Балалардағы пневмония

1.

2.

Пневмония(pneumon-өкпе)өкпе қабынуы - өкпе
тінінің қабынуынан немесе басқа аурулардың
асқынуынан болатын өкпенің жұқпалы ауруы.

3.

Жұқтыру (туындау) орны бойынша:
·
ауруханадан тыс (синонимдері: үй
жағдайында, амбулаториялық);
·
емханалық (синонимдері: нозокомиалды,
ауруханаішілік);
Емханалық пневмония баланың стационарда
жатуынан кейін 48 сағаттан соң немесе шығарудан
кейін 48 сағаттан соң.
·
энцефалопатиялы балаларда
аспирациялық пневмония.

4.

Морфологиялық формалары
бойынша (рентгенологиялық көріністің сипаты
бойынша):
·
ошақтық;
·
ошақты-аралас;
·
сегментті;
·
лобарлы;
·
тінаралық.
Ауырлық деңгейі бойынша:
·
ауыр емес;
·
ауыр (клиниканың, токсикоздың, тыныс
алу немесе өкпе-жүрек жетіспеушілігі
айқындылығы және асқынулар болған жағдайда).

5.

Ағымы бойынша:
·
жіті (ұзақтығы 6 аптаға дейін);
·
созылмалы (ұзақтығы ауру басталған
сәттен 6 аптадан 6-8 айға дейін).
Пневмонияның асқынуы:
·
өкпе: плеврит, өкпе деструкциясы
(абсцесс, булла, пневмоторакс, пиопневмоторакс);
·
өкпеден тыс: инфекциялық-уытты шок,
ТТҚҰ-синдром, ересек типті риспираторлық
дистресс- синдром.

6.

Жаңа туылған нәрестелердегі пневмония:
а) жатырішілік/туа біткен (туылудан кейін алғашқы 3-6
күнде пайда болады);
б) постнаталды/жүре пайда болған:
·
ауруханадан тыс/үй жағдайында (жетілген
жаңа туылған нәрестелерде өмірдің 3-6 аптасынан кейін
байқалады, жетілмегендерде – өмірдің 1,5-3 айынан
кейін);
·
емханалық/нозокомиалды (жетілген жаңа
туылған нәрестелерде өмірдің 3-6 күнінен баста 3-6
айлық жасында байқалады, жетілмегендерде – өмірдің
3-6 күнінен баста 1,5-3 айлық жасында).
Асқынулар:
·
тыныс жеткіліксіздігі (ТЖ І-ІІІ), өкпе
(плеврит, абсцесс, буллы, пневмоторакс,
пиопневмоторакс) және өкпеден тыс (токсикоз,
нейротоксикоз, ЖЖТЖ, ТТҚҰ, ЖБЖ), өкпенің ісінуі
және ателектаз.

7.

Шағымдар және анамнез:
·
·
·
·
жөтел;
судан және тамақтан бас тарту;
демікпе;
әлсіздік және температураның жоғарылауы

8.

тоқтатылған, жиілеген немесе ауыр тыныс алу (2 айға дейінгі
балаларда ЧДД≥60 минутына; 2 айдан – 1 жасқа дейін ≥50
минутына; 1-5жас - ≥40 минутына; 5 жастан жоғары >20
минутына);
·
қабырғаралық қуыстардың немесе кеуде қуысының
төменгі бөлігінің тартылуы; безгек; қырылды тыныс алу
(сәбилерде);
·
сананың бұзылуы;
·
аускультативті белгілер (әлсіз немесе бронхылы
тыныс алу, қырыл, өкпеқап үйкелісінің шуылы, дауыс
жаңғырығының бұзылуы).

9.

қанның жалпы анализі – нейтрофилді солға
жылжумен лейкоцитоз, лейкопения, ЭТЖ жеделдеуі;
·
С-реактивті ақуыздың немесе қан ұю
прокальцитониннің концентрациясын анықтау;
·
Mycoplasma pneumonia және Chlamydia
pneumonia тестілеу (ПТР, ИФА – көрсетілімдер
бойынша).
·
қақырықты флора мен сезімталдыққа
бактериологиялық зерттеу.

10.

Кеуде қуысын рентгенологиялық зерттеу:
·
асқуныларға күмән болған жағдайда –
өкпеқап жалқаяғы, эмпиема, пневмоторакс,
пневматоцеле, интерстициді пневмония,
·
үлесті, полисегментті зақымдануларда, өкпе
ателектазында, динамикада – емдеуден кейін 2
аптадан соң.
Пульсоксиметрия
Бронхоскопия көрсеткіш бойынша
КТ көрсеткіш бойынша

11.

Муковисцидоз
- Терінің тұзды дәмі
- Физикалық жетілуден қалу
- Қайталама немесе созылмалы респираторлық симптомдар
- Рәсімделмеген қатты, майлы және сасық сұйық нәжіс
- Тер сұйықтығында хлоридтер көрсеткішінің көтерілуі.
Бронхиолит
- 3-6 айлық жаста астмоидті тыныс алудың алғашқы оқиғасы
- бронхлитиялық заттарға әлсіз реакция немесе реакцияның жоқтығы
- тыныс жетіспеушіліг белгілерінің болуы
Туберкулез
- Мантуға теріс реакция;
- Теріс диаскинтест
- Балалардың қақырықтарын зерттеу кезінде туберкулез
бактерияларының болмауы.

12.

температура көтерілген жағдайда – төсектік
режим
·
адекватты гидратация (көп жылу ішу);
·
емізу және жасына сай адекватты тамақтану;
·
санитариялық-гигиеналық режимді сақтау
(бөлмені желдету, инфекциялық науқастармен
байланыста болмау).

13.

Вирустық пневмония немесе бактериалдық
пневмония кезінде бактериалды пневмонияның
профилактикасы үшін антибиотиктерді қолдану
ұсынылмайды. Қызбаны тоқтату (>38,5):
парацетамол 10-15 мг/кг күніне 4 ретке дейін.
Жөтелге қарсы дәрі-дәрмекті қолдану ұсынылмайды
(жөтелді басатын дәрі-дәрмектер). Демікпелік тыныс
алуда – бронхолитикалық ем (мысалы, жас бойынша
дозада сальбутамол күніне 3-4 рет, 5 күн).
Ингаляциялық түрмен емдеу ұсынылады.

14.

5 жасқа дейінгі балаларда ауыр емес, асқынбаған пневмонияларды емдеу
амбулаториялық жағдайда жүргізіледі. Антибиотиктер эмпирикалық түрде
басым ауыз арқылы қолданылатын формаларды пайдаланумен
тағайындалады.
Таңдау препараттары болып табылады: жартылай синтетикалық
пенициллиндер, макролидтер, цефалоспориндер ІІ-ІІІ буынды.
- амоксициллин 15 мг/кг х 3 рет күніне 5 күн бойына, немесе қорғалған
пенициллиндер (амоксициллин + клавуланды қышқыл 45мг/кг тәулігіне 2 рет)
- азитромицин 10мг/кг 1 күн, 5мг/кг күніне келесі 4 күнде ауыз арқылы
немесе кларитромицин - 15 мг/кг бөлшекті 10-14 күн ауыз арқылы немесе
эритромицин - 40 мг/кг бөлшекті 10-14 күн
- цефуроксим 40 мг/кг/тәул, бөлшекті 2 рет қабылдау, 10-14 күн ауыз арқылы,
балалар үшін цефуроксимнің максималды дозасы 1,5г - цефтазидим* 1-6
г/тәул. №10 күн.
Ұзақ массивті бактерияға қарсы терапия кезінде микоздың туындауын
профилактикасы мен емдеу үшін итраконазол ауызды ерітінді 5 мг/кг/күн
есебінен, 5 жастан үлкен балаларға.

15.

Пневмонияның ұзақ және ауыр түрлерінде
бактерияға қарсы терапия парентералдық
жүргізіледі, көбіне цефалоспориндер 3-4 генерация
сезімталдықты анықтаумен.
- цефтазидим 80-100 мг/кг есебінен тәулігіне т/і,
б/і №10 күн - цефтриаксон 12 жасқа дейін 50-80
мг/кг есебінен тәулігіне т/і, б/і №10 - цефтриаксон
12 жастан жоғары 1 г-нан 12 сағаттан кейін т/і, б/і
№10.

16.

Орташа-ауыр пневмония: бактериологиялық зерттеу
нәтижелері алынғанға дейін ампициллин б/і
тағайындалады (100-400кг/тәул әрбір 6-8 сағат сайын).
Қоздырушы анықталған кезде антибиотиктер оларға
қоздырушының сезімталдығына қарай өзгереді.
Баланың жай-күйі жақсарғаннан кейін ауыз арқылы
амоксициллинге (әрбір 8 сағат сайын 15 мг/кг) немесе
амоксициллин + клавуланды қышқылға (45-70 мг/кг 2
рет күніне ауыз арқылы) көшу қажет.
5 жастан үлкен балалар үшін бірінші таңдалатын
антибиотиктер амоксициллин және макролидтер болып
табылады, баламалы - амоксициллин/клавуланат,
цефуроксим аксетил.
Аллергиялық реакцияларға бейім балаларға заманауи
макролидтерді тағайындаған дұрыс.

17.

Балалар <6 ай афебрилді пневмониямен (атипті
флорадан туындаған):
·
джозамицин 20 мг/кг 2 рет күніне 7
күн немесе
·
азитромицин 5 мг/кг 1 рет күніне 5 күн
Балалар <5 жас фебрилді пневмониямен:
·
ішке амоксициллин 25 мг/кг күніне 2 рет 5
күн тәуекел тобында (антибиотиктерді ертеде
қабылдаған, ДДУ қатысады – резистентті H.
influenzae және S. pneumoniae мүмкін рөлі):
·
ішке амоксициллин/клавуланат 40-50 мг/кг
күніне 2 рет 5 күн немесе
·
цефуроксим аксетил 20-40 мг/кг күніне 2 рет
5 күн

18.

5 жастан үлкен балалар:
·
амоксициллин 25 мг/кг күніне 2 рет. Әсер
болмаған жағдайда – макролидті қосу немесе
макролидке алмастыру (төмен жақты қар.).
Атипті пневмониямен салыстырмалы симптомдар
кезінде:
·
ішке макролид (мысалы, джозамицин 40
мг/кг/тәул 7 күн немесе азитромицин 10 мг/кг 1-ші күні,
әрі қарай 5 мг/кг 5 күн. Әсер болмаған жағдайда амоксициллин 50 мг/кг/сут қосу немесе алмастыру.
Пневонияның сипаты белгісіз болған жағдайда
амоксициллин және макролид тағайындау.

19.

Емдеу тиімділігінің индикаторлары:
·
ТЖ, жалпы интоксикация симптомдарының
жойылуы;
·
өкпе қозғалысының қалпына келуі;
·
өкпедегі қабынба үдерісінің тоқтатылуы;
·
жөтелдің, жиілеген тыныс алудың,
пневмонияның аускультативті деректерінің
жоғалуы;
·
өзін-өзі сезіну мен тәбеттің жақсаруы.
пневмонияны бастан кешірген балалар 1 жылдың
ішінде диспансерлік бақылауда болады (тексеру 1,
3, 6 және 12 айдан кейін жүргізіледі).

20.

·
асқынудың болуы;
·
пневмонияның ауыр және ұзақ формалары (10-12
аптадан артық);
·
кеуде қуысының төменгі бөлігінің тартылуы
және тыныс алудың жиіленуімен тыныс
жетіспеушілігінің артуы;
·
тыныс алу кезіндегі айқын ыңғайсыздық немесе
емізудің ауырлауы, тамақ және сұйықтықты
қабылдаудың қиындауы немесе сөйлеудің қиындауы;
·
2 айдан кіші жастағы барлық балалар.

21.

22.

ҚР педиатриялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын
бекіту туралы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 15
наурыздағы № ҚР ДСМ -25 бұйрығы

23.

Мейірбике жүкті әйелді 2 рет қарайды:
- 1ші рет ол әйелдер консультациясынан келіп
түскен ақпараттан кейін
10 күннің ішінде;
- 2ші рет жүктіліктің 31-32 аптасында.
Аймақтық дәрігер қабылдауында 2рет болады:
12аптасында
- 30-32 аптасында
-

24.

Перзентханадан шыққаннан кейін нәрестеге
бірінші 3тәулік ішінде аймақтық дәрігер және
медбике патронаж жасайды.
7күндікте аймақтық медбике патронаж жасайды.
14күндік патронажды аймақтық дәрігер жасайды.
1айлықта аймақтық мейірбике патронаж жасап
1айлықтағы қабылдауға шақырады.

25.

Бала 1айлық кезде аймақтық дәрігер,невролог және
хирург дәрігер қабылдауында болады.
1жасқа дейін әр айда аймақтық дәрігер
қабылдауында болады.
Медбике 1жасқа дейін 1ай,3ай,6ай, 12айында үйде
көреді.
1-3жас аралығында аймақтық дәрігер
қабылдауында 3ай сайын болады.
Әрі қарай медбике:
-1жас 6ай
-2жас
-3 жасында көреді.

26.

Профилактикалық қарап тексеру – аурудың ерте
кезеңінде анықтау, денсаулығының сақталуы мен
жақсаруын, емдік-профилактикалық жұмысты
жүргізу болып табылады.
1 айлық баланы қарап тексеруде:
- салмағы;
- бойы;
- бас өлшемі;
- кеуде өлшемі;

27.

Шүйдедегі еңбегін өлшейміз;
- алдыңғы ромб тәрізді еңбегін өлшейміз: ені 2 см,
ұзындығы 3 см
болуы қажет.
- терісі (бөртпелері, қызару белгілері бар, жоқтығын
анықтаймыз)
қалыпты жағдайда таза, құрғақ болуы керек;
- шырышты қабаттарын ал қызыл болуы керек;
- Тыныс алуы (мин. 40 рет);
- жүрек соғысы (мин. 120 рет);
- басқа да мүшелерін тексереміз;
- ішін пальпациялаймыз (жұмсақ, қозғалмалы);
- құлақ қалқанын, жыныс бездерін тексереміз;
- зәр шығару жүйесі (нәжісі қандай, түсі)

28.

•Емшекпен емізудің тиімділі және тәжірибе жүзінде білуі.
•Емшекпен емізуді қамтамасыз ету.
•Анасының дұрыс тамақтануы.
•Анасының жеке гигиенасы.
•Қауіпсіз орта (киім және ойыншықтарын дұрыс таңдау).
•Нәрестеге дұрыс күтім жасау,таза ауаға қыдырту
режимі,гигиеналық ваннасы.
•Анасын дәрігер немесе мейірбикеге уақытылы баруын
айту.