Қосылыстар формуласын құрастыру. 5-сабақ

1. Қосылыстар формуласын құрастыру. 5-сабақ

8-сынып

2. Сабақтың оқу мақсаты:

8.1.3.6
• -«нольдік
қосынды»
әдісімен
қосылыстар
дың
формуласын
құрастыру

3.

Миға шабуыл
Натрий Na және Cl хлор иондарының түзілу
схемасын берілген
«натрий атомы жоғалтқан
электрон қайда кетті?» немесе« хлор атомы
электронды қайдан қосып алады?»

4. Қосылыстар формуласын құрастыру.

«Нөлдік қосынды» әдісімен формуланы жазу
+ 1∙1 + (-1)∙1 = 0
1+
Na
1CI
NaCI

5. Қосылыстар формуласын құрастыру алгоритмі.

Бинарлы заттардың формулаларын құрастыру:
1.Затты құрайтын элементтердің таңбаларын бір қатарға
жазамыз: мысалы,
NaO
2.Химиялық элементтердің жоғары жағына ион зарядын
қоямыз :
+1 -2
Na O
3. Ион зарядының кіші ортақ еселігін табамыз: 2
4. Ең кіші ортақ еселігін элементтердің ион зарядтарына
бөліп, индекстерін табамыз:
+1 -2
Na O
2: 1 =2 (Na)
формула – Na2O.
2: 2 =1 (О)

6. Қосылыстар формуласын құрастыру.

Көп элементті заттардың формулаларын құрастыру
тұздар
1. Металдың және қышқыл қалдығының химиялық таңбаларын жазамыз
(мысалы натрий мен фосфат): MgPО4.
2.Металл мен қышқыл қалдығының жоғары жағына ион зарядтарын қоямыз:
+2
-3
МgРО4
3. Ион зарядтарының ең кіші ортақ еселігін табамыз:
6 4. Ең кіші ортақ еселігін элементтердің ион зарядына бөліп, индекстерін
табамыз:
+2 -3
МgРО4
6: 2= 3 (Mg) формула – Mg3(PO4)2.
6: 3 =2 (PO4)

7. Қосылыстар формуласын құрастыру. Жұптық жұмыс тапсырмасы:

Келесі заттардың
химиялық формулаларын
құрастырып, нөлдік сома
әдісімен тексеру
өткізіңіздер
CxOy
SixOy
CaxNy
Дескриптор
«нольдік қосынды»
әдісімен қосылыстардың
формуласын құрастырады2балл

8. Қосылыстар формуласын құрастыру. Топтық жұмыс Пазлды дұрыс қосылыстар мысалын келтіріп түсіндіру

І-топ
ІІ-топ
ІІІ-топ
Дескриптор
«нольдік қосынды» әдісімен қосылыстардың формуласын
құрастырады-2балл

9. Қосылыстар формуласын құрастыру. Жеке жұмыс:

Бағалау критерийлері:
Оқушы мақсатқа жетеді, егер:
•«Нөлдік сумма» әдісімен қосылыстардың
формулаларын құра алады;
•Оксидтердің формуласын әрбір элементтің зарядын
(тотығу дәрежесін) қолдана отырып құрастыра
алады.
Дескриптор
«Нөлдік сумма» әдісімен қосылыстардың
формулаларын құра алады-2балл
Оксидтердің формуласын әрбір элементтің
зарядын (тотығу дәрежесін) қолданады2балл
Бинарлы заттардың формулаларын
құрастырады-2 балл

10. Қосылыстар формуласын құрастыру. Жеке жұмыс:

Тапсырма №1. «Нөлдік сумма» әдісімен келесі қосылыстардың формуласын құрыңыз:
Тапсырма № 2.
Мына элементтердің оттегімен қосылыстарының формуласын «Нөлдік сумма»
әдісімен құрастырыңыздар:
Li, Al, S(VI), Zn, H, Ca, C (IV), Ag, Fe (III), N (V)

11. Қосылыстар формуласын құрастыру. Жеке жұмыс:

Тапсырма 3.Ион түзілу нәтижесінде электрондарды қосып алу немесе беріп жіберу
процестерін анықтаңыздар:
Са2+ ___________________________,
Cl- ___________________________,
Na+ ___________________________,
Ba2+ __________________________,
S2- ____________________________,
Al3+ __________________________.
Тапсырма 4. Атомдағы электрондарды беру/ қосып алу процесінің нәтижесіндегі
иондарды (катионы/анионы) жазыңдар.
Mg 2 электрон береді__________, I 1 электрон қосып алады
__________,
С 4 электрон қосып алады __________,Bа 2 электрон береді __________,
N 3 электрон қосып алады __________,P 5 электрон қосып алады __________,
F 1 электрон қосып алады__________,Zn 2 электрон береді
__________,
Fe 3 электрон береді __________,
K 1 электрон береді
__________,

12. Қосылыстар формуласын құрастыру.

Тапсырма 5
Иондар
ClО2S2N3-
Li+
K+
Ca2+
Al3+
Zn2+

13. ЕББҚ-тапсырмасы:

Заттардың дұрыс формулалары берілген.
Бір элементтің ион заряды белгілі болған
жағдайда екінші элементтің ион зарядын
анықтаңдар
-2
+1
+2
+1
1. Ag2O, 2. Li3N, 3CaS 4.NaCl, 5.HgO

14. Рефлексия

Үйге тапсырма:§5 №3 жаттығу