2 сабақ. химиялық реакция теңдеулері (1)

1.

Нұр - Сұлтан қаласы
№ 38 мектеп-лицейі
Тақырыбы: « Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеулер »
8 сынып
Химия пәні мұғалімі: Макетаева Ақтоты Турсынгазиевна

2.

Оқу мақсаты
• химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын , зат мөлшерін
есептеу
Бағалау критерийлері
• химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын және зат мөлшерін
есептей біледі
2

3.

Есептеулер жүргізгенде қолданылатын шамаларға тоқталып кетейік
Шамалар
Таңбалануы
Өлшем бірліктері
Зат мөлшері
n
Моль
Салыстырмалы молекулалық
массасы
Mr
-
Мольдік масса
M
г / моль
Масса
m
г
Құрылымдық бөлшектер саны
N
-
3

4.

Сандық есептер зат массасының сақталу заңына негізделіп шығарылады
ф
4

5.

Сандық есептерді шығарудың алгоритмі
1 – мысал. Массасы 224 г темір артық мөлшердегі хлормен
әрекеттескенде түзілетін темір (ІІІ) хлоридінің массасын
есептеңдер.
Берілгені: m (Fe) = 224 г
--------------------------------------Т/к: m (FeCl3) = ?
Шешуі:
n (Fe) = m (Fe) / М (Fe)
М (Fe) = Ar (Fe) = 56 г/моль
n (Fe) = 224 г / 56 г/моль = 4 моль
5

6.

Сандық есептерді шығарудың алгоритмі
1.Химиялық реакция теңдеулерін жазып, тиісті коэффициенттерін қойып теңестіреміз.
2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3
2. Реакцияға кіріскен және түзілген заттардың формулаларының астына зат мөлшерін жазамыз:
2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3
2 моль
2 моль
3. Осы заттардың формулаларының үстіне есептің шартында берілген белгілі немесе белгісіз
шамаларды жазамыз:
4 моль
x моль
2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3
2 моль
2 моль
6

7.

Сандық есептерді шығарудың алгоритмі
4. Пропорция құрып, оны шешеміз:
4 моль Fe ---------- x моль FeCl3 түзіледі
2 моль Fe ----------- 2 моль FeCl3 түзіледі
2 / 4 = 2 / x ; x = 2 ∙ 4 / 2 = 4 моль
5. FeCl3 массасын табамыз
m (FeCl3) = n (FeCl3) ∙ M (FeCl3)
Mr(FeCl3) = 56 +35,5 ∙ 3 = 162,5
M (FeCl3) = 162,5 г/моль
m (FeCl3) = 4 моль ∙ 162,5 г/моль = 650 г
Жауабы: m (FeCl3) = 650 г
7

8.

Бекіту тапсырмасы
Тапсырма:
Реакция нәтижесінде 3,5 моль алюминий (ІІІ) оксиді түзіледі. Оттекпен
әрекеттескен алюминийдің массасы мен зат мөлшерін есептеңдер ?
Дескриптор:
Білім алушы
- заттың массасын есептейді
- зат мөлшерін есептейді
8

9.

Дұрыс жауабы
Берілгені: n (Al2O3) = 3,5 моль
---------------------------------------Т/к: m (Al) = ?
n (Al) = ?
Шешуі: 1. Реакция теңдеуін жазамыз:
x моль
3,5 моль
4Al + 3O2 = 2Al2O3
4 моль
2 моль
x моль ---------- 3,5 моль
4 моль ----------- 2 моль
x = 4 ∙ 3,5 / 2 = 7 моль
m (Al) = n (Al) ∙ M (Al) = 7 моль ∙ 27 г/моль = 189 г
Жауабы: m (Al) = 189 г n (Al) = 7 моль
9

10.

Қорытынды
Бүгінгі сабақта:
• химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын және
зат мөлшері есептеуді үйрендім
10

11.

Қосымша ресурстар
Химия оқулығы 8 сынып
Оспанова М.Қ , Белоусова Т.Г, Аухадиева Қ.С
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/
11