Презентация Бала-басты байлығымыз 20.12.24 (1)

1.

Психология
лық ахуал
орнату
Мен - мақсат адамы
Жігер деген – МЕН,
Күш деген – МЕН.
Махаббат деген –МЕН,
Кешірім деген – МЕН.
Жарқындық деген – МЕН,
«qazmath» платформаcы
арқылы оқушылар 4 топқа
бірігеді.
Бар ғажайып деген – МЕН.
https://qazmath.net/quraldar/topka-bolu/
Жастық деген – МЕН,
Денсаулық деген – МЕН.
Бәрі маған байланысты Бәрі менің қолымда!

2.

р/
с
1
2
3
4
5
6
7
Оқушының тегі,аты
Жұптық
жұмыс
Үй
тапсырмасы
Сәйкестендіру
4 балл
Жеке жұмыс
Монолог жазу
3 балл
Топтық
жұмыс
Толықты
рып жазу
3 балл
Жеке
жұмыс
Тест
сұрақтары
6 балл
Қоры
тынды
балл

3.

Үй
тапсырма
сын сұрау
Сәйкесін және құрмалас сөйлем түрлерін тап!
1
Әрбір мемлекет өзінің Ата
Заңында азаматтарының құқығы
мен міндеттерін анық көрсеткен
А
ол сол мемлекеттің заңына
бағынады.
2
Жеке адам белгілі бір қоғам
ның азаматы болғандықтан
Ә
оның санасы қалыптасып,
дамиды.
3
Құқықтық білім беру арқылы
жасөспірім құқықты ұғынады
Б
оның мемлекетпен өзара
байланысын анықтайды.
Кез келген қылмыс ұлттық
тұтастығымызға қауіп төндіреді
Әлемнің барлық діндері мен
философиялық ілімдерінде адам
құқығы мәселесі қозғалады
Демократиялық қоғамда барлық
адам тең
В
Айжан өз құқығын жете біліп
тұрды
Тәуелсіздікке қол жеткізу қиын
Д
Жұптық
жұмыс
4
5
6
7
8
Г
Ғ
Е
ел болашағына зиянын
тигізеді.
және өз мүдделерін қорғау
құқығына ие.
дегенмен әрбір адам бұл
мәселеге түрлі жолдармен
келеді.
алайда оны сақтап қалу одан
да қиын.
бірақ дәлелдей алмады.
Бағалау
крите
рийі
Дескрип
тор
Б
а
л
л
Мәтін
мазмұ
ны
бойын
ша
дайын
далған
сұрақ
тарға
болжам
мен
жауап
беру,
түпнұс
қамен
салыс
тыру.
-мәтін
мазмұны
бойынша
дайын
далған
сұрақтар
ға
жауапты
сәйкестен
діреді;
түпнұсқа
мен
салысты
рады.
1
Салалас
құрма
лас
сөйлем
дердің
мағына
лық
түрлерін
ажыра
та білу,
түрленді
ру.
-салалас
құрмалас
тың
түрлерін
ажырата
ды;
- жасалу
жолын
түсіндіре
ді.
1
1
1

4.

Бірде Жиренше шешен алыс жолдан келе жатады.Ауылына жақындағанда жолдастарының
бірі:
-Жиренше, үйіңде бала бар ма?-дегенде ол:
-Е, болғанда қандай!
-Жігіт болған азаматым бар,-дейді. Осы кезде төрт жасар бала жолаушылардың алдынан жүгіріп
шығады.Мұны көрген жолдастары:
-Әй, Жиренше-ай, осыны да азаматым бар деп, әлдеқандай етесің-ау!-дейді көңілдері толмай.
Сол кезде Жиренше қолындағы қамшысын жерге тастай салып, ұлына: «Алып берші»,- дейді.
Ұлы еңкейіп қамшыны әкесіне алып береді.
Сонда шешен жанындағыларға қарап:

5.

Желтоқсанның жиырмасы
Бала – басты байлығымыз.
Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлем
Оқыту мақсаттары:
9.1.6.1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен
фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау;
9.4.4.2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіру.
Сабақтың мақсаты:
қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен
фразаларды таңдап, орта көлемді монолог дайындайды;
салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажыратып,түрлендіреді.

6.

Біліп
жүрейік!
1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күні.
20 қараша – Дүниежүзілік балалар күні.
10 желтоқсан – Адам құқығы күні.
Енді осы кезге дейін жүріп өткен құқықтық жолымызға көз салып көрелік:
1787 жылы Дүниежүзіндегі тұңғыш Конституция қабылданды.
1789 жылы 26 тамызда Адам және азаматтардың кұқықтары декларациясы қабылданды.
1948 жылы 10 желтоқсанда БҰҰ-да Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясы
қабылданды.
1959 жылы 20 қарашада БҰҰ-ның Бас Ассамблеясында Балалар құқығы декларациясы
қабылданды.
1989 жылы Бала кұқығы туралы конвенция қабылданды.
1993 жылы 28 қаңтарда егеменді еліміздің алғашқы Конституциясы қабылданды.
1995 жылы 30 тамызда референдум арқылы бекіткен екінші Конституциямыз қабылданды.
2002 жылы 8 тамызда Қазақстан Республикасындағы балалардың құқықтары туралы заң
қабылданды.

7.

Жеке
жұмыс
Жиренше шешен сөзін назарға ала отырып, төмендегі сұрақтардың жауабын қамтитын
көпшіліктің алдында сөйлейтін монолог дайындаңдар.
1) «Бала – басты байлығымыз» дегенді қалай түсінесің?
2) Бала деп кімдерді айтасың?
3) Тегіне, нәсіліне, әлеуметтік және мүліктік жағдайларына қарамастан барлық бала тең
құқыққа ие ме?
4) Отбасындағы баланың міндеті мен құқығы қандай?
5) Отбасындағы бала құқығының сақталуына кімдер жауапты?
6) Бала құқығы қанша жасқа дейін сақталуы керек?
7) Бала 16 жасқа толып, жеке куәлігін алған соң ғана азаматтығын ала ма?
Монолог жазу нұсқаулығы
Тақырып бойынша шешім қабылдаңыз;
Идеяны дамытыңыз;
Құрылым құрыңыз:
Монологыңызды кіріспе, дамыту және қорытынды деп бөліңіз.
Сіз қозғағыңыз келетін негізгі ойларды көрсетіңіз.
Жағдайларды, эмоцияларды, ассоциациялар мен ойларды
сипаттаңыз.
Монологты бірнеше рет дауыстап оқып, жақсартуға болатын
аймақтарды анықтап, қай бөліктерге баса назар аудару керектігін
түсініңіз.
Бағалау критерийі
Дескриптор
Балл
қоғамдық-саяси,
ғылыми,
коммуникативтік
жағдаятқа сай
тиісті сөздер мен
фразаларды
таңдау, орта
көлемді монолог
дайындау.
-сұрақтарға жауап
береді;
-қоғамдық-саяси,
коммуникативтік
жағдаятқа сай тиісті
сөздер мен фразаларды
қолданады;
-монолог жазады.
1
1
1

8.

Ықтимал
жауап

9.

Тілдік
бағдар
• Бала – басты байлығымыз, сондықтан олардың тәрбиесіне
ерекше назар аударған дұрыс. /себеп, салдар./
• Мемлекет балаларды қорғауы керек, өйткені бала – еліміздің
байлығы, келешегі. /салдар, себеп./
Құрамындағы жай сөйлемдер бір-бірінің себебін білдіріп
салаласқан құрмаласты себеп-салдар салалас деп атайды.

10.

Себеп-салдар салалас
Жалғаулықты себеп-салдар
салалас
Жалғаулықсыз себеп-салдар
салалас
Өйткені, себебі, сондықтан,
неге десеңіз
Біз Қостанайдан шыққалы он
төрт күн: біз түнде де жүріп
келеміз (Ғ.Мүсірепов)

11.

Есіңе сақта!
Себеп-салдар салаластың жасалу жолы
1
2
Себеп мәнді жай
сөйлем
Сондықтан,
сол себепті
Салдар мәнді жай
сөйлем
Салдар мәнді жай
сөйлем
Өйткені,
себебі, неге
десеңіз
Себеп мәнді жай
сөйлем

12.

• Себеп-салдар салаластың құрамындағы жай сөйлемдердің орындарын
ауыстырып айта беруге болады.
Мысалы:
1. Мен сұлап жатқан орнымнан тұра алмадым, себебі Тортай мінер ақ боз ат
менің тақымымда кеткендей еді. /салдар, себебі себеп./
2. Тортай мінер ақ боз ат менің тақымымда кеткендей еді, сондықтан мен сұлап
жатқан орнымнан тұра алмадым. /себеп, сондықтан салдар./
• Жалғаулықсыз себеп мәнді сөйлем салдар мәндіден бұрын тұрса,
арасына үтір қойылады.
• Мысалы: Үлкендер көрші ауылға кеткен еді, жастар кешкілік сауық-сайран
құрмақ болады. /себеп , салдар./
• Жалғаулықсыз салдар мәнді сөйлем себеп мәндіден бұрын
тұрса, арасына қос нүкте қойылады.
• Мысалы: Жастар кешкілік сауық-сайран құрмақ болады: үлкендер көрші
ауылға кеткен еді. /салдар : себеп./

13.

Топтық
жұмыс
Кестедегі сөйлемдерді себеп-салдар салалас жалғаулықтарын қолданып,
толықтырып орындаңдар және бір сөйлемнің түрін ажыратыңдар.
4-топ
3-топ
2-топ
1-топ
отбасында тұрып, тәрбие алуы тиіс өйткені...
Бала
өзге туыстармен қарым-қатынас
жасағаны дұрыс,
себебі...
өздігінен кітап оқып, ізденбеуі
мүмкін,
өз ойын еркін білдіруге құқылы
сондықтан...
он жасқа толғанда, пікірімен
санасамыз,
өз елінің құқығын білу қажет,
неге десеңіз..
дүниеге келген сәтінен-ақ өзінің
құқығына ие болады
себебі...
Тәуелсіз Қазақстанның болашағы
сол себепті...
себебі...
сондықтан...
Бағала
у крите
рийі
Дескрип
тор
Б
а
л
л
Сала
лас
құрма
лас
сөйлем
дердің
мағына
лық
түрле
рін
ажыра
та білу,
түрлен
діру.
-сөйлем
дерді
толықт
ырады;
-себепсалдар
салалас
жалғау
лықта
рын
қолдана
ды;
-түрін
ажырата
ды.
1
1
1

14.

Жаңа
сабақты
бекіту
Жеке жұмыс
«educaplay» платформасы бойынша тест
тапсырмасын орындаңдар.
https://www.educaplay.com/learningresources/21765722-learning_resource.html

15.

Жаңа
сабақты
бекіту
Жеке жұмыс
«educaplay» платформасы бойынша тест тапсырмасын орындаңдар.
1.Бала деп кімді айтады?
А) 5 жасар баланы
В) 18 жасқа толмаған адамды
С) Жеке куәлік алған жасөспірімді
2.Бала құқығы жөніндегі халықаралық шарт қалай аталады?
А) Декларация
В) Конституция
С) Конвенция
3. 2002 жыл балалар үшін неліктен маңызды жыл?
А) «Бала құқығы декларациясы» қабылданды.
В) «Бала құқығы туралы Конвенция» қабылданды.
С) Қазақстанда «Бала құқығы туралы» заң қабылданды.
4. Себеп-салдар салалас қандай жалғаулықтар арқылы жасалады?
А) -және,-да, де,- әрі
В) - бірақ, -алайда, дегенмен
С) -сондықтан, -сол себепбі, -себебі, -неге десеңіз
5.Себеп-салдар салаластың құрамындағы жай сөйлемдердің орындарын алмастыруға бола ма?
А) Болмайды, ыңғайлас салаласқа айналып кетеді.
С) Болмайды,түсіндірмелі салаласқа айналады.
Д) Болады, салдар мәнді мен себеп мәнді жай сөйлемдердің орны ауысады.
6. Себеп-салдар салаласты көрсет.
А) Балам бол,басқа бол, бәріне заң біреу.
В) Кез келген азамат өз елінің құқығын білу қажет, себебі заңдарды, құқықтарды, міндеттерді білген азамат заңдарды орындайды.
С) Балаң жақсы болса, жан мен тәннің шырағы.

16.

Рефлексия
«Classroomscreen»
жасаңдар.
платформасы
бойынша
кері
байланыс
«ҚҚҚ» әдісі
Қызық
Құнды
Үйге тапсырма:
5-тапсырма (оқулықтан)
Қиын

17.

Назарларыңызға
рақмет!

18.

PISA
тапсырмасы
Оқу сауаттылығы
1-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып шығып, берілген тапсырмаларды дұрыс орындаңдар.
Бала – басты байлығымыз
Бала – ǝр отбасының ең асыл қазынасы, ал қоғамның болашағы сол балалардың
саналы, тǝрбиелі болып өсуімен тіĸелей байланысты. Сондықтан да балаға дұрыс
тǝрбие мен сапалы білім беру – ǝрбір ата-ана мен ұстаздың басты міндеті.
Баланың өміріндегі ең маңызды ĸезең – оның қалыптасу шағы. Бұл уақытта оның
дүниетанымы, мінез-құлқы, адамгершіліĸ қасиеттері қалыптасады. Балаға
мейірімділіĸ танытып, жақсы үлгі ĸөрсету – үлĸендердің парызы. Себебі бала атаанасының, айналасындағы адамдардың ǝреĸетінен үлгі алады, соны өз өміріне
сіңіреді.
Елімізде балалардың білім алуы мен дамуына ереĸше ĸөңіл бөлініп ĸеледі.
Балабақшадан бастап меĸтепĸе дейінгі тǝрбие, ǝртүрлі мǝдени-спорттық сеĸциялар,
шығармашылық үйірмелер – мұның бǝрі баланың жан-жақты дамуына ықпал етеді.
Сонымен қатар, оларға ұлттық тǝрбие беру де маңызды. Өзінің тілі мен мǝдениетін,
салт-дǝстүрін құрметтеп өсĸен бала болашақта өз елінің нағыз азаматы болатыны
сөзсіз.
Бала – болашақтың тұтқасы. Сол себепті ǝр балаға қолдау ĸөрсету, оның таланты мен
қабілетін дамыту – біздің қоғамның ең үлĸен міндеті. “Баланы жастан,” деген дана сөз
теĸĸе айтылмаған. Бүгінгі салынған дұрыс тǝрбие мен білім ертеңгі жарқын
болашақтың ĸепілі.
1. Мǝтінге сүйеніп, бала тǝрбиесіндегі ата-ана мен ұстаздың басты міндеті қандай
еĸенін түсіндіріңіз.
2. Бала өміріндегі қалыптасу шағы не үшін маңызды деп саналады?
3. Мǝтінде балалардың жан-жақты дамуына ықпал ететін қандай мүмĸіндіĸтер
туралы айтылған?
4. “Баланы жастан” деген мақалды мǝтіннің мазмұнымен қалай байланыстыра
аласыз?

19.

20.

English Русский Rules