Метрология – өлшемдер, олардың бірлігін қамтамасыз ету әдістері мен құралдары және қажетті дәлдікке жету жолдары туралы ғылым

1. ДӘРІС №1

Метрология – өлшемдер,
олардың бірлігін қамтамасыз
ету әдістері мен құралдары
және қажетті дәлдікке жету
жолдары туралы ғылым

2. ДӘРІС МАҚСАТЫ:

Метрология ұғымын
түсіну
Өлшеу бірлігінің
маңызын білу
Экологиядағы нақты
қолдану мысалдарын
қарастыру

3.

Метрология –
өлшемдер,
олардың бірлігін
қамтамасыз ету
әдістері мен
құралдары және
қажетті дәлдікке
жету жолдары
туралы ғылым

4. Негізгі зерттейтіні:

өлшемдер,
олардың бірлігін
қамтамасыз ету,
дәлдікке жету
жолдары.
Метрологияның маңызы
Барлық ғылымдарда өлшеудің
негізі.
Мәліметтердің
салыстырмалылығын қамтамасыз
етеді.
Қоршаған ортаны зерттеуде
дәлдік береді.

5. Метрологияның негізгі міндеттері

Өлшем бірлігін қамтамасыз ету – бүкіл
әлем бойынша қабылданған стандарттарға
сәйкес келтіру.
Өлшеу құралдарының дәлдігін арттыру –
яғни қателікті азайту.
Сенімді нәтижеге қол жеткізу – алынған
мәліметтер ғылым мен тәжірибеде
қолдануға жарамды болуы керек.

6. Экологиядағы метрологияның рөлі

Атмосфералық ауаның құрамын өлшеу.
Судың сапасын бағалау.
Топырақтағы ауыр металдарды анықтау.
Биологиялық көрсеткіштерді өлшеу
(өсімдік, жануар популяциясы).

7. Метрологияның қолдану салалары

Ғылыми зерттеу.
Экологиялық
мониторинг.
Өндірістік бақылау.
Халықаралық
салыстырулар.

8. Метрологиялық құралдар

Газ анализаторлар
Датчиктер
Лабораториялық аспаптар
Биологиялық индикаторлар

9. Сұрақтар

1. Метрология нені зерттейді?
2. Өлшем бірлігін сақтау не үшін қажет?
3. Экологиядағы нақты мысал келтіріңіз.

10. Ұсынылатын әдебиеттер

1. Мейірбеков А.Қ., Смағұлова Ж.Ж.
Экологиялық метрология және
биометрия. – Алматы: Қазақ университетi,
2019.
2. Жолдасбеков Ж. Метрология негіздері. –
Алматы: Білім, 2015.
3. Жүнісбекова Г.А. Экологиялық өлшемдер
мен бағалау әдістері. – Астана: Фолиант,
2020.