Күш моменті. Жай механизмдер. Күш моментінің алтын ережесі

1. Күш моменті. Жай механизмдер. Күш моментінің алтын ережесі.

28/04/25

2. Оқу мақсаттары

• 7.2.4.1 - қарапайым механизмдердің қолданылуына баға беріп,
«Механиканың алтын ережесін» тұжырымдау

3. Күш моменті

Күш моменті — денеге әсер
ететін күштің иініне
көбейтіндісіне тең физикалық
шама.

4. Күш моменті — қатты денеге күштің айналдыру әсерін сипаттайды.

5.

6. Иінтірек — қозғалмайтын тірек айналасында айнала алатын қатты дене.

7. Жүкті қай кезде көтеру қиын — тірекке жақын ба, әлде алыста ма?

8. Жүктің тірек нүктесінен алыста болған кезде көтеру қиынырақ болады, себебі күш иығы ұлғаяды, ал күш моменті де ұлғаяды.

9. Неліктен есік тұтқасын есіктің шетіне орналастырады?

10. Неліктен бүтін сіріңкені сындыру оңай, ал сынған бөлігін сындыру қиынырақ?

11. Тең иінді тербелмелі тақтайда түлкіні үлкенірек массадағы денемен теңестіруге бола ма? Қалай?

12. Иә, болады. Үлкен массалы денені айналу осіне жақын орналастыру керек, ал жеңіл түлкіні алыс орналастыру керек. Осылайша екі

күш моменті теңеседі.

13.

Күнделікті тұрмыстағы мәселені шешіңдер:
1.Минерал суының бутылкасын ашыңдар
2.Тақтадан шегені суырып алыңдар
3.Бір кесек қантты шағыңдар
4.Сыныптың бір шетінен екінші шетіне
ауыр портфельді алып барыңдар.
Т
Тапсырманы қалай жеңілдетуге
болады?

14.

Ауыр жұмыстарды орындағанда қажетті құралдар мен
тетіктерді қолданса, онда аз күш жұмсалады.
Жай механизмдер – күшті түрлендіру үшін
қолданылатын тетіктер мен құралдар.

15.

Күшті түрлендіріп, қозғалыс бағытын
өзгерту үшін қолданылатын құралдар
механизмдер деп аталады.

16.

17.

Жай механизмдер
Көлбеу
жазықтық
Иіндік
Блок
Бұранда
Сына

18. Иіндік – жылжымайтын тіреуден айнала қозғала алатын қатты дене

19.

Әр түрлі иіндіктер тұрмыста жиі
қолданылады. Мысалы:

20.

Блок — жай механикалық құрылғы, күштің бағытын өзгертуге
мүмкіндік береді. Айнала шетінде науасы бар, өзі құрсауға орнатылған
тегершік.науасы арқылы трос,шынжыр тасталады.
Блок
түрлері
жылжымайтын
жылжыйтын

21.

Блок — жай механикалық құрылғы, күштің бағытын өзгертуге
мүмкіндік береді. Айнала шетінде науасы бар, өзі құрсауға орнатылған
тегершік.науасы арқылы трос,шынжыр тасталады.
Блок
түрлері
неподвижные
подвижные

22.

Көлбеу жазықтық — жұмыс істегенде жұмсалатын
күштен ұтыс алу үшін қолданылатын жай механизм.

23.

Сына — призма түріндегі жай механизм.