5-сабақ. Мұхит суының қасиеттері

1.

Дүние жүзілік мұхит.
Мұхит суының қасиеттері
ОМ: 7.3.3.2. Дүниежүзілік мұхиттың
географиялық жағдайын сипаттау.
7.3.3.3. Мұхит суының қасиеттерін анықтау.
7.1.1.3. Географиялық дерек көздерімен жұмыс
істеу.

2.

3.

Әлемдік мұхит суының қасиеттері
Тұздылық
Температура
1 литр суда еріген
заттардың грамы.
Булану мен мұхитқа
құятын өзендерге
байланысты
Күн сәулесі тек қана
судың беткі қабатын
жылытады. 1000 метр
тереңдікке қарай судың
температурасы өзгереді.

4.

Бейнематералға қатысты сұрақтар
1. Тұз мұхитқа қайдан келеді?
2. Гидротермальды сұйықтық деген не? Ол қайдан келеді?
3. Магмаға су енгенде қандай процесс жүреді?
4. Неге өзендер тұзды емес?
5. 85% мұхит суының минералын қандай элемент құрайды

5.

6.

7.

Теңіз суының тұздылығы
су
тұз

8.

Тұздылық
Тұздылық промиллемен есептелінеді
Латын тілінен promille ‰ (мыңнан бір)
Ең жоғарғы тұздылық Қызыл теңізде
Тұздылығы 42 ‰.
42‰

9.

Тұздылықты есептеу
• 450 лирт теңіз суында неше грамм әр түрлі заттардың
мөлшері бар? (Ескерту: дүние жүзілік мұхиттың
орташа тұздылығы 35‰. Промилле 1/1000 бөлік.)
35 450
15,75 кг немесе 15750 грамм.
• Шешу жолы
1000
• Жауабы: 15,75 кг немесе 15750 грамм тұз бар.

10.

Есептер
1. 250 лирт теңіз суында неше грамм әр түрлі заттардың мөлшері бар?
(Ескерту: дүние жүзілік мұхиттың орташа тұздылығы 35‰. Промилле
1/1000 бөлік.)
Жауабы: 8,75 кг немесе 8750 грамм тұз
2. 150 лирт теңіз суында неше грамм әр түрлі заттардың мөлшері бар?
(Ескерту: дүние жүзілік мұхиттың орташа тұздылығы 35‰. Промилле
1/1000 бөлік.)
Жауабы: 5,25 кг немесе 5250 грамм тұз
3. 50 лирт теңіз суында неше грамм әр түрлі заттардың мөлшері бар?
(Ескерту: дүние жүзілік мұхиттың орташа тұздылығы 35‰. Промилле
1/1000 бөлік.)
Жауабы: 1,75 кг немесе 1750 грамм тұз

11.

Тығыздық-тікелей тұздылық, температура мен
тереңдікке тәуелді
-тұздылық көбейген сайын тығыздық артады;
-температура төмендеген сайын тығыздық артады;
-булану
жоғарылаған
сайын
тығыздық
артады.Себебі тұздылық та жоғары;
-мұз қатқан сайын қалыптасатын тығыздық артады;
-тереңдеген сайын тығыздық артады.

12.

Теңіз суының құрамы
Химиялық элемет
Теңіз суының құрамы
(%)
Оттек
85,820
Сутек
10,720
Хлор
1,890
Натрий
1,056
Магний
0,140
Кальций
0,041
Калий
0,038
Бром
0,006
Көмірқышқыл
0,002

13.

14.

15.

16.

Атластың 29 беті

17.

Әлемдік мұхиттың тұздылығы картасы.
Картамен жұмыс:
Әлемдік мұхиттың
тұздылығы
картасынан төрт
мұхиттың
тұздылығын
анықтап, ең
тұздылығынан төмен
қарай
орналастырыңыз
Изогалиналар–тұздылығы бірдей нүктелерді қосатын сызықтар

18.

19.

20.

Климаттық картаға қараймыз.
Әлемдік мұхит суының тұздылығының өзгеруін түсіндіреміз.
https://www.twig-bilim.kz/film/oceans-frozen-seas-5526/

21.

Теңіздердің тұздылығы
Тұздылық,
‰
Теңіздер
Балтық
Азов
7
11
Қара теңіз
Мрамор
Адриат
18
26
36
Эгей
Жерорта
37
39
Қызыл
Өлі теңіз
41
337

22.

Промилледегі тұздылық
Тұщы су
Тұзды су
Рапа (жоғары
Минералданған концентрациала
су
нған тұз
ерітіндісі
< 0.5
0.5 — 30
30 — 50
> 50

23.

24.

Мұхит суының температурасы

25.

26.

Мұхит суы температурасының тереңдеген сайын
өзгеруі

27.

Судың температурасы жергілікті жердің ендігіне
қарай өзгереді
Экваторға жақын аудандарда беткі сулар
ең жылы сулар - шамамен +280 С
құрайды.
Полярлы аудандарда мұхит суы -20 С та
қатады

28.

Мұхит суының жылдық орташа температурасы
Қорытынды: температура ендікке байланысты өзгереді.

29.

30.

Мұхит суының температурасы