Психология 2-лекция

1.

Пәні: Әлеуметтік-саяси білім модулі (Психология)
Г.А.Амзеева
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті

2.

2-лекция тақырыбы: Мен және менің мотивациям
Жоспары:
1. Мотивтер және қажеттіліктер.
2. А. Маслоу қажеттіліктер пирамидасы.
3. Мотив түрлері.
4. Жетістікке жету және сәтсіздіктен қашу мотивациясы.
5. Тұлғаның мотивациялық профилі.

3.

Миға шабуыл әдісі
Индивид ұғымын қалай
түсінесіздер?
Индивид ұғымынан тұлға
түсінігінің қандай
айырмашылығы бар?
Тұлға деп кімді
айтамыз?
Тұлға құрылымына не
жатады?

4.

Б.Г. Ананьев: адам танымының жүйесін төрт негізгі
ұғымға бөліп қарады: индивид, іс-әрекет субъектісі,
тұлға және даралық.
Индивид - ол табиғи жалғыз тіршілік иесі, Homo
Sapiens түрінің өкілі. Мұнда адамның биологиялық
жағы айтылған.

5.

ИНДИВИД
Индивидтің қасиеттері
бірінші
екінші
Жыныстық диморфизм
(жыныстық рухын түсіну)
Психофизиологиялық
функциялардың
динамикасы
Конституционалдық
ерекшелік
Мидың нейродинамикалық
қасиеті
Мидың функционалдық
ассиметриясы
Осы қасиеттер
мыналардан көрінеді
Темперамент
Нышандар
Индивидтің органикалық
қажеттілігінің құрылымы

6.

Тұлға
Темперамент
Нышандар мен қабілеттер
Мотивация
Мінез
Ерік
Сезім

7.

“Тұлға” ретінде адамды әлеуметтік тіршілік
иесі деп сипаттайды.
Тұлға дегеніміз – тұрақты психологиялық
сипаттамалар жүйесінде алынған нақты адам.

8.

Субъект - іс-әрекет ете алу қабілеті бар саналы жеке
тұлға
• 1-ден, адам- тірі табиғат өкілі, биологиялық объект;
• 2-ден, саналы іс-әрекет субъектісі;
• 3-ден, әлеуметтік тіршілік иесі
• Яғни, адам саналы және қызметке қабілетті
биоәлеуметтік тіршілік иесі.

9.

Индивид - бұл нақты адамның өзгешелігі және
қайталанбастығы, психикалық физиологиялық және
әлеуметтік ерекшеліктерінің жиынтығы.
Адам - нақты өмірдің ең күрделі объектісінің бірі.

10.

А.Н. Леонтьев: тұлға және оның құрылымы
индивидтің
жүзеге
асыратын
іс-әрекетінің
иерархиялық қатынасымен анықталады.
Л.С. Выготский: әлеуметтік орта тек қана даму
факторы болып табылмайды, оған адамның өзі де
кіреді. Адамның шындыққа қатынасы емес, ол
адамның шындықтағы қатынасы.

11. Мотивация

Қазіргі кездегі психология ғылымы мотив, мотивация
ұғымдарына әр түрлі анықтамалар береді.
В.В. Юрчук, М. Кордуэлл мотив ұғымы арқылы
психикалық құбылысты сипаттаса, ал А.К. Маркова,
В.И.Ковалев жеке тұлғаның қылықтары мен іс-әрекетті
таңдау себептерін түсіндіреді.

12. Мотив

Біз мотивті іс-әрекетті оятушы күш және ол белгілі
қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталады.
Мотив ретінде жеке тұлғаның қызығушылықтары,
әлеуметтік құрылымдар, құндылықтар, идеалдар әсері
алынады деген пікірді ұстанамыз. Мотивтің мотивациядан
айырмашылығы, мотив – субъектінің тұрақты, жеке басына
тән қасиеті және белгілі бір іс-әрекет жасаудағы ішкі оятқыш
күші болып табылады.

13. Мотив түрлері

• 1. Білім алушылардың оқу
мотиві
олардың
оқу
әрекетінің
әр
түрлі
жақтарына
деген
бағыттылығы
деп
анықтаймыз. Мысалы, егер
білім
алушылардың
белсенділігі
оқылатын
объектіге (лингвистикалық,
биологиялық
т.б.)
бағытталса,
онда
бұл
жағдайда танымдық мотив
түрлері
туралы
сөз
қозғалады.
• 2.Ал
білім
алушының
белсенділігі оқу барысында
басқа
адаммен
қарымқатынас жасауға бағытталса,
онда
мәселе
әлеуметтік
мотивтерді қамтиды.

14. Танымдық мотивтердің тобы

Танымдық
мотивтер
кең ауқымды
танымдық
мотивтер
оқу-танымдық
мотивтер
өзін-өзі
дамыту
мотивтері

15. Әлеуметтік мотивтер тобы

Әлеуметтік
мотивтер
кең ауқымды
әлеуметтік
мотивтер
тар ауқымды
әлеуметтік мотивтер
немесе позиционды
мотивтер
Әлеуметтік
тұрғыдан
бірлесіп
еңбек ету
мотиві

16.

Білім алушылардың мотивтері оқу
үрдісінде әр түрлі жағдайларда көрініс
табады. Мысалы, кең ауқымды
танымдық мотивтер тапсырманы
орындау барысындағы шешім
қабылдаудан, қосымша мәліметтерді
білу негізінде оқытушыға қойған
сұрақтарынан білінеді; оқутанымдылық мотивтер – тапсырманы
өз бетімен орындауда әр түрлі амал,
тәсілдерді іздестіруі, жұмысты орындау
тәсілдерін салыстыру туралы
оқытушыға қойылатын сұрақтар;
өзін-өзі дамыту мотивтері – оқу еңбегін
рациональді ұйымдастыруға байланысты
ұстазға қойған сұрақтарынан көрінеді.
Әлеуметтік мотивтер білім алушының
жауапкершілігі мен парызын түсіну
әрекеттерінен көрінеді; позиционды
мотивтер – құрдастарымен қарымқатынас жасауға ұмтылысы,
жолдастарына көрсеткен көмегі мен
пікірі; әлеуметтік бірлескен еңбек
мотивтері – ұжымдық жұмысқа
ұмтылысы негізінде пайда болады.

17. Шығу парағы

Ұсыныс
Пікір
Сұрақ

18. Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Юрчук В.В. Современный словарь по психологии. – М.: «Современное
слово», 1998 г.
2. Кордуэлл М. Психология. А-Я.: Словарь – справочник. – М.: Фаир-Пресс,
1999 г.
3. Маркова А.К. Мотивация учения и ее воспитание у школьников. – М.:
Педагогика, 1983 г.
4. Ковалев В.И. Мотивы поведения и деятельности. – М.: Наука, 1998.
5. Дубовицкая Т.Д. Методика диагностики направленности учебной
мотиваций. Психологическая наука и образование, 2002. - № 2.
6. Маркова А.К. Формирование мотиваций учения в школьном возрасте. – М.:
Просвещение, 1983 г.
7. Немов Р.С. Психология. – М.: ВЛАДОС, 1995 г.

19.

Тыңдағандарыңызға рахмет !