2.Тақырып Мотивация

1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ  

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ
С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Тақырып: «Мен және менің
мотивациям»

2. «ПСИХОЛОГИЯ» пәні Модуль 1 Психологиядағы ұлттық сананы қалыптастыру контекстіндегі тұлға

Тақырып 2 Мен және менің мотивациям
Жоспар:
1.Мотивация және өзіндік мотивация.
2.Мотивациялық сфераны жалпы ұйымдастыру.
3. Мотивтер және қажеттіліктер. Мотив түрлері. Жетекші мотив.
4.Жетістікке жету және сәтсіздіктен қашу мотивациясы.
Мотивацияны зерттеу әдістері.
5.Тұлғаның мотивациялық профилі. Тұлғаның мотивациялық
сфераның бұзылуымен байланысты еңбек тиімділігінің төмендеуі.

3.

Мотивация дегеніміз не?
«Мотивация» ұғымы латынның «movere» сөзінен шыққан
Мотивацияның бірнеше анықтамалары бар:
Мотивация - бұл іс-әрекетке шақыру
Мотивация - бұл адамның кез-келген іс-әрекет арқылы өз қажеттіліктерін
қанағаттандыру қабілеті
Мотивация - бұл адамның мінез-құлқын басқаратын және оның
ұйымдастырылуын, бағытын, тұрақтылығы мен белсенділігін анықтайтын
динамикалық психофизиологиялық процесс

4. МОТИВАЦИЯ - бұл…

Көздеген мақсатқа жету үшін өзін және басқаларды
жұмысқа ынталандыру. Мотивация адамдарда болатын әртүрлі
қажеттіліктерге негізделген.

5.

Қазіргі уақытта бұл ұғымды әртүрлі ғалымдар әр түрлі түсінеді:
мотивация - бұл ынталандыру мен іс-әрекетке жауап беретін
процестердің жиынтығы;
мотивация - мотивтердің жиынтығы
Мотив - бұл идеалды немесе
материалдық объект, оған қол
жеткізу
іс-әрекеттің
мәні
болып табылады.
Адамға ол осы тақырыпқа қол
жеткізуден оң эмоциялармен
немесе қазіргі жағдайдағы
наразылықпен
байланысты
жағымсыз
сезімдермен
сипатталуы мүмкін нақты
тәжірибелер түрінде көрінеді.
Мотивті түсіну үшін байыпты
ішкі жұмыс қажет.
Мотив
көбінесе
қажеттілікпен
немесе
мақсатпен
шатастырылады,
бірақ қажеттілік –
ыңғайсыздықты
жоюға деген саналы
ұмтылыс, ал мақсат
– мақсат қоюдың
саналы процесінің
нәтижесі.
Мысалы, аштық бұл қажеттілік,
тамақтануға деген
ұмтылыс – мотив, ал
адамның қолы
тартылатын тамақ –
мақсат

6.

Мотивация (ағылш. motіvation) – қолданылу
ыңғайына қарай қазақша «ниет», «түрткі»,
«кірісу», «жігерлену», «ынталану» сөздерінің
мағынасына жақын келетін, қазіргі заман
мәдениеті мен гуманитарлық ғылымдарында
кең қолданылатын ұғым.
Moveo латынша сөз болып, «қозғалу, әрекет
ету» мағынасын береді, демек motіvation
сөзбе сөз мағынада»
қозғалту, әрекетке
келтіру» мағынасын береді.

7.

Мотивация – бұл сыртқы және ішкі
қозғаушы күштердің жиынтығы, олар
адамды белгілі бір қызметке итермелейді,
белгілі бір мақсаттарға жетуде бағыт
береді.

8. МОТИВАЦИЯ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Мотивация – бұл сыртқы және ішкі қозғаушы күштердің жиынтығы, олар
адамды белгілі бір қызметке итермелейді, шекараларға және қызмет формаларына
сұрау қояды және осы қызметке белгілі бір мақсаттарға жетуде бағыт береді.
Психологияның көз қарасы бойынша, мотивация – Адамды белгілі бір мақсатқа
тарту күші немесе қажеттілік.
Мотивацияның адам тәртібіне әсері бірнеше факторлардан тұрады, көбінесе
индивидуалды және адам қызметімен кері байланыста өзгеріп кетуі мүмкін.
• Мотивация - адамның психикалық өмірінің қозғаушы негізі, адамның мінезқұлқының белсенділігін анықтайтын психологиялық сипаттағы себептердің
жиынтығы.

9.

Мотивацияның
түрлері
Сыртқы
Ішкі
Тұрақты
Тұрақсыз
Оң
Теріс
Жеке
Топтық

10.

Мотивация түрлері
Сыртқы мотивация - бұл қандай-да бір іс-әрекеттің
мазмұнымен байланысты емес, бірақ адам үшін сыртқы
жағдайларға байланысты (сыйақы алу үшін жарыстарға
қатысу және т.б.)

11.

Мотивация түрлері
Ішкі мотивация – бұл іс-әрекеттің мазмұнымен байланысты
мотивация (спортпен шұғылдану, өйткені ол жағымды
эмоциялар береді және т.б.)
Оң мотивация - бұл оң ынталандыруға негізделген мотивация
(егер мен байсалды болмасам, онда ата-анам маған
компьютерлік ойын ойнауға мүмкіндік береді және т.б.)

12.

• Ішкі сыйлықты жұмыстың өзі береді, яғни адамның өзінің жасаған еңбегіне іштей
қанағаттануы.
• Сыртқы сыйлықты ұйым береді, яғни орындалған жұмыстың бағалануы. Мысалы,
еңбек ақы, қызметін жоғарылату, марапаттау, қосымша ақы төлеу жатады.

13. Мотивация түрлері

Теріс мотивация - бұл теріс ынталандыруларға негізделген мотивация (егер мен
байсалды болмасам, онда ата-анам мені ұрыспайды)
Тұрақты мотивация - бұл адамның табиғи қажеттіліктеріне негізделген мотивация
(шөлді басу, аштықты басу және т.б.)
Тұрақсыз мотивация - бұл үнемі сыртқы қолдауды қажет ететін мотивация (темекіні
тастау, салмақ жоғалту және т.б.)
Өзін-өзі реттеуді сақтауға бағытталған жеке мотивация (шөлдеу, аштық, ауырсынуды
болдырмау, температураны қолдау және т. б.), топтық мотивация (ұрпақтарға
қамқорлық жасау, қоғамда өз орнын іздеу, қоғам құрылымын қолдау және т. б.),
танымдық мотивация (ойын әрекеті, зерттеу әрекеті).

14.

Мотивация құрамына:
•Қажеттіліктер
•Мотивтер
•Мақсаттар

15. Қажеттіліктер

Қажеттілік - адамның қалыпты өмір сүруі үшін жетіспейтін белгілі бір
жағдайларда немесе объектілерге қажеттілік жағдайы.
Ағзаның эволюциялық дамуы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым оның
қажеттіліктері көп болады. Адамда физикалық қажеттіліктерден басқа
бірқатар материалдық, рухани және әлеуметтік қажеттіліктер бар.
Көбінесе қажеттіліктер екі негізгі түрге бөлінеді:
•Биологиялық (өмірлік) - организмнің тіршілік әрекетін қамтамасыз етеді
•Ақпараттық - танымдық және әлеуметтік қажеттіліктер болып табылады

16. Мотивтер

Мотив – кез-келген қажеттілікті қанағаттандыру үшін іс-әрекетті бастауға
себеп.
Мотивтердің кеңдігі мен икемділігі бар, ол адамның мотивациясының
алуан түрлілігінде көрінеді: күн сайын адамда көптеген қажеттіліктер –
аштықтан бастап күрделі ақыл-ой жұмысын орындау ниетіне дейін.
Икемділік қажеттілікті әр түрлі жолмен қанағаттандыру мүмкіндігі
ретінде ашылады: егер біз бірқатар тағамдардан белгілі бір тағамды жесе,
аштық жоғалуы мүмкін; күрделі тапсырманы әртүрлі жолмен шеше
аламыз
Мақсаттар
Мақсат - адамның өз қызметінің нәтижелері бойынша алғысы келетін
және оның белсенділігі бағытталған нәтиже

17.

Мотивация теориялары
Мотивацияның көптеген теорияларының негізі - адамның қажеттіліктері
туралы түсінік (бір нәрсенің жетіспеушілігін сезіну, онсыз адам
ыңғайсыздықты, ішкі және сыртқы тепе-теңсіздікті сезінеді, ол оны
жеңгісі келеді).
Қажеттіліктер:
• туа біткен, бастапқы (табиғи) болуы мүмкін – мысалы, тамақ, су, жылу
қажеттілігі;
• алынған (әлеуметтік) - қарым-қатынас, білім алу, өзін-өзі тану қажеттілігі.
Адамның қажеттіліктерінің күрделілігін және олардың мотивацияға әсерін
сипаттайтын алғашқы ғалымдардың бірі Абрахам Маслоу болды.

18. Абрахам Харольд Маслоу 1908-1970ж

19. Өмірбаяны

• Абрахам Маслоу 1908 жылы еврейлер тұратын
аудандағы Бруклин деген жерде дүниеге келген.
Оның әкесінің аты Самуил Маслоу, ал анасы Роза
Шиловский.
• Ол Нью-Йорк қаласындағы орта мектептердің
бірінде білім алады.
• Кейін 1928 жылы Мадисондағы Висконский
Университетіне түседі.
22.09.2025

20.

Ол Висконский Университетінде :
1930 жылы бакалавр, 1931 жылы-магистр
және
1934
жылы
философия
ғылымдарының докторы болды.
Кейін Маслоу 1937 жылдан бастап,
Бруклиндегі коледждің проффессоры болып
14-жыл бойы қызмет атқарады. Осы
уақытта ол ең танымал Европалық
психологтар: Альфред Адлер, Эрих Фромм,
Карен Хорни, Маргарет Мид, және де
гештальтпсихологияның негізін қалаған
Макс Вертгеймермен танысады.

21.

Абрахам Харольд Маслоу
Американ кәсіби және ғылыми психологиялық қоғамдардың мүшесі
«Гуманистік
психология»,
«Трансперсоналды
психология»
журналдарының негізін қалаушы. Адам психологиясын тұтас
зерттеу оның аса маңызды құндылықтары мен қасиеттерін
талдау концепциясын ұсынған. Маслоу еңбектері өмірінің соңғы 10
жылында жарық көрген. Оның негізгі еңбектері: «Болмыс
психологиясының бағытына қарай» (1968); «Дін, құндылық тағы
басқа
күйзелістер»
(1964);
«Ғылым
психологиясы:
рекогносцировка» (1966); «Мотивация және тұлға» (1987) т.б.

22. Қажеттіліктер пирамидасы.

Қажеттіліктер пирамидасы — адамның
қажеттіліктерін
сипаттайтын
иерархиялық моделдің жалпы атауы, ол
америкалық психолог Абрахам Харольд
Маслоу(ағылш. Abraham Maslow1943 ж.
"Psychological
Review"
журналында
басылып
шыққан
"Адамның
мотивациясының
теориясы"
мақаласында алғашқы рет
қажеттілік иерархиясын бейнелеген.

23.

Онымен
құрастырылған
кең
танымал
қажеттіліктердің иерархиясы келесі негізгі ойлар
мен алғы шарттарды кіргізеді:
адамдар үнемі қандай да қажеттіліктерді сезеді;
адамдар бөлшек топтарға біріккен күшті белгіленген
қажеттіліктер жинағын бастан кешіреді;
қажеттіліктер тобы бір-біріне қатысты иерархиялық
түрде орналасқан;
қажеттілктер қанағаттандырылмаса,адамды ісәрекеттерге түрткілейді.Қанағаттандырылған
қажеттіліктер адамдарды қайта ынталандырмайды;
егер қажеттілік қанағаттандырылса,оның орнын басқа
қанағаттанбаған қажеттілік басады;

24.

Толығырақ оның ой тұжырымдары 1954
жылғы "Құлшыныс пен Тұлға" (Motivation
and Personality) атты кітапта берілген.
Маслоудың өзі иерархиялық қатарға
коймай 5 деңгейлік қажеттілік атап
көрсетеді :

25.

А.Маслоудың көзқарысы «қажеттілік иерархиясы» деп аталады.
1. Физиологиялық қажеттілік өмір сүру үшін қажет. Бұған жалпы адамдардың
тыныс тіршілігі үшін, ауа, су, баспана, демалу, тамақ сияқты қажеттіліктер
жатады.
2. Қауіпсіздік, қорғану қажеттілігіне қоршаған орта тарапынан болатын
физикалық және психологиялық қауіп қатерден қорғану қажетілігі жатады.
3. Әлеуметтік қажеттілік – бір немесе біреуге қатысты сезімі, өзіңді
біреулердің құрметтеу сезімі, әлеуметтік қарым-қатынас, сүйемелдеушілік
сезімдері жатады.
4. Құрметтеу қажеттілігі - өзін-өзі құрметтеу, жеке басының жетістіктері,
біліктілігі, басқалардың өзін құрметтеуі жатады.
5. Өзін-өзі көрсету қажеттілігі - өзінің жеке басының өсіп жетілуін, барлық
мүмкіндіктерін жүзеге асыру қажеттілігі.

26.

1.Физиологиялық
қажеттілік
тамаққа
суға
ұйқыға

27.

2.Өзіне физиологиялық және психологиялық
факторларды
кіргізетін
қауіпсіздіктегі
қажеттілік. Адам денсаулығы мен жұмысқа
қабілеттілігін
сақтап
қалу
үшін
жарақаттанудан қашық болуға тырысады. Адам
қауіпсіздікте және жинағының сақталуында
психологиялық
қажеттілікті
сезеді.
Қажеттіліктің осы түрі адамдарды өрттен
сақтану келісімдерін жасауға немесе өзінің
ақшасын банкте сақтауға итермелейді.

28.

2.Қауіпсіздікке
қажеттілік
өмір сүруге
қауіпсіздік
өмір сүру
жағдайларының
тұрақтылығы.
комфорт

29.

3.Әлеуметтік
топқа
жату
қажеттілігі. Адам басқалардың
жағынан достық қатынасты
қажетсінеді
және
белгілі
әлеуметтік
топқа
жатуға
тырысады.

30.

3.Әлеуметтік қажеттілік:
әлеуметтік
байланыс
басқаға және өзіне
көңіл бөл
тілдесу

31.

4.Сыйластық қажеттілігі өзіне өзіндік
құндылық сезімінде, сыйласу және
топтың басқа мүшелерінің жағынан
қадірін арту қажеттілігін енгізеді.
Көптеген
басқарушылардың
ісәрекеттерінің себебі болып дәл осы
қажеттілікті
қанағаттандыруға
тырысу табылады.

32.

4.Абыройлық:
қызметте
өсу.
өзіне
құрмет
сырт адамдардан
құрметке ие болу

33.

5.Өзін таныту қажеттілігі-өзінің
мүмкіндіктерін толық көрсету,ол
адамның оған деген басқалардың
көзқарастарына қарамай өзімен өзі
болуға ұмтылу.

34.

5.Рухани қажеттілік
тану
өзін өзі
тану
өзінің орнын табу

35.

36.

22.09.2025

37. Адамның қажеттіліктері.

• n физиологиялық - 85%,
• n қауіпсіздік- 70%,
• n махаббат бір нәрсеге тиесілік- 50%,
• n құрмет- 40%,
• n өзінің маңызын түсіну- 10%.

38.

Одан толығырақ санатталған иерархия да бар.
Жүйеде жеті деңгейлі (приоритеттер) қажеттілік
бар:
1. Физиологиялық (ең төменгі)
2. Қауіпсіздік
3. Махаббат/бір нәрсеге тиеселілік
4. Құрмет
5. Білім алу
6. Эстетикалық
7. Өзінің маңызын түсіну

39.

Әр деңгей іске асқанда, келесі
деңгей маңызға ие болады. Бірақ
бұл
алдыңғы
қажеттілік
маңызын жоғалтты дегенді
білдірмейді. Сонымен қатар әр
деңгей тұрақты приоритеті,
орны
болмайды
пирамидаға
сәйкес, яғни әр адамға әр қандай
қажеттілік маңыздылығы әр
түрлі.

40.

41.

Ф. Герцберг
теориясы
А.Маслоу
теориясы
Д. МакКлелланд
теориясы
Мотивация
теориялары
В. Врум
теориясы
К. Алдерфер
теориясы
Д. МакГрегор
теориясы

42.

Мотивацияның қазіргі кездегі теориялары
Психологиялық және ұйымдастыру-экономикалық бағыттағы мотивация
теорияларын екі топқа бөлуге болады:
1)мотивацияның мағыналы теориялары, адамдарды басқаша емес, талап
етілгендей іс-әрекеттер жасауға итермелейтін адамдардың ішкі
қажеттіліктерін идентификациялауға негізделеді:
• А.Маслоудың иерархиялық қажеттіліктер теориясы
• К.Альдерфердің Еrg теориясы
• Д.Макклеландтың қажеттіліктер теориясы
• Ф.Герцбергтің екі факторлар теориясы

43. Маслоу бойынша қажеттілік пирамидасы

Әрекет етуге талаптанған адамдардың қажетін анықтау, әсіресе маңыздылық ауқымын айқындау үшін
мотивацияның маңызды теориясын зерттеу қажет.
Маслоу адамдарды бұрын тәжірибесі бар, әрі білімді деп қана қарамай, оларды өзін-өзі жетілдіретін және
өзін-өзі меңгеретін, өз өмірін қалыптастыра алатын жандар ретінде қарастырады. Ол адамдарда иерархиялық
жүйеден тұратын көптеген қажеттілік болатындығын мойындайды. Маслоу бұл қажеттіліктерді 5 категорияға
бөледі.
1.Физиологиялық қажеттілік өмір сүру үшін керек.
2.Қауіпсіздік, қорғану, және болашаққа сенімділік қажеттіліктеріне қоршаған орта тарапынан болатын
физикалық және психологиялық қауіп-қатерден қорғану қажеттілігі, болашақта физиологиялық қажеттіліктің
қанағаттандырылуы жатады.
3.Әлеуметтік қажеттілік – бұл бір нәрсеге немесе біреулерге қатыстылық сезімі, өзіңді біреулердің
құрметтеу сезімі, әлеуметтік қарым-қатынас, құштарлық және сүйемелдеушілік сезімі.
4.Құрметтеу қажеттілігіне өзін-өзі құрметтеу, жеке басының жетістіктері, біліктілігі, басқа біреулердің өзін
құрметтеуі, мақұлдауы жатады.
5.Өзін-өзі көрсету қажеттілігі - өзінің потенциалды мүмкіндігін жеке басының өсіп-жетілуін жүзеге асыру
қажеттілігі.
Маслоу көзқарасы «қажеттілік иерархиясы» әдістемесі деп аталады. Ол қажеттілікті қатаң иерархиялық
құрылымда орналастыруға болады деп есептеді.
Маслоу теориясы адамдардың жұмысқа ынталану негізін түсінуге зор үлес қосты.
Басшылар адамдардың мотивациясы, олардың жан-жақты қажетсінуімен айқындалатындығын
түсінді.

44. Альдерфердің ERG теориясы (қажеттіліктер тобы)

Альдерфер, Маслоу сияқты, иерархиядағы қажеттіліктерді қарастырған,
бірақ бір деңгейден екінші деңгейге өту кез келген бағытта жүруі мүмкін
деп есептеген
Қажеттіліктер:
•Тіршілік жасауға деген қажеттіліктер
•Байланыс қажеттіліктері
•Өсу қажеттіліктері
Альдерфер теориясы бойынша өрлеу және кері жүріс қарастырылған:
•Қажеттіліктерді қанағаттандыру процесі – бұл қажеттіліктер деңгейі
бойынша жоғары қозғалу
•Фрустрация процесі – бұл қажеттілікті қанағаттандыруға ұмтылғандағы
жеңіліс

45. Д. Мак-Клелландтың мотивация тұжырымдамасы (ие болған қажеттіліктер теориясы)

Д. Мак-Клелландтың мотивация тұжырымдамасы
(ие болған қажеттіліктер теориясы)
1. жетістікке деген қажеттілік (адамның бұрынғыға қарағанда,
алдына қойған мақсаттарына тиімді түрде жетуге ұмтылуы)
2. қатысушылық қажеттілігі (айналадағылармен жақсы қарымқатынас орнату, олардан қолдау алу)
3. билікке деген қажеттілік
• билікке билік жүргізу үшін ұмтылу
• билікке топтық міндеттерді шешу үшін ұмтылу

46. Герцбергтің екі факторлы теориясы

Экономика саласындағы американдық психолог, әрі маман Герцберг өз әріптестерімен
бірге қажеттіліктерге негізделген мотивация моделін жасады.
Алынған деректерді ол екі категорияға бөліп:
1.«гигиеналық факторлар»
2.«мотивациялар»
Герцберг бұл факторларды «гигиеналыққа» жатқызады. Сонымен, гигиеналық
факторлар жұмыс жүзеге асырылатын қоршаған ортаға байланысты.
Гигиеналық факторлар
Фирма мен әкімшіліктің саясаты
Жұмыс жағдайы
Еңбек ақы
Басшылармен, әріптестермен қарым-қатынас орнату
Жұмысты тікелей бақылау дәрежесі
Мотивациялар
Жетістік
Қызметте жоғарылату
Жұмыс нәтижесін мойындау, әрі мақұлдау
Ерекше жоғары жауапкершілік
Творчестволық, іскерлік өсу мүмкіндігі

47.

Мотивацияның қазіргі кездегі теориялары
2) мотивацияның процессуальды (іс жүргізу) теориясы – адамдар
әр түрлі мақсатқа жетуі үшін өзінің күш-жігерін қалай бөлетіндігін
және мінез-құлықтың нақты түрін қалай бөлетіндігін және мінез
құлықтың нақты түрін қалай таңдайтындығын талдайды (адамдардың
тәрбиесін және танымын ескере отырып, олардың өздерін қалай
ұстайтынына негізделген теориялар):
•Үміттену теориясы
•Әділдік теориясы
•Портер-Лоулер моделі

48. В. Врумның күту (үміттену) теориясы

Күту (үміттену) теориясының негізгі моделі бойынша адам өзінің таңдап
алған іс-әрекетінің тілек етілген нәтижесіне жеткізеді деп үміттенеді.
Күту (үміттену) – белгілі бір оқиғаның ықтималдылығын жеке тұлғаның
бағалауы.
Күту (үміттену) теориясы үш өзара байланыстың
көрсетеді:
•еңбек шығыны – нәтижелер
•нәтижелер – марапаттау
•марапаттау – валенттілік (марапаттауға қанағаттану)
маңыздығын

49. Дж.Ст.Адамстың әділеттілік теориясы

Әділеттілік теориясы бойынша, адамдар жұмсаған күш-жігеріне тиісті көтермелеуді
субъективті бағалап, осы тектес жұмысты басқа адамдар қалай қабылтайтындығын
салыстырады.
•егер адам өз еңбегі дұрыс бағаланбады деп санаса, онда ол күш-жігер жұмсауын
кемітеді
•егер ол өз еңбегін асыра бағалады деп санаса, онда ол керсінше күш-жігерін
жұмсауды бұрынғы деңгейде қалдырады немесе тіпті арттыра түседі

50. Портер –Лоулер моделі 

Портер –Лоулер моделі
Лайман Портер мен Эдвард Лоулер күту теориясы мен әділеттілік теориясының
элементтеріне қарай отырып мотивацияның кешенді процессуалдық теориясын
жасап шығарады.
Мұнда мотивация жұмыскерлердiң қажетсiнуiнiң, үмiттенуiнiң және әдiлеттi
көтермеленуiнiң басты функциясы болатындығына негiзделген.
Олардың үлгісінен бес өзгергіштерді, құбылмаларды атауға болады:
•Жұмсалған күш–жігер
•Сезіну
•Алынған нәтижелер
•Марапаттау
•Қанағаттану дәрежесі
Жұмсалатын
күш-жiгер
көлемi
жұмыскерлердiң
көтермелеудi
қаншалақты
бағалайтындығына және өзiне деген мадақтауға сенiмдiлiгiне байланысты.
Портер-Лоулер моделi бойынша, еңбек нәтижелiгi қанағаттану сенiмiн туғызады.

51.

Сәтсіздіктен қашу мотиві - адамның кез келген жағдайда сәтсіздікке
ұшырамауға
ұмтылуы,
әсіресе
оның
жасаған
еңбектері
мен
нәтижесін басқа адамдар бағалап қабылдағанша кез келген жағдайда адамның
сәтсіздіктен құтылуға тырысуы.
Сәтсіздіктен қашу мотивіне бой алдырған адам сол үшін өзінің бастапқы
мақсатынан толық не белгілі мөлшерде бастартуға дейін барады. Сәтсіздіктен
қашу мотиві үлгерімі нашар балалардың тапсырма орындамау себебін
түсіндірмегенде жиі байқалады.
Жетістікке жету мотивациясы – тұлғаның өмірдегі үйлесімді дамуға деген
талпынысы болып табылады.
Тұлғаның потенциалды мүмкіндіктерін оңтайландырудың басты жағдайы –
белсенділік белгілі бір іс-әрекет түріне бағыттылық.

52. Қолданылған әдебиеттер

• Кащенко В.П. Педагогическая коррекция. М., 1994. С.45.
• Симонов В.П. Системный подход — основа педагогического менеджмента // Педагогика. — 1994. — М9 1.
• Тәжібаев Т.Т. Қазақстанда халыққа білім берудің және педагогикалық ойлардың тарихы: научное издание. –
Алматы: Қазақ ун-ті, 2002. – 377 б.
• Мұқанов М. Жас және педагогикалық психология. – Алматы, 2000. –247 б.
• Жарықбаев Қ.Ж. Психология негіздері: оқулық. 6-бас. өнд., толық. – Алматы: ЭВЕРО, 2005. – 464 б.
• Атабекова Б.Б. Авторлық бірлестікте. Педагогика тарихы: персоналий. Абай атындаы Қазақ ұлттық
педагогикалық университетінің ғалымдары// Әдістемелік құрал.-Алматы, 2016. -45б --112 б.
• Шерьязданова Х.Т. Психологические основы профессиональной подготовки педагогов и психологов
дошкольного образования: автореф. ... док. психол. наук. – 1999. - 47 б.
• Джакупов С.М. Психологическая структура процесса обучения. 2 изд. - Алматы: Қазақ университеті, 2009. –
308 с.

53.

Назарларыңызға рахмет!!!