Жауын-шашын түрлерін білу

1.

2. ОМ: жауын-шашын түрлерін білу;

• Жауын-шашынның үш күйін: сұйық, қатты,
газ түрлерін ажырата біледі
• Атмосфералық конденсация үрдісін рет
ретімен сипаттай алады
• Жаңбырдың бір түрінің қалыптасу үрдісін
зерттеп, оны диаграммалар арқылы көрсете
біледі

3.

• Жылынған ауа жер бетінен өрлейді,
салқындайды, кеңееді, қанығады ,
шық нүктесінің температурасына
жетеді, ,конденсация ядроларына
жанасады, тамшылардың қосылуы
байқалады, ауырлайды атмосфералық конденсация үрдісі.

4.

5.

Жаңбыр тамшыларының типтері:
A — кездеспейтін тамшы түрі
B — 2 мм кем тамшылар (домалақ секілді)
C — 2 - 5 мм (ауамен үйкеліске ұшырағандықтан сопақ пішінді)
D — 5 мм ауа ағыстарынан кіші тамшылыларға бөлінеді
E — ірі тамшының бірнеші ұсақ тамшыларға бөлінуі

6.

• Жауынның себептері:
• Жылы ауаның жер бетінең
жылынып
жоғары өрлеуі және
салқындауы

7.

Конвекция –жер бетінен жылы ауаның тығыздығы төмен
болғандықтан жоғары бағытта өрлейді , суынады. Салқын
денелермен жанасып, сұйық күйге айналады. Нәтижесінде
конденсация пайда болып бұлттар түзіліп, конвекциялық
жаңбырлар басталады.
Ылғалды ауа оны қоршаған құрғақ ауаға қарағанда тез ысып,
жоғары қарай өрлейді Нәтижесінде қысқа мерзімді нөсер
жауындар болады.

8.

• 1.Конвективті жауындар жыл бойы ыстық
белдеулер мен қоныржай аймақтарының
жылы мезгілдерінде жауады
• 2.Өрмелеген жылы ауа салқын ауамен
жанасып фронтальды жауындарды
қалыптастырады. Олар суық және
қоңыржай белдеулерде- суық пен салқын
ауа массаларының түйіліскен
аймақтарында кездеседі.

9.

Ылғалды ауа мұхит үстімен өрлеп, құрлық үстімен өтіп, тау
беткейлерінде салқындайды да жаңбырдың фронтальды
жауынуына ықпал етеді.

10.

1.Суреттегі көрсетілген жауын-шашын түрін анықтаңыз.
1сандағы үрдісті анықтаңыз.
а ауа массасының мұхиттан құрлыққа қозғалу себебін түсінідіріңіз
3. 2-сандағы жауын-шашынның түсу үрдісін түсіндіріңіз.
[2]
4.Тау жотасының жауын-шашынның таралуына әсерін сипаттаңыз.
5. 4 санындағы ауаның жай-күйін анықтаңыз.
6. 5 санымен көрсетілген тау беткейінің климатын анықтап, себебін түсіндір.

11.

Таулардың жел жақ беткейлерінде конвекция қарқынды жүреді. Өрлеген ауа ағыстары
жауын-шашынның көп мөлшерде түсуіне ықтимал етеді. Беткейдің ық жақтарында
бәсеңдеген ауа ағыстары өз ылғалын жоғалтып, ысыған жаққа түскенде одан сайын
қызиды, бірақ ылғал түспейді. Бұны жаңбыр көлеңкесі деп атайды.

12.

• 3.Жылы ауа тау беткейлеріне
қақтығысқанда жоғары қарай
өрлеп орографиялық жауындарды
қалыптастырады . Жел жақ
беткейлерде жауындар таулы
жазықтарға қарағанда көп
мөлшерде жауады.

13.

Бұршақтың түзілу үрдісін сипаттап, шаруашылыққа
тигізетін әсеріне баға беріңіз

14.

Қай аймақтарда түзіледі? Себебін сипаттаңыздар
І-ковективті жауын,
жауын.
ІІ-фронтальды,
ІІІ-орографиялық

15.

16.

Қатты жауын -12 сағатта немесе бірнеше
тәулікке созылған 50 мм жоғары ал таулы
аймақтарда 30 мм жауындар;
Теңіздегі толқындардың биіктігі 8 м-ден
жоғары болып, кемелердің жүзуіне , балық
аулау шаруашылығына және жағадағы
ғимараттарға өте қауіпті;
Ұзақ мерзімге созылған су тасқынын
тудыратын жауындар
- Ірі бұршақ- түйіршектердің диаметрі 20 мм

17.

Әріптермен не көрсетілген?

18.

19.

• 1. http://worldunique.ru/zhivotnyjmir/morya-i-okeany/76536-orograficheskieosadki-teni-dozhdya
• 2.
http://weather.about.com/od/lessonplanshig
hschool/a/ConvRain.htm