Эндометриоз. Таралу жиілігі мен ерекшеліктері. Клиникасы. Диагностикасы. Морфологиялық верификациясы

1. “Астана медицина университеті” АҚ Онкология кафедрасы Презентация

Тақырыбы: Эндометриоз. Таралу жиілігі мен
ерекшеліктері. Клиникасы. Диагностикасы.
Морфологиялық верификациясы. Ажырату
диагностикасы. Емдеу принциптері. Болжамы.
Орындаған: Байзак г
409 топ ЖМ студенті
Қабылдаған:
Астана 2016 ж.

2. ЖОСПАР:

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
А) Эндометриоз. Таралу жиілігі мен ерекшеліктері.
Б) Клиникасы. Диагностикасы. Морфологиялық
верификациясы. Ажырату диагностикасы. Емдеу
принциптері. Болжамы.
ІІІ. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер

3. ЭНДОМЕТРИОЗ (эндометриоидты ауру)

Дисгормональді
иммунотәуелді
және
генетикалық детерминирленген ауру, ол
эктопиялық
эндометридің
жасушалық
белсенділігімен және оның өсуімен
сипатталады.
Эндометриоздың
үлесі
әйелдердің
репродуктивті
жасындағы
гинекологиялық патологияда өсе түседі.

4. ЭНДОМЕТРИОЗ

Эндометриозбен 10% әйелдер ауырады. Жамбас синдромы бар
науқастардың арасында эндометриоз бірінші орында тұр (80%
науқас). Бедеулікпен ауыратын науқастарда эндометриоз 30%
кездеседі. Көбінесе генитальді эндометриоз анықталады, 6–8%
науқастарда эндометриоздың экстрагенитальді формаларын да
анықтайды.
б.з.б.1600 «эндометриоздың» патологиялық өзгеруі туралы
Эберттің египет папирусында жазылған болатын,
«Эндометриоз» терминін бірінші рет 1892ж Bell Blair ұсынған
болатын.
«Эндометриоз XX ғасырдан бастап - менархеден менопаузаға
дейінгі эпидемия » M.R. Cohen, 1982г.

5. Қауіп факторлары

жасы 25-40
Жоғарғы әлеуметтік-экономикалық статус
Акушерлік-гинекологиялық
операциялар
анамнездегі
Тұқымқуалаушылық
Эндометрийдің жатыр миомасымен және
гиперпластикалық
процесстерімен
байланысты

6. Эндометриоздың негізгі даму теориялары

Эндометриоздың эндометриальді пайда болуы
Метапластикалық концепция
Эмбриональді және дисонтогенетикалық теория

7. Эндометриоздың эндометриальді пайда болуы

Эндометрий
элементтерінен
эндометриоидты
гетеротоптардың дамуы кезінде олардың жатыр
қабырғасының қалың жағына ауысуы немесе
менструальді шығарындылар арқылы іш қуысына
ретроградты ауысуы және әр түрлі ағза мен
тіндерге таралуы: жатырішілік медициналық
манипуляциялар (аборттар, жатырдың шырышты
қабатын
диагностикалық
қырулар,
жатыр
қуысының қабырғасын қолмен қарау, кесарево
жасау, миомэктомия).
Гинекологиялық
операциялар
кезінде
жатырдың шырышты қабатының элементтері
қан және лимфаға түсіп басқа ағза мен тіндерге
таралуы мүмкін.

8. Эмбриональді және дисонтогенетикалық теория

мюллеров каналының
аномальді қалдықтары:
жас кездегі жатырдың
даму ақаулықтарымен
байланысты
эндометриозклиникал
ық белсенді
эндометриоз дамиды

9. Метапластикалық концепция

Эмбриональді ішперденің немесе целомикалық
эпителийдің метаплазиясы (гормональді
бұзылыстар, созылмалы қабынулар,
механикалық травма): эндометрий тәрізді тінге
лимфа тамырларының, ішперде мезотелийінің
және плевраның, бүйрек каналдарының
эпителийінің эндотелийінің өзгеруі және т.б
Эндометриоз кішкентай қыздарда менархеге
дейін басталады.

10. Қосымша патогенетикалық факторлар

Репродуктивті жас
Менструальді функцияның бұзылуы
Бедеулік анамнезінде
Аборттар және жатыр қуысының қабырғасын
диагностикалық қыру
ВМК ұзақ уақыт қолдану
ақаулықтар (Пороки развития гениталий)

11. Эндометриоз классификациясы

ЭНДОМЕТРИОИДТЫ
БАЙЛАНЫСТЫ:
ГЕНИТАЛЬДІ
ЭКСТРАГЕНИТАЛЬДІ
ГЕТЕРОТОПТАРДЫҢ
ОРНАЛАСУЫНА

12. Генитальді эндометриоз

Ішкі – жатыр денесі,
мойны, жатыр түтігінің
интерстициальді бөлімдері
Сыртқы – сыртқы жыныс
ағзалары, қынап, жатыр
мойнының қынаптық
бөлігі, ретроцервикальді
аймақ , аналық без, жатыр
түтігі, ішперде, кіші жамбас
астауында орналасқан
ағзалар

13. ЭКСТРАГЕНИТАЛЬДІ ЭНДОМЕТРИОЗ (жыныс ағзаларымен топографиялық байланысы жоқ)

ТЕРІ ЭНДОМЕТРИОЗЫ
ЖОҒАРҒЫ ЖӘНЕ ТӨМЕНГІ БӨЛІМДЕРДІҢ
ЭНДОМЕТРИОЗЫ (ВЕРХНИХ И НИЖНИХ
КОНЕЧНОСТЕЙ)
ОМЫРТҚА, ПЛЕВРА, ӨКПЕ, ДИАФРАГМА
ЭНДОМЕТРИОЗЫ
ЗӘР ШЫҒАРУ МҮШЕЛЕРІНІҢ
ЭНДОМЕТРИОЗЫ
АСҚАЗАН, ШАЖЫРҚАЙ, КІНДІК,
ОПЕРАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ТЫРТЫҚТАР
ЭНДОМЕТРИОЗЫ

14. АППЕНДИКС ЖӘНЕ СИГМА ТӘРІЗДІ ІШЕК ЭНДОМЕТРИОЗЫ

15. Эндометриоздың клиникалық ерекшеліктері

Ауыру синдромы, менструальді циклмен байланысты
Іштің төменгі жағына және бел аймағына берілетін созылып
ауыратын ауыру сезімінің айлап созылуы (Тянущие боли внизу
живота и пояснице в течение всего месяца)
Етеккір кезінде ауыру сезімнің күшеюі
Бірден ауыру сезімімен болатын етеккір
Жамбастық ауырулар, диспареуния
Менструальді
функцияның
бұзылысыдисменорея,
меноррагия, метроррагия, тұрақсыз етеккір, етеккірдің
алдында және етеккірден кейін болатын қан аралас бөлінділер
Бедеулік – біріншілікті немесе екіншілікті

16. Эндометриоздың клиникалық ерекшеліктері

Интенсивті
ауыру
сезімі,
эндометриоз
ошақтарының локализациясы және зақымданған
жердің таралуы араларында байланыстың болмауы
30-50% науқастар ауыры сезіміне шағымдар
айтпайды

17. Екі негізгі өзіндік аурулар

Аденомиоз
Эндметрийдің базальді қабықшасынан дамиды
Сыртқы эндометриоз
Эндометрийдің функциональді қабықшасындағы
жасушалардың өнімдернің қалыпты
локализациядан тыс орналасуы

18. Жатыр мойнының эндометриозы

19. Жатыр денесінің эндометриозы

20. Аденомиоз турлері: түйінді, ошақты, диффузды

21. Ретроцервикальді эндометриоз

22. Ішкі эндометриоз (аденомиоз)

Стадия 1 – жатыр денесінің шырышасты қабаты
Стадия 2 - патологиялық процесс бұлшықетті қабатқа
өтеді
Стадия 3 - процесстің жатырдың сірлі қабатына өтуі
Стадия 4 - процесске кіші жамбас ішпердесі және
көрші ағзалардың қосылуы

23. Диагностикасы

АНАМНЕЗ
УЛЬТРАДЫБЫСТЫҚ СКАНИРЛЕУ
ГИСТЕРОСКОПИЯ
КОЛЬПОСКОПИЯ
ЦЕРВИКОСКОПИЯ
ГИСТЕРОЦЕРВИКОСКОПИЯ
БИОПСИЯ
ГИСТЕРОСАЛЬПИНГОГРАФИЯ
СПИРАЛЬДІ КОМПЬЮТЕРЛІ ТОМОГРАФИЯ
МРТ

24. Емдеу принциптері

1. Ауыру синдромын азайту
2. Эндометриоидты гетеротоптар ошақтарын
ликвидациялау
3. Рецидивке қарсы терапия
4. Фертильділікті қалпына келтіру
Емдеу әдістері
Медикаментозды
Хирургиялық
Аралас

25. Емдеу кезінде еске алу керек

жасын
Эндометриоздың таралу дәрежесін және локализациясын
Репродуктивті функцияға қатынасын
Преморбидті фон
Клиникалық көріністердің айқындылығын
Аурудың ұзақтылығын
Генитальді және экстрагенитальді патологияның болуы
Аурудың созылмалы ағымы
Жүйелі емді қажет етуі
Жалпы емдеу принципі: науқастың жасына және аурудың
асқынуына байланысты емді күшейту

26. Медикаментозды емдеу әдісі

Препарат
Әсер ету механизмі
Доза және режим
Жанама әсері
Пролонгирленеген
релизинг гормондардың
гонадотропты агонистері,
депо формалары
Гипофиз секрециясының
гонадотропты
блокадасы«медикаментоз
ды гонадэктомия»
Инъекции 1 рет 28 күн,
4– 6 рет
Климактериялық
синдромға тән вегетотамырлық симптом
Антигонадотропиндер:
даназол, гестринон
Гонадотропиндердің
блокадасы,
эндометрийдің
атрофилық өзгеруі
Даназол: 600–800 мг
тәул. 6 ай, Гестринон: 2,5
мг 2 рет аптасына 6 ай
бойына
Андрогентәуелді
дерматопатия,
гиперлипидемия,
гипертензия, дене
салмағының ұлғаюы
Прогестерон аналогтары:
дидрогестерон
пролиферация,
децидуализация тежелуі
10–20 мг тәул. 5-шіжәне
25-ші күндері етеккір
циклының немесе 6 ай
үзбей
анықталмаған
Синтетикалық
гестагендер:
норэтистерон
Пролиферации,
децидуализацияның
тежелуі, эндометрий
атрофиясы
5 мг тәул. 6 ай
дене салмағының ұлғаюы,
гиперлипидемия,
сұйықтықтың ұсталып
тұруы
Комбинирленген
монофазалы, эстрогенгестагенді препараттар
Эндометрий
пролиферациясының
тежелуі және
гонадотропиндердің
овуляторлы шыңы
6–9 ай үзіліссіз
Гиперкоагуляция,
сұйықтықтың ұсталып
тұруы

27. Хирургиялық ем Эндометриоз ошақтарын сау қалыпты тіндерге дейін толығымен алып тастау

Хирургиялық ем көрсеткіштері
Эндометриоидты кисталар
Мено- және метроррагиямен сипатталатын,
анемияға алып келетін ішкі эндометриоз
(аденомиоз).
Гормональді емнің әсерсіз болуы, гормональді
препараттарды көтере алмауы.
Операциядан кейінгі тыртықтағы, кіндіктегі, бұт
аралығындағы эндометриоз

28. Эндометриоздың обырға ұқсас қасиеттері

Инфильтративті өсуі
Қан тамырлары және лимфа тамырлары арқылы
таралуы
Диссеминация
Қоршап тұратын дәнекер тінді капсуласының
болмауы
Эндометриоздың обырдан айырмашылығы
•Жасушалық атипизмнің болмауы
•Прогрессивті автономды өсудің болмауы
•Клиника және менструальді функция арасындағы
байланыстың болуы
•Жүктілікпен байланыстың болуы

29. Болжамы

Болжам негізінен қолайлы, бірақ асқынған
формаларында фертильділікті қалпына келтіру қиынға
түседі. Радикальді хирургиялық ем пре және
постменапауза кезінде өмір сүру сапасын арттыра
түседі.
Эндометриоз – рецидив беруші ауру.
Рецидив жиілігі – 5-20% жылына
Кумулятивті қауіп 5 жылда – 40%.

30. Қолданылған әдебиеттер

ginekol.com
2. endometriozu.net
3. Есенқұлов Ә.Е,Арзықұлов Ж.Ә,Әбисатов
Қ.Ә,Есенқұлова Ж.Ә “Ісік аурулары” Алматы 2009
1.