Akyndyn-molu-Alykul

1.

Акы нды н молу - Ал ы кул
Алыкул Осмонов-кыргыз адабиятынын асманында жаркыраган
ысым. Анын сыноолорго толгон жашоосу жана өзгөчө
чыгармачылыгы муундардын жүрөгүндө өчпөс из калтырды. Анын
салымдарын жана туруктуу маанисин түшүнүү үчүн улуу акындын
дүйнөсүнө сүңгүп кирели.

2.

Таланттын башаты: Алыкул алгачкы жылдары
Алыкул Осмонов 21-март 1915-жылы азыркы
Кыргызстандын Чүй облусунда жайгашкан кооз КапталАрык айылында туулган. Анын балалыгы баш
аламандык жана жокчулук менен коштолгон оор
мезгилдерге туш болгон, бул келечектеги акындын
инсандыгын калыптандырууда чагылдырылган эмес.
Эрте жетим калган Алыкул интернаттарда тарбияланып,
кыйынчылыктарга карабай, жаш кезинен эле билимге,
сөз өнөрүнө жакын болгон. Дал ушул жылдары анын
бай ички тынчтыгынын жана күчөгөн адилеттүүлүк
сезиминин пайдубалы түптөлгөн.

3.

Калыптануу жолу: билим жана турмуш сыноолору
1920-жылдар: интернаттагы балалык
1
Ата-энесинен Айрылуу жана балдар үйүндөгү
жашоо жаш Алыкулдун мүнөзүн катуулатып, ар
бир көз ирмемди баалоого жана жөнөкөй
2
нерселерден Сулуулук табууга үйрөттү.
1930-жылдар: адабий жолдун
башталышы
Педагогикалык техникумда окуп жүргөндө адабий
Кыйынчылык жана илхам
3
ийримдерге активдүү катышып, өзгөчө талантын
көрсөтүп, алгачкы ырларын жарыялай баштайт.
Өнөкөт оорулар жана жеке драмалар анын
чыгармачылыгында терең из калтырып, аны курч
жана философиялык маанайда калтырган.
4
Талыкпаган эмгек
Сыноолорго карабай Осмонов чыгармачылыгын
улантып, классиктерди которуп, кыргыз
адабиятын байытып, кесибине Бек турду.

4.

Адабият иши: Алгачкы кадамдар
Алгачкы басылмалар
Поэзия жыйнактары
Чоң формаларды
өздөштүрүү
Алыкулдун алгачкы ырлары
Кийинки жылдары анын
1930-жылдардын башында
"Жылдыздуу жаштык",
Осмонов лирика менен эле
басылып чыккан. Алар
"Чолпонстан", "Махабат",
чектелбей, "Мекеним", "ден
образдардын жаңылыгы жана
"мекеним" аттуу жыйнактары
соолукта бол, кымбаттуу
терең лирикасы менен дароо
жарык көрүп, Кыргызстандын
достор"сыяктуу маанилүү
көңүл буруп, чоң таланттын
алдыңкы акындарынын бири
социалдык жана философиялык
жаралышын жар салышты.
статусун бекемдеген.
темаларды ачып берген
ырлардын үстүндө активдүү
иштеген.

5.

Сыйлыктар жана таануу: Чыгармачылыктын
туу чокусу
"Жаңы ырлар" жыйнагы
"Мекеним" поэмасы
Бул жыйнак Осмоновдун
Кыргыз жергесине жана элине
чыгармачылыгындагы жаркын
арналган бул поэма улуттук
доорду ачып, анын лирикалык
духтун жана мекенчилдиктин
Акындын эмгектери анын дүйнө
чеберчилигин жана оптимисттик
гимни катары таанылып, элдин
салганынан кийин жогору
маанайын даңазалаган. Ал
жүрөгүнөн түнөк тапкан. Анын
бааланып, ага Кыргыз ССРинин
кеңири элдин сүймөнчүлүгүнө ээ
мааниси улуттук адабиятта
Мамлекеттик сыйлыгы
болуп, акындын талантынын
өзгөчө орунду ээлейт.
ыйгарылган. Бул сыйлык анын
белгисине айланган.
Кыргыз ССРинин
Мамлекеттик сыйлыгы
(1967)
кыргыз адабиятына кошкон баа
жеткис салымынын далили.

6.

Негизги чыгармалар жана алардын мааниси
"Мекеним"Поэмасы
Кыргыз жергесинин жана анын элинин гимнине айланган белгилүү чыгармалардын
бири. Анда жаратылыштын кооздугу жана кыргыз элинин рухунун улуулугу
укмуштуудай күч менен берилген.
"Жаңы ырлар"жыйнагы
Бул жыйнак акындын чыгармачылыгындагы оптимизмге жана келечекке болгон
ишенимге толгон жаңы этапты билдирет. Андан чыккан ырлар элдик ырга айланды.
Дүйнөлүк классикалык котормолор
Осмоновдун аркасы менен Кыргыз окурманы А.С. Пушкиндин, М. Ю. Лермонтовдун,
Ш. Руставелинин, У. Шекспирдин чыгармалары менен таанышып, улуттук адабиятты
кыйла байыткан.

7.

Ой тереңдиги: Осмоновдун поэзиясынын негизги темалары
жана мотивдери
Сүйүү жана жаратылыш
Патриотизм
Анын ырларында аялга жана жергиликтүү жаратылышка
Мекенге жана өз элине болгон терең сүйүү кызыл жип менен
болгон сүйүү биригип, ар бир сөздү чын ыкластуулук жана
Осмоновдун чыгармачылыгы аркылуу өтүп, окурмандарды
назиктик менен толтурат. Ал Кыргызстандын тоолорунун,
улуттук баалуулуктарды жаратууга жана сактоого
дарыяларынын жана талааларынын кооздугун даңазалаган.
шыктандырат.
Философиялык ой жүгүртүүлөр
Кыйынчылыктар жана күрөшүү
Акын болмуштун түбөлүктүү суроолоруна, жашоонун
Жеке сыноо тажрыйбасы ага туруктуулуктун, бакыт үчүн
маңызына, адамдык тагдырга токтолуп, поэзиясына
күрөштүн жана жаркын келечекке болгон ишенимдин
универсалдуу жана түбөлүктүү үн берди.
темаларын өзгөчө тереңдик менен жеткирүүгө мүмкүндүк
берди.

8.

Алыкул Осмонов: Түбөлүк мурас
Алыкул Осмонов кыргыз адабиятынын тарыхында өчпөс из калтырган, таланты менен турмуш сыноолорун жеңген
улуу акын. Анын ар бир ыры элдин рухун, жаратылыштын кооздугун жана адам жашоосунун терең философиясын
чагылдырат.
Осмоновдун чыгармачылыгы кыргыз элинин үнү болуп, муундарга шыктандыруучу мурас калтырды. Ал жөн гана
акын эмес, кыргыз маданиятынын жаркын жылдызы болуп, түбөлүккө жүрөгүбүздө жашайт.