8-1-9 х

1. Химиялық реакция теңдеулерін құру. Химиялық реакция типтері 9-сабақ 

Химиялық реакция теңдеулерін құру.
Химиялық реакция типтері
9-сабақ
8-сынып

2. Сабақтың оқу мақсаты:

8.2.3.
3
8.2.2.
1
• 8.2.3.3 –реакцияға
қатысатын және түзілетін
заттардың формуласын
жаза отырып, химиялық
реакциялар теңдеулерін
құру;
8.2.2.1 -бастапқы және
түзілген заттардың саны мен
құрамы бойынша химиялық
реакцияларды жіктеу

3. 2 H2 + O2 = 2 H2O

Химиялық реакция-бір заттардың басқа затқа айналу құбылысы.
Химиялық теңдеу –химиялық реакцияларды формулалармен және
математикалық таңбалармен шартты түрде жазу.Реакцияға қатысатын
бастапқы зттар реагенттер,ал реакция нәтижесінде түзілетін заттар
реакция өнімдері деп аталады
коэффициенттер
формулалар
2 H 2 + O 2 = 2 H 2O

4.

Химиялық реакция
теңдеулерін құру.
Химиялық реакция теңдеулерін құру алгоритмі
Химиялық
реакцияның оң және
сол бөлігіндегі әр
элемент атомының
саның анықтау
Қай элементтің атом
санында өзгешелік
барын тауыпі,ЕКОЭні есептеу
ЕКОЭ-ні индекстерге
бөліп,алынған
коэффициенттерді
формулалардың
алдына жазу
Атомдар санын қайта
есептеп,қажет болған
жағдайда өрекетті
қайталау

5.

Химиялық реакция типтері
Айырылу реакциясы
Қосылу реакциясы
Т+ БАЛ =ТАЛ+Б
Орынбасу реакциясы
Алмасу реакциясы

6.

Химиялық реакция типтері
Реакция нәтижесінде бір күрделі заттан екі немесе
бірнеше жай немесе күрделі заттар түзілетін
реакцияны-айырылу реакциясы деп атаймыз
МnO2
2Н2О2 = 2Н2О + О2
1) Бұл реакция катализатор қатысында МnO2
(немесе ұзақ қыздырғанда жүреді).
2) Реакция белгісі: газдың бөлінуі.
3) Реакция типы: айырылу

7. Химиялық реакция типтері

екі немесе бірнеше жай немесе күрделі
заттардан бір күрделі зат түзетін
реакция-қосылу реакциясы деп аталады
1)
2)
3)
4)
2Mg + O2 = 2MgO
BaO + H2O = Ba(OH)2
Fe + S =FeS
4NO2 +2H2O + O2 = 4HNO3
2Мg + O2 = 2MgO
1) Реакция жарық пен жылу бөле жүреді
2) Реакция белгісі: жарық бөлуі
3)Реакция типі : қосылу реакциясы

8.

Химиялық реакция типтері
1) Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2↑
2) H2 + CuO = H2O + Cu
3) Fe + CuCl2 = FeCl2 + Cu
4) 2Al + Fe2O3 = Al2O3Fe++ CuSO
2Fe→ FeSO + Cu
Т+ БАЛ =ТАЛ+Б
Жай және күрделі заттар арасындағы
реакция, нәтижесінде қарапайым заттың
атомдары күрделі заттағы элементтердің
біреуінің атомдарын алмастыратын реакцияорынбасу реакциясы
4
4
1)Бір күрделі бір жай заттың
әрекеттесі
2) Реакция нәтижесінде түсінің
өзгеруі және тұнбаға түсуі
3)Реакция типі: орынбасу
реакциясы

9.

Химиялық реакция типтері
Бір заттың атомдары немесе атомдар тобы басқа заттың
атомдарын немесе атомдар тобын алмастыратын екі күрделі
зат арасында жүретін реакция -алмасу реакциясы деп
аталады.
• CuO + H2SO4 = CuSO4 + H2O
• CuO + HCl – CuCl2 + H2O
• MgO + H2SO4 – MgSO4 + H2O
• AgNO3 + HCl – AgCl + HNO3
•+
•=
•+

10. Жұптық жұмыс тапсырмасы:

Химиялық реакция теңдеулерін құру.
Химиялық реакция типтері
Жұптық жұмыс тапсырмасы:
Химиялық реакцияның типі анықтаңыздар. Берілген теңдеулерге, тиісті
ұяшыққа орналастырып, коэффициенттерді қойып теңестіріңіздер
H2 + O2 = H2O
NaOH + H3PO4 = Na3PO4 + H2O
Fe(OH)3 = Fe2O3 + H2O
P2O5 + H2O = H3PO4
Mg(OH)2 + HNO3 = Mg(NO3)2 +
H2O
Ca + H2O = Ca(OH)2 + H2
CaCO3 = CaO + CO2
Fe + HCl = FeCl2 + H2
Қосылу реакциясы
Алмасу реакциясы
Айырылу реакциясы
Орынбасу реакциясы
Дескриптор:
бастапқы және түзілген заттардың саны мен
құрамы бойынша химиялық реакцияларды
жіктейді-2балл

11. Химиялық реакция теңдеулерін құру. Химиялық реакция типтері

Топтық жұмыс тапсырмасы:
Әр топ өзіне берілген формула бойынша
реакция типін анықтап,үш мысалдан келтіріп ,
не себепті бұл реакциялар осы типке жатынын дәлелдеңіздер
І-топ
І топ
А + В = АВ
ІІ-топ
ІІтоп
АВ = А + В
ІІІтоп
А + ВС = АС
+В
ІVтоп
АВ + СД =
АД + СВ
ІІІ-топ
ІV-топ
Дескриптор:
реакцияға қатысатын және түзілетін заттардың
формуласын жазады-1 балл
химиялық реакциялар теңдеулерін құрады-1балл
бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы
бойынша химиялық реакцияларды жіктейді-1 балл

12.

Химиялық реакция теңдеулерін құру.
Химиялық реакция типтері
Жеке жұмыс тапсырмасы:
1.Реакция теңдеулеріңе тиісті
5.Семантикалық карта
коэффициенттерін қойып теңестіріңіздер
реакция
қосылу
айырылу
орынбасу
1) Al + S= Al2S3
2) Fe + HCl = FeCl2 +H2
3NaOH +
H3PO4 =
2 Реакция типін анықтаңыздар
Na3PO4 +
1)
2Al + 3CuBr2 = 2AlBr3 +3Cu
3H2O
2)
2CuOH = Cu2O + H2O
2Fe(OH)3
3.Реакцияларды теңестіріп,реакция типін анықтаңыздар
= Fe2O3
Al + Fe2O3 = Al2O3 + Fe
Na + Cl2 = NaCl
CuCl2 + Al = AlCl3 + Cu
Fe(OH)3 = Fe2O3 +H2O
4.Реакция теңдеулерін құрыңдар
Cu(OH)2
Na2O + H2O
Zn + S
P + O2
P2O5 + H2O
алмасу
+3H2O
Fe +2HCl
= FeCl2 +
H2
2H2 + O2
= 2H2O
Дескриптор:
әрбір тапсырманың дұрыс жауабы-1 балл
Барлығы-5балл

13. Химиялық реакция теңдеулерін құру. Химиялық реакция типтері

ЕББҚ-тапсырмасы:
Мына реакцияларды реакциялардың қандай типіне жатқызуға болады?

14. Рефлексия

Үйге тапсырма: : §8,9№3 тапсырма