарастырамыз
♡ Балалармен
жұмыс
♡Ата-аналармен
жұмыс
♡Педагогикалық
ұжыммен жұмыс

14.

Коррекциялық бағдарламаны жүргізу
барысында мына ерекшеліктер ескерілуі тиіс.
● Топтағы қатысушылардың агрессивтілік деңгейі
түрліше болуы керек. (жоғары, орташа, төмен)
● Бағдарламаны жүргізу барысында сенім мен қауіпсіздік
атмосферасын құруға ерекше назар аударылады.
●Ең негізгі шарт: балалар бір бірінің көздерін көріп
тұруға тиіс.

15. Бағдарлама келесі тапсырмаларды шешуге мүмкіндік береді.

Баланың өзгелермен қарым-қатынас жасай алу қабілеттілігі.
Мейірімділік механизмдерін дамыту. Конфликтілерді жою
мүмкіндіктері.
Баладардың іс-әрекетінде жағымды фон
құру.
Агрессивті бала мен отбасы арасындағы қарымқатынасты оңтайландыру.
Моториканың мықты дағдыларын қалыптастыру

16. Коррекциялық-дамытушылық жұмыстарды 3 кезеңге бөліп қарастырамыз.

КОРРЕКЦИЯЛЫҚДАМЫТУШЫЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫ
3 КЕЗЕҢГЕ БӨЛІП
ҚАРАСТЫРАМЫЗ.
1. Болжамды кезең
2. Формациялық кезең
3. Бекіту кезеңі

17. Болжамды кезең

БОЛЖАМДЫ КЕЗЕҢ
Негізгі мақсаты:
•Балалармен эмоциональды-позитивті
контакты орнату
•Стресті, психологиялық дискомфортты жою
•Балаларды топтарға біріктіру
•Балалармен негізгі қарым-қатынасты
орнатады

18. Болжамдық кезеңде орындалатын жаттығулар

БОЛЖАМДЫҚ КЕЗЕҢДЕ
ОРЫНДАЛАТЫН ЖАТТЫҒУЛАР
1.
2.
3.
4.
Сәлемдесу
Келісім
Менің жеке орным
Таңғажайып шарлар

19. Формациялық кезең

ФОРМАЦИЯЛЫҚ КЕЗЕҢ
●Агрессялық импульстарды қабылдау
әдістерін үйрену
●Коммуникативтік құзыреттілікті
дамыту

20. Формациялық кезеңде жүргізілетін жаттығулар

ФОРМАЦИЯЛЫҚ КЕЗЕҢДЕ
ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЖАТТЫҒУЛАР
Таулар (Д.В.Ильина)
Рахмет
Апельсин
Ашуға хат

21. Бекіту кезеңі

БЕКІТУ КЕЗЕҢІ
Негізгі мақсаты:
●Жаңа позитивті нақты өмірге көшу
●Қалыптасқан қарым-қатынасты
жалпылау

22. Бекіту кезеңінде жүргізілетін жаттығулар

БЕКІТУ КЕЗЕҢІНДЕ
ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЖАТТЫҒУЛАР
• Неготивті портреттер галереясы
• Тауға көтерілейік (А.Г. Бреслав)
• Жақсы әрекеттердің капилкасы ( К.
Фопеля)

23. Мектепте қолайлы психологиялық климатты құру мәселесі бойынша консультациялық қызмет жүйесі.

МЕКТЕПТЕ ҚОЛАЙЛЫ
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ
КЛИМАТТЫ ҚҰРУ
МӘСЕЛЕСІ БОЙЫНША
КОНСУЛЬТАЦИЯЛЫҚ
ҚЫЗМЕТ ЖҮЙЕСІ.

24. Мектептегі психологиялық қызмет жүйесінің атқарар істерінің ауқымы мол. Оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар, басшылар деп аталатын

МЕКТЕПТЕГІ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
ЖҮЙЕСІНІҢ АТҚАРАР ІСТЕРІНІҢ
АУҚЫМЫ МОЛ. ОҚУШЫЛАР,
МҰҒАЛІМДЕР, АТА-АНАЛАР, БАСШЫЛАР
ДЕП АТАЛАТЫН 4 КАТЕГОРИЯНЫ ҚАМТИ
ОТЫРЫП, ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
ОҚУ-ТƏРБИЕ ҮРДІСІН ЖАҚСАРТУҒА ҮЛЕС
ҚОСАДЫ.

25. Мектептегі қолайлы әлеуметтік-психологиялық климаттың сипаттамасы

МЕКТЕПТЕГІ ҚОЛАЙЛЫ
ӘЛЕУМЕТТІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ
КЛИМАТТЫҢ СИПАТТАМАСЫ
1. Сыныпта балалар көңілді, түрлі ісшараларға белсенді араласатын, уақыттарын
бірге өткізетін, қарым-қатынасында қолдау
мақұлдау көрсетіледі.
2. Сыныпта оның барлық мүшелеріне
құрметпен қарау нормалары бар, әлсіздерге
көмектеседі.
3. Сыныпта адалдық, еңбекқорлық,
жауапкершілік сияқты қасиеттер ерекше
бағаланады .
4. Топ арасында өзара түсінушілік бар
болады.

26. Қолайсыз əлеуметтік-психологиялық климаттың сипаттамасы

ҚОЛАЙСЫЗ ӘЛЕУМЕТТІКПСИХОЛОГИЯЛЫҚ
КЛИМАТТЫҢ
СИПАТТАМАСЫ
1. Сыныпта балалар поссивті, бос уақыттарын
дұрыс ұйымдастыра алмайды, қарым-қатыната
қолдау, мақұлдау сезімдері болмайды.
2. Сыныпта оның барлық мүшелеріне
құрметпен қарамайды.
3. Топ арасында өзара түсінушілік жоқ.
4. Сәттілік пен сәтсіздіктің іргетасы олар үшін
бірдей.

27.

Сыныпты әлеуметтік-психологиялық
климатты зерттеу және қалыптастыру
үшін әртүрлі психологиялықпедагогикалық қабылдаулар мынаған
бағытталған
●сыныптың бейресми құрылымын анықтау,
көшбасшы мен оның топтағы рөлін айқындау.
●сыныптың формальді және формальді емес
структурасы
●педагогтың жеке қасиеттері
●педагогтың кәсіби қасиеттері

28.

Мектеп психологының жұмысы дәстүрлі түрде келесі
бағыттар бойынша ұйымдастырылады
Диагностикалық жұмыс психологиялық портретін жасау; оқуда, қарым
– қатынаста кездесетін қиындықтарды жеңу; психикалық өзін – өзі
нашар сезінетін оқушыларға көрсетілетін көмектің жолдары мен
түрлерін анықтау; оқушылардың оқу және қарым – қатынас жасау
ерекшеліктеріне сәйкес психологиялық көмек көрсетудің тәсілдері мен
түрлерін таңдау.
Түзету-дамытушылық жұмыс мектептегі
мұғалімнің және оқушының іс-әрекеттеріне оқу процесі барысында
оның соңғы нәтижелерін күтпей-ақ түзету жұмыстарын енгізу
қажеттіліктері туындап отырады. Сондықтан мұғалім мен оқушының
дара мүмкіндігін дамытудың амалын құрастыру қажет
Кеңес беру жұмысы мектептегі психологының кеңес беру жұмысы
келесі бағыттар бойынша жүргізіледі: оқушыларға кеңес беру, атааналарға кеңес беру, педагогтарға кеңес беру.
Психологтың кеңес беру қызметі – психологиялық кеңес беру арқылы
оқу, тәрбие және даму мәселелері жөнінде оқушыларға, олардың атааналарына, педагог қызметкерлерге және басқа оқу үрдісіне
қатысушыларға көмек көрсету

29.

Психолог ғалым А.М.Гельмонт оқудағы үлгермеушілік себептерді оның
категорияларына байланысты бөлуді міндет етіп қойған. Ол оқу пәндерінің
саны мен үлгермеушілік тұрақтылығына байланысты үлгермеушіліктің 3
түрін бөліп көрсеткен.
1. Жалпы және тұрақты үлгермеушілік - ұзақ
уақыт бойы барлық немесе көптеген пәннен
үлгермеу.
2. Жекелеген, бірақ салыстырмалы тұрақты
үлгермеушілік – бұл бір немесе екі үш қиын
пәндерден үлгермеу.
3. Эпизодтық тұрғыдағы үлгермеушілік – бірде
жеңіл пәннен бірде екінші пәннен үлгермей қалу.

30. Себептері:

I категория себептері ретінде: оқушының алдыңғы дайындығының
төменгідеңгейі әр түрлі себептерге байланысты қолайсыз жағдайлар
(дене кемістіктері, ауру, тұрмыс жағдайының нашарлығы, ата-ананың
қамқорлығының жоқтығы); оқушы тәрбиесінің жетіспеушілігі (жалқаулық,
тәртіпсіздік); ақыл – ойының дамуының әлсіздігі.
II категория алдыңғы сыныптардағы кемшіліктер, оқылатын пәнге
деген оқушының қызығушылығының жетіспеушілігі, оқудағы
қиындықтарды жеңуде ерік әлсіздігі;
III категория дұрыс оқытпау, оқудағы бақылаусыздық, сабаққа дұрыс
қатыспау, сабақтағы зейінсіздік, үй тапсырмаларын жүйелі орындамау.

31.

Дифференциалдық оқыту дегеніміз оқушылардың жекеленгенпсихологиялық ерекшеліктеріне қарай
топтарға бөлу, яғни әр оқушыны жекеленген
қабілетіне қарай топтастыру. Бұндай
оқытудың негізінде
шығармашылық тұлға
ның бойына өмірлік
қажетті құзыреттілік
терді қалыптастыр
уымыз қажет.

32.

Дифференциалдық оқытуда топтарға түрлі
ерекшеліктерге қарай бөледі:
1.Психологиялық
ерекшеліктеріне қарай
2. Оқу үлгерімі
бойынша бөлу
3. Бағдарына қарай
бөлу.

33.

Дифференциалды оқыту бұл сабақтың
барлық этаптарында кездеседі:
- бекіту
кезінде
- үй
тапсырмасын
тексеру
кезінде
- өздік жұмыс
жасаған
кезде
- кеспекарточкалар
- ақпараткарточкалар.

34. Оқушы үлгермеушілігінің себептері

-
жекелеген мұғалімдердің сабақтарының сапасыздығы, жаңа материалды
тиісінше түсіндіре алмауы, бекіту жұмысының әлсіз жүруі, оқушы білімін
есепке алудың болмауы, мұғалімнің тиісті дәрежеде талап етпеуі:
-
үй тапсырмасын орындау жұмысын дұрыс ойластырмау және тыңғылықты
тексерудің болмауы.
-
мұғалімдердің өз оқушыларын дұрыс білмеуі, жеке жұмыстың болмауы,
танымдық қызығуын дамыта алмауы.
-
тәрбие жұмысындағы олқылықтар, оқушылардың сабақтағы нашар тәртібі,
өз міндеттерін саналы түрде түсінбеуі. Мектеп әкімшілігі тарапынан тәртіп
бұзушыларға уақтылы және тиісті шара қолданбауы:
-
бағалаудағы біржақтылық:
-
оқыту мен тәрбие үрдісінде сабақтастықтың болмауы:
-
сабақтан жиі қалуы:
-
оқушының ауырып қалуы

35.

Үлгермейтін оқушылардың қалыпты көзқарасын қалыптастыру
жөніндегі жұмыс жүйесі
Жұмыс кезеңдері
Қалыптасуға тиіс
көзқарас
Оқу материалының
мазмұнына
көзқарас
Оқу үрдісіне
көзқарас
Бірінші
кезең
Екінші
кезең
Үшінші
кезең
Ең оңай қызықты
материал
(маңыздылығына
қарамастан)
Мұғалім - әрекет
етуші, оқушы қабылдаушы
Маңызы бар
материал
Маңызы негізгі,
бірақ қызықсыз
материал
Өзіне, өз күшіне
деген көзқарас
Көп күшті қажет
етпейтін жұмыстар
кезіндегі
табыстарын
мадақтау
Мұғалім, ұжымға
көзқарасы
нейтралитет
Мұғалім жетекшілік
атқарады, оқушы
үрдістің жекелеген
кезеңдерінде ғана
қатысады
Оқушы жетекшілік
Оқушы
етеді, мұғалім
өз бетімен
үрдістің жекелеген әрекет етеді
кезеңдерінде ғана
қатысады
Азғантай қана күш
Көп мөлшердегі
қажет жұмыс
күшті қажет ететін
кезіндегі табыстарын жұмыс кезіндегі
мадақтау
табыстарын
мадақтау
Мейірбандылық,
көңіл бөлу, көмек
беру, жаны ашу
Төртінші
кезең
Көмек берумен
қатар өзіндік
пікірінің болуы

36. Оқушылардың мінез-құлқы туралы мінездеме

1. Ата-анасының қарым-қатынасы.
2. Оқу материалдарын игере алмауы.
3. Жазу мәдениетінің қалыптаспағандығы.
4. Оқушы дамуының артта қалуы.
5. Ерекше тежелуі.
6. Нерв жүйесінің бостығы.
7. Психикалық міндетінің өз бетінше жеткіліксіздігі.
8. Оқуға ынтасының нашарлығының себебі.
9. Интеллектуалды іс-әрекетінің бұзылуы.

37.

Жұмыс
түрлері
Сабақ
үстіндегі
жұмыс
Сабақтан
тыс
жұмыс
Тәрбие
жұмысы
Атааналарме
н жұмыс
Қашан ?
Не үшін?
Не жүргізеді?
Қалай?
Оқушының даму
деңгейін әрі қарай
дамуының жақын
аймағын анықтау.
Үнемі оқушының
пәндерді меңгеруін,
нәтижелерін есепке
алып отыру,
диагностикалау.
Қиындықтар туған
кезде:
1. Жаңа материалды
меңгеру кезінде;
2. Білімдегі
олқылықтарды
орындаған кезде.
Пән мұғалімдерінің
бақылауына үнемі
сүйене отырып.
Ақыл ой дамуының
артта қалмауы
үшін, пәнді
мезгілінде оқып
отыру үшін.
Сыныпта микроклимат
жасау. Іс-әрекетті
алгоритмдеу. Сабақтан
қалуға байланысты
білімдегі олқылықтарды
болдырмау. Қызығуды
арттыру. Оқытудың
мотивтерін қалыптастыру.
1. Үлгермеушілікті
болдырмау.
2. Білімдегі
олқылықтарды жою.
3. Оқу мотивтерін,
қызығушылықтарын
қалыптастыру.
1. Оқушының жеке
тұлғасын
қалыптастыру.
2. Оқу мотивтерін,
қызығуын
қалыптастыру.
Нашар
үлгермеушілермен
жұмыстағы жеке
тұлғалық әдіс.
Үй тапсырмасын
орындамағанда,
сабақтан қалғанда, т.б.
Жұмыс үздіксіз жүреді.
Ата-аналарға
педагогикалық көмек
көрсету. Үлгермеушіліктің
себептерін анықтау.
Балалардың біліміне деген
бірыңғай талаптардың
сақталынуы.
Оқушылардың түрін және
үлгермеу себептерін
анықтау. Үлгермеушілікті
болдырмау жөніндегі атааналарға кеңес.
Бақылау картасы.
Жұмысқа жаппай
сұрауды қосу. Топтарда
жұмыс істеу, дайындық
кеңестері, білімді түзету
сабақтары, тірек
конспектілері, пәндер
бойынша жадынамалар,
карточкалар.
1. Жеке және топтық
кеңестер.
2. Үй тапсырмасын
орындауға көмектесу.
3. Үйірмелерге қатысу,
шығармашылық
тапсырмалар.
1. Үйірмелерге
жорықтарға, өзін-өзі
басқаруға тарту.
2. Сынып сағаттарын
өткізу.
3. Қызығуына сүйену.
Ата-аналарға талаптарды
түсіндіру. Ата-аналарды
педагогикалық
сауаттандыру. Түзету
жұмыстары. Жеке
жұмыстар.
1. Жеке-тұлғалық әдіс.
2. Мәдениетті орта
туғызу.

38. Үлгерімі төмен балалармен коррекциялық жұмыс бағдарламасы

Мақсаты: Үлгерімі төмен оқушылармен жыл бойы жұмыс
жүргізе отырып, жеке тұрлғалық мүмкіндіктерін ашуға
көмектесу, пәнге деген қызығушылығын арттыру, мемлекеттік
стандартты меңгерту.
Міндеттері:
1.Үлгерімі нашар оқушылармен жеке-бағыттық жұмысын
ұйымдастыру үшін жағдайлар жасау.
2.Оқушылардың жеке жетістіктерін анықтау жүйесін жасау.
3.Мұғалімдер білімі мен кәсіби сапасын арттыру.
4.Оқушының жеке даму диагностикасы.
5.Мониторинг арқылы үлгерімі нашар оқушылардың дамуы мен
оқуын қадағалау.

39.

Коррекция нысаны: оқу үлгерімі төмен 1-4
сынып оқушылары
Коррекция пәні: Оқушылардың оқу іс-әрекетінің
интеллектуалды, эмоционалды және ерікті
компоненттері
Коррекция құралдары:
вербальды-коммуникативті;
құралды-манипулятивті;
бейнелеу-графикалық;
экспрессивті-мимикалық.

40.

Коррекция формасы: топтық
Бағдарламаны ұйымдастыру шарттары:
Бағдарлама 5 сабақтан тұрады және
аптасына 1 рет жүргізіледі. Бір сабақтың
ұзақтығы 30 минут.
Сабақтың құрылымы:
Ұйымдастыру
Сәлемдесу;
Негізгі бөлім
Ойын блогы;
Қорытынды
Рефлексия.

41. Сабақ № 1 Тақырыбы. Бейне және белгі

42.

1. Ұйымдастыру бөлімі:
- сәлемдесу;
Ойын "Түрлі-түсті көңіл-күй. ".
Сабақтың басында балалар өз
эмоционалды көңіл-күйіне тән
түрлі түсті геометриялық
фигураны таңдап алады.
2. Негізгі бөлім:
-
Ойын "Суретшілер ойыны".
Психолог айтқан затты балалар қағазға
салынған 20 тордың біреуіне сызады.
Сөздер арасындағы үзіліс 3-5 секунд.
Балалар жеке-жеке суреттерін қорғайды.
Мақсаты: Коммуникативті дағдыны ,
есте сақтауды дамыту, заттарды
бейнелермен және белгілермен көрсете
алуға үйрену

43.

- Ойын "Төртеу". Сөздер айтылғанда: "ЖЕР"
– балалар қолдарын төмен түсіреді . "СУ" –
балалар қолдарын алдыға созады. "АУА" –
қолдарын жоғары көтереді; "ОТ" –
Қолдарын айналдырады
Мақсаты:қимыл-қозғалыс анализаторына
байланысты зейінді дамыту.
3. Рефлексия:
- Ойын "Түрлі -түсті көңіл-күй. ". Сабақтың
басында балалар өз эмоционалды көңілкүйіне тән түрлі түсті геометриялық
фигураны таңдап алады.

44. Сабақ № 2 Тақырыбы: Жасырын ақпарат

45.

1. Ұйымдастыру бөлімі:
- Сәлемдесу;
- Ойын "Түрлі-түсті көңіл-күй. "
- Ойын "Айырмашылық тап". Зейінге бағытталған ойында,
белгілі бір уақыт ішінде балалар 5-10 айырмашылығы бар
суреттерден айырмашылық табуы тиіс.
2. Негізгі бөлім:
- Ойын "Сүйеніш белгілер". Жүргізуші қандай да бір
жасырылған заттың белгілерін атап отырады, ал балалар
сол заттың не екенін табады. Сәйкесінше, балаларға
кейіннен осы ойынды бір-бірімен жүргізу ұсынылады.
Мақсаты: Сөздік қорды, ойлау аумағын көбейту.

46.

-Ойын "Мен кім болғым келеді? ". Балаларға арнап мамандықты
білдіретін заттар, әшекейлер дайындалады. Балалар өздерінің
армандап жүрген мамандығын айтып, сол мамандығын
білдіретін ескерткішті қалталарына салады.
Мақсаты: оқушылардың кәсіби бағдарын анықтау, мотивация
беру
3. Рефлексия:
- Ойын "Түрлі-түсті көңіл күй" (сабақтың соңы);
- Жаттығу "Өсу көрсеткіші". Өзін және өз жетістіктерін бағалау .
Балаларға 3 бағалау деңгейі беріледі: жоғары - "жұлдызша",
орташа - "ту", төмен - "саңырауқұлақ". Бала өз деңгейіне сай
затты таңдап, түсіндіреді.

47.

Сабақ № 3
Тақырып: Қарамақайшылықтар

48.

1. Ұйымдастыру бөлімі:
- Сәлемдесу;
- Ойын "Көңіл -күй" (пиктограмма арқылы)
2. Негізгі бөлім:
- Ойын "Тақырыпқа сай сурет". Балалар қарамақайшы түсініктерді сурет ретінде бейнелейді
(жақсы мен жаман, көңілді мен көңілсіз, әдемі
мен ұсқынсыз және т.б.)
Мақсаты: жақсы мен жаманды айыра білу, өзінің
эмоционалды сезімін жеткізу
- әңгімелесу – балалардың суреттерін талқылау

49.

- Жаттығу "Төртінші- артық".
Жүргізуші 4 сөз айтады, соның
бірі артық . Балалар артық затты
табулары тиіс
Мақсаты: коммуникативті дағдыны
қалыптастыру, заттарды
белгілері арқылы жалпылай алу.
3. Рефлексия:
Ойын "Көңіл -күй" (пиктограмма
арқылы)

50.

Сабақ № 4
Тақырып: Оқимыз.
Ойланамыз. Айтамыз

51.

1. Ұйымдастыру:
- Сәлемдесу;
- Ойын "Түрлі түсті көңіл-күй"
(сабақтың басында).
2. Негізгі бөлім:
- Жаттығу "Суреттер сөйлейді". Берілген
суреттер бойынша, белгіленген уақытта
әңгіме құрастыру шарт. Балалар өз
әңгімелерін бағалап, ең жақсы әңгімені
тағайындайды.
Мақсаты:Өзін және өзгелерлі бағалай
алу, ақпаратты өңдей алу, көпшіліктің
алдында сөйлей алу дағдыларын
қалыптастыру.

52.

- Ойын "Ең-ең".Балалар өз өмірлерінде жасаған ең жақсы игі
ісі туралы айтады.
Мақсаты: Өзінің ерекше екеніне балаланың сенімділігін
қалыптастыру, адекватты өзін-өзі бағалау.
3. Рефлексия:
- Ойын "Түрлі түсті көңіл-күй" (Сабақтың соңында);
- Жаттығу "Өсу көрсеткіші".

53.

Сабақ № 5
Тақырып: Жалпылау.
Қорытындылау

54.

1. Ұйымдастыру бөлімі:
- Сәлемдесу;
- Ойын "Көңіл -күй" (пиктограмма арқылы)
2. Негізгі бөлім:
- Ойын "Мен нені білемін,нені білмеймін және нені үйренгім
келеді". Балалар 3 тізім жасайды және не жазғандарын біріге
талқылайды.
Мақсаты: Өз дағдыларын анализдеу .
- : "Біздің досшыл сынып" тақырыбында сурет салу.
3. Рефлексия:
- Ойын "Көңіл -күй" (пиктограмма арқылы)
- жаттығу "Өсу көрсеткіші";
- Сұрақтарды талқылау: "Сабақтарда не ұнады, не ұнамады?
"Нені білдіңдер, не пайдалы болды ?", "Сабақтарда не ең қиын
болды?".

55. Үлгермейтін оқушыларға арналған ереже

1.Үлгермейтінге бірден жағдаятты сұрақ қойып, тез жауабын
талап етуге болмайды.
2. Оқушының ойлану мен дайындалуына жеткілікті уақыт беру
3.Міндетті түрде жауап жазбаша болғаны жақсы
4.Аз уақыт ішінде үлкен материалды меңгеріп алулары мүмкін
емес, сондықтан қиын материалды шама шарқынша
бөлімдерге бөліп беру керек.
5.Жаңа өтілген тақырыптар бойынша сұрақтарға жауап
берулерін талап етпеу керек, одан да келесі сабаққа қалдыру
керек.
6.Оқу қызметінің жетістігін қамтамасыз ету үшін мұғалім жұмыс
жүйесін ойластыру керек.
7. Мұндай оқушылардың өзіне деген, біліміне, күшіне деген
сенімділігін қалыптастыру.

56. Үлгерімі нашар оқушылардың мықты жақтары да болады: 

Үлгерімі нашар оқушылардың
мықты жақтары да болады:
- үйде олар оқшауланбай жұмыс жүргізе береді;
- олардың белсенділігі кеш пайда болады, әрі көпке
дейін сақталады;
- олар бірізділік жұмысқа бейімделуі байқалады;
- Олар өздері жеке өз жұмысын ұсынуға мүмкіндігі
бар, тапсырмаларды орындау қабілеттері бар.

57.

Үлгерімі төмен оқушылармен жүргізілетін
жұмыс жоспары
№
1
2
3
Іс -шара
Мерзім
Сынып оқушыларының психо – физиологиялық даму
қыркүйек
деңгейін диагностикалау
Оқушының үлгере алмау себептерін ата-анамен кездесу қыркүйек
арқылы, мектеп мамандарымен әңгімелесу: психологпен,
дәрігермен, логопедпен және оқушының өзімен бірге
анықтау.
Үлгерімі төмен оқушының білімдегі ақаулықты жою қыркүйек
бойынша жеке жұмыс жоспары бір тоқсанға құрылады.
5
Сабақ барысында өзіндік жұмыстарды жасауда жеке Жыл бойы
қатынас ұйымдастыру. Оқушының қабілеті жететін
жұмыстар құрастыру, оны бірізді күрделендіру арқылы
қабілеттілігін арттыру.
Оқушының білімінің тақырыптық есебін жүргізу.
Жыл бойы
6
Əр пән бойынша жеке жұмысын ұйымдастыру.
4
Жыл бойы

58. ПДТ балалармен коррекциялық жұмыс бағдарламасы

Бағдарламаның мақсаты: зақымдалған
психологиялық механизмдерді түзету және дамыту,
қарапайым толыққанды психикалық функциялар
негізінде кешенді процестерді қалыптастыру.
Бағдарламаның міндеттері:
1. Дамуында кемшіліктері бар балаларды коррекциялау
2. Оқу-тәрбие процесін ынталандыру
3. Тәуелсіздік, еркіндік, белсенділікті дамыту
4. Біржүйелілік, қызығушылықтарды қамту
5. Танымдық іс-әрекетті белсендіру

59.

Психикалық дамуы тежелген балалар
Түйсігі мен
қабылдауы
Зейіні
Есте сақтауы
Ойлауы
Жалпы,бұл
балалардың
қоршаған орта
туралы білімі
өте
шектеулі.Қабыл
даудың заттық
және
құрылымдық
түрлері
жеткіліксіз
болады.Бұл
балалардың
қабылдау
деңгейі өте
төмен екені
анықталған.
Зейіннің
тұрақсыздығы,бала
ның жұмыс
нәт.төмендігі.Бала
5-15мин артық
жұмыс істей
алмайды.Зейіннің
шоғарлануының
төмендігі,баланың
объектіге назарын
толық аудара
алмағандай болып
көрінеді.Жоғары
алаңдаушылық,қоба
лжу ПДТ балаға тән
белгі.
ПДТ баланың
есте сақтау
қабілетінің бұл
түрінде
танымдық
белсенділігінің
төмендігімен
байланысты,бел
гілі бір
кемшіліктер
болады.Матери
алды есте
сақтауы тиімді
жолы ретінде
ортақ
белгілеріне
қарай,топталып
алу.
ПДТ оқушының басым
көпшілігінде ең
алдымен
интеллектуалды
мәселені шешуге
деген дайындықтың
болмауы
байқалады.Көрнекі
әрекеттік ойлау
түрінің деңгейі бұл
балада қалыпты
деңгейімен бірдей
десе
болады,психикалық
дамуы тежелуі өте
айқын болсада сәл
өзгеше болуы мүмкін.

60.

Л.С.Выготский: «Бала бойындағы
кемістікті оларға үнемі қамқорлық
көрсетіп, оқыту мен тәрбиелеу
істерін жүйелі жүргізу арқылы
әлеуметтік жолмен толықтыруға
болады» деп айтқан болатын.
Мемлекетіміз мүмкіндігі шектеулі
жандарға айрықша назар аударып,
қамқорлық көрсетуде. Соның
бір көрінісі - жалпы білім беретін
мектептерде арнайы сыныптардың
ашылуы. Біздің міндетіміз - даму
мүмкіндігі шектеулі балаларға,
ата-аналарға түзеу жұмыстарын
ұйымдастыру.

61.

№
Коррекциялық жұмыс
Жұмыс мазмұны
1
Танымдық саланы
дамыту
2
Коммуникативті
дағдыны және
сөйлеуді дамыту
Жадты дамыту
Ойлауды дамыту
Есте сақтауды дамыту
Шығармашылықты дамыту
Сөйлеу дағдысын және қызметін дамыту, сөзді айтумен
жұмыс
Фонематикалық есту
Сөйлеммен жұмыс
Бейнелік-графикалық дағды, моториканы дамыту
3
Əлеуметтік
дағдыны дамыту
Оқудың коррекциялау
Мәтінді түсінуді қалыптастыру
Өзінің және өзгелердің іс-әрекеттерінің мотивтерін түсіну .
Жағдайға байланысты түрлі әлеуметтік рөлдерді қабылдау
Өзінің қарым-қатынасын және мінез-құлқын басқару; ісәрекетті анализдеу, болжау, конфликттерді шешу
4
5
Тұлғалық дамудағы
кемшіліктердің алдын
алу
Эмоциональды
аймақты дамыту
Өзін өзі басқару және реттеу жаттығулары
Мотивациялық блок
Сабаққа жақсы көзқарас
Күйзелісті жою
Өзін-өзі бағалау, өзіне деген адекватты көзқарас
Қорқынышты жою
Ескерту

62.

Психикалық дамуының тежелуі бар балалардың оқу үлгірімі төмен
болады. Бұл балалардың оқуға үлгермеушілігі 1-сыныптан
бастап көріне бастайды. Бірақ, анық белгілері 2-3 сыныптарда
белгілі болады. Олардың оқу дағдыларындағы кездесетін
кемшіліктері:
сабақ процесіне жай қосылады;
оқу материалын баяу қабылдайды немесе мүлдем қабылдамайды;
берілген тапсырманы мұғалімнің көмегінсіз орындай алмайды;
оқуы мен жазуы жай;
оқыған мәтінін түсінбейді және түсінгенін айтып бере алмайды;
есептер шығарған кезде қателер жібереді;
тез шаршағыш;
сыныптстарымен аз араласады;
өз ойын анық айта алмайды.

63. Оқушылардың ойлауын төмендегідей тапсырмалар беріп дамытуға болады

«Анаграмманы шеш!» жаттығуы
Сөздегі әріптердің орны ауыстырылады. Жеңілінен бастауға
болады. Арнайы ТДО сыныбы оқушыларына
тапсырма жеңілдетіп беріледі. Мысалы, жемістер,
көкөністер т.б. тақырыппен беріледі.
«Сөз ойла, тез ойла!» жаттығуы.
Бес дыбыстан құралатын, үшінші әрпі «Л» болатын, Не?
Қандай? деген сұраққа жауап беретін сөздерді ойлауға
тапсырма беріледі. Ортасындағы әріптерді өзгерте беруге
болады.

64.

«Қолдану» жаттығуы.
Оқушыларға таныс нәрсе
көрсетіледі. Олар бұл нәрсені
түрлі тәсілдермен қайда
қолдануға болатынын табады.
Мысалы: «Кірпіш
тас»,
«Газет», т.б.
«Белгісін тап» жаттығуы.
Оқушыларға үш-төрт сөз
беріледі. Осы сөздердің бір
белгісін табуға тапсырма
беріледі.
Мысалы: АЛМА, СИЫР,
ТҮН. (Алма - тәтті,
сиыр – сүтті, түн –
қараңғы). Оқушылар
жаттыққан соң екі,
үш белгісін таптыруға
болады.

65. Оқушылардың логикалық ойлауын дамыту үшін мынадай тапсырмалар беруге болады.

«Ассоциация құру» әдісі.
Бірінші бағандағы психологтың
нұсқауымен іштей
оқиды. Психолог 2-бағандағы
сөздерді оқиды. Оқушылар
сөздердің арасына ассоциациялық
байланыс құра отырып, жұптайды.
«Үш сөзден сөйлем құра!» жаттығуы
Осы үшеуін қатыстырып, сөйлем
құрау тапсырылады. «Аю өзеннен су
ішіп жатып, гүлге қонған көбелекке
қарады».
Көреді: ағаш, аяқ, терезе,
бұлт, көйлек, қасық, кітап т
.б.
Естиді: шұлық, аспан, ілгек,
тәрелке, гүл, кітапхана
шкаф, т .б.
Мысалы, «көбелек», «аю»,
«өзен» деген сөздер беріледі.

66. Қоғамдағы жеке әлеуетті табысты бейімдеуді және жаңартуды қамтамасыз ету әдістерінің жүйесі

Баланың келешекте ешқандай психологиялықфизиологиялық мәселесіз оқуына тек оның
қоғамдағы әлеуметтену процесі тұрақты болса
ғана болжай аламыз.
Кез келген мектептің негізгі міндеті баланың
денсаулығына зардап келтірмеу, ал баланың
денсаулығы және бейімделуі барлық әлеуметтік
қарым-қатынастардың бірігуімен сипатталады.

67.

Түстерді таңдау әдісін Макс Люшер психологияда алғашқы болып
ұсынған. Əдістеме саналанбайтын, тұлғаның терең мәселелерін, реакция
типін, қоршаған ортаға бейімделу деңгейін, мінездің өткір жақтарын және
клиникалық көрінісін анықтауға арналған.
Бұл әдісті қолдану практика саласындағы психологтарға, әсіресе,
дәрігерлік және педагогика мамандықтарына кадрлерді іріктеуде, жанұялық
кеңес беруде, дифференциалды психологияда, психологияляқ жекелілік
өлшемдегі коррекция мен психотерапияда т.б. жағдайларда қолдану
ұсынылады.

68.

Макс Люшер – дәрігер,
әлеуметтанушы, Базелдегі
Швейцариялық
антропологиялық
институтының психотерапия
кафедрасының доценті. Оның
сегіз түсті тесті – өте қызықты,
стимулды материал,
оригиналды түрде жасалған
әдістеме, сондай – ақ адам
психикасының жан - жүрегіне
күшті аккорд (аккорд – түрлі
деңгейдегі жоғарлылық)
бірнеше музыкалды
дыбыстардың үйлесімді түрде
байланысуы ) ретінде әсер
етеді.

69.

Люшердің түстік тесті. Сегіз түс қатары ұсынылады. Люшер
әдістемесінің негізі екі нұсқадан тұрады: 73 түстік кестенің көмегімен
толық зерттеу; 8 түстің ретін қолдану арқылы шағын зерттеу болып
табылады. Толық зерттеудегі түстер қатарындағы әдістеме күшті көп
талап етеді, тұлға жайындағы алынатын мағлұмат та толық болады.
Алайда, алынған нәтиженің дұрыс өңделмеуі, ақпараттың дұрыс
игерілмей қалуы нақты, толық емес ақпараттың алынуына әсерін
тигізеді.
Əдісті жүргізудегі тексеру кезеңі төмендегідей өткізіледі:
зерттелушіге алдындағы кестедегі түсті таңдау және таңдалған түс сол
жердегі киімнің түсімен т.б. жағдайлармен сәйкестендіріліп
таңдалмауы қажет деген нұсқау психолог тарапынан дұрыс
түсіндіріліп өтілуі қажет; Ол сол сәтте қай түсті қаласа, соны таңдап
көрсетуі керек; Зерттелушінің алдына қойылатын түстің эталонын
қоюда индифферентті фонды қолдану қажет. Бұл әдісті күндіз, жарық
жерде өткізуді ұсынады. Түстік кестелер арасындағы қашықтық 2 см –
ден кем болмауы қажет. Таңдалған эталон үстелдің үстінен алынады
немесе теріс жағына аударылып қойылады. Психолог әрбір таңдалған
эталонды нөмірлеп, хаттамаға тіркеп отыруы қажет. Оларды
тіркеудегі жазу үрдісі солдан оңға қарай жүзеге асады.

70.

Түстерді орналыстыруда мына нөмірленген рет міндетті түрде сақталуы
қажет:
1 – қою-көк ( темно синий )
2 – қою жасыл ( темно зеленый )
3 – қызғылт-сары - қызыл ( оранжево – красный )
4 – сары
5 – күлгін ( фиолетовый )
6 – қоңыр
7 – қара
0 – сұр
Барлық түсті таңдағанға дейін, яғни әрбір түсті таңдағанда « Сіз өзіңізге
жаңғымды түсті таңдаңыз! » деп психолог зерттелушіге ұмытпай
ескертіп отыруы қажет.

71. К.Роджерс пен Р.Даймонд әлеуметтік психологиялық бейімделу методикасы

Тест нұсқаулығы:
Сауалнамада адам туралы, оның өмір салты, тәжірибе, ой, әдеттер, мінезқұлық стилі туралы мәлімдемелер бар. Олар әрдайым біздің жеке өмір
салтымызбен байланысты болуы мүмкін.
Сауалнаманың келесі мәлімдемесін оқып болғаннан кейін, оны сіздің
әдеттеріңізге, өмір салтыңызға қарай тексеріп, осы мәлімдеменің сізді
қандай дәрежеге жатқызылатынын бағалай аласыз. Жауапыңызды
формада көрсету үшін 0-ден 6-ға дейін нөмірленген жеті нұсқадан
біреуін таңдаңыз . Тест 101 сұрақты қамтиды.

72. Е. М. Александровскаяның мектебіне әлеуметтік-психологиялық бейімделуді зерттеу әдістемесі

Бұл әдістемеде баланы мектепке бейімдеу төрт параметр
тұрғысынан бағаланады:
оқу ісінің тиімділігі,
мектеп нормаларын меңгеру,
әлеуметтік байланыстардың табысы,
эмоционалдық әл-ауқат.
Алғашқы үш өлшемде екі таразы бар, төртінші критерий бір
ауқымда ұсынылған. Əр шкала оқушылардың мінезқұлқының әртүрлі формаларын сипаттайды және
ұпайларға (0-ден 5-ке дейін) ұпай жинайды. Мұғалім
(немесе психолог) байқау негізінде бірінші сынып
оқушыларының мінез-құлқына мониторинг жүргізу
схемасын толтырады.

73. Бірінші сынып оқушыларының мектепке бейімделуінің психологиялық анализі (Л.M.Ковалева, Н. Тарасенко)

Бұл әдістеме мектепте оқып келе жатқан бала
туралы алғашқы көзқарасты педагогтарда
қалыптастыруды көздейді. Əдістеме 46 шарттан
тұрады.
Маман балалар туралы алған нәтижелерін
жалпылайды және бала туралы нағыз мәліметтер
жинақтайды. 46 шарттың 45-і балаланың мектептегі
мінез-құлқы, 1-еуі ата-ананың тәрбиеге қатысады.

74. Пайдаланған әдебиеттер:

1. Божович Л.И. Личность и ее формирование в детском возрасте. - М.:
Просвещение, 1968 - 464 с.
2. Ильин Е.П. Мотивация и мотивы. - СПб.: Питер, 2006 - 512с.
3. Маркова А.К., Матис Т.А., Орлов А.Б. Формирование мотивации учения. М.: Просвещение, 1990 - 192с.
4. Маркова А.К., МатисТ.А., Фридман Л.М. Мотивация учения и ее воспитание
у школьников. - М.: Педагогика, 1983 - 63с.
5. Маркова А.К. Формирование мотивации учебной деятельности в школьном
возрасте. Пособие для учителей - М.: Педагогика, 1983 - 187с.
6. Матюхина М.В., Михальчик Т.С., Патрина К.П. Психология младшего
школьника - М.: Просвещение, 1976. - 208с.
7. Матюхина М.В. Мотивация учения младших школьников. - М.: Педагогика,
1984. - 144с.
8. Овчарова Р.В. Практическая психология в начальной школе. - М.: ТЦ
"Сфера", 1996. - 240с.

75. Назарыңызға рахмет!