Oqova suvlarni kimyoviy usullar bilan tozalash

1.

FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI. KIMYO
TEXNOLOGIYA FAKULTETI. NEFT VA NEFT
GAZNI QAYTA ISHLASH TEXNOLOGIYASI
KAFEDRASI. 83-22 MMTX GURUH
TALABALARI TOMONIDAN
TAYYORLANGAN MUSTAQIL ISH
TAQDIMOTI
BAJARDI: UMAROV JAVOHIR
BAJARDI: ERKINOV SAMANDAR
QABUL QILDI: JALILOV LUTFIYOR

2.

• Mavzu: Oqova suvlarni
kimyoviy usullar bilan tozalash
REJA:
1. KIRISH.
2. OQOVA SUVLARNING TARKIBI.
3. KIMYOVIY TOZALASH USULLARI HAQIDA
UMUMIY MA'LUMOT.
4. ASOSIY KIMYOVIY TOZALASH USULLARI
5. KIMYOVIY USULLARNING QO‘LLANILISH
SOHALARI
6. KIMYOVIY TOZALASHNING AFZALLIK VA
KAMCHILIKLARI
7. ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALAR
8. XULOSA
9. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

3.

• Oqova suvlarni tozalash atrof-muhitni asrash va
inson salomatligini himoya qilish uchun muhim
ahamiyatga ega. Suvni kimyoviy usullar bilan
tozalash samaradorligi yuqori bo‘lib, sanoat va
maishiy chiqindilarni zararsizlantirishda keng
qo‘llaniladi.
1.KIRISH

4.

• Oqova suvlar quyidagi asosiy ifloslanish
manbalaridan tashkil topadi:
• - Organik moddalar (yog‘lar, oqsillar, uglevodlar).
• - Anorganik moddalar (metallar, tuzlar, kislotalar).
• - Mikroorganizmlar (bakteriyalar, viruslar).
• - Kimyoviy moddalar (detergentlar, bo‘yoqlar).
2. OQOVA SUVLARNING TARKIBI

5.

• 3. Kimyoviy tozalash usullari
haqida umumiy ma'lumot
KIMYOVIY USULLAR SUV TARKIBIDAGI
ZARARLI MODDALARNI KIMYOVIY
REAKTSIYALAR ORQALI AJRATIB OLISHGA
ASOSLANADI. USHBU USULLAR
QUYIDAGI AFZALLIKLARGA EGA:
- YUQORI SAMARADORLIK.
- TEZKOR NATIJALAR.
- ZARARSIZ MAHSULOTLAR HOSIL
BO‘LISHI.

6.

4. ASOSIY KIMYOVIY TOZALASH USULLARI
• Koagulyatsiya jarayonida
suvga maxsus reagentlar
(koagulyantlar) qo‘shilib,
zarrachalar birikib cho‘kadi.
Koagulyantlar sifatida
quyidagilar qo‘llaniladi:
• - Alyuminiy sulfat (Al₂(SO₄)₃).
• - Temir xlorid (FeCl₃).
• Jarayonning afzalliklari:
• - Noorganik moddalarni
samarali chiqaradi.
• - Mikroorganizmlarni
o‘ldirishga yordam beradi.

7.

FLOKULYATSIYA
• Flokulyatsiya
koagulyatsiyani
qo‘llabquvvatlovchi
jarayon bo‘lib,
zarrachalarning
yiriklashishiga
yordam beradi.
Flokulyantlar sifatida
polimer moddalar
ishlatiladi.

8.

NEYTRALLASH
• Neytrallash jarayoni
kislota va ishqorlarning
reaksiyasi orqali suv pH
darajasini
normallashtirish uchun
qo‘llaniladi.
Misollar:
• - Kislota qo‘shib ishqoriy
suvni neytrallashtirish.
• - Ishqor qo‘shib kislotali
suvni neytrallashtirish.

9.

OKSIDLANISH
• Bu usul kimyoviy
ifloslantiruvchi moddalarni
oksidlovchi moddalar
yordamida parchalashni
nazarda tutadi. Oksidlovchilar
sifatida quyidagilar ishlatiladi:
• - Xlor (Cl₂).
• - Ozon (O₃).
• - Vodorod peroksid (H₂O₂).
Afzalliklari:
Organik va anorganik
moddalarni birdek parchalash.
Mikroorganizmlarni yo‘q qilish.

10.

KIMYOVIY CHO‘KTIRISH
• Kimyoviy cho‘ktirish jarayonida metall
ionlari va boshqa zararli moddalar
cho‘kadi. Bu usulda odatda ohak
(Ca(OH)₂) ishlatiladi.

11.

KIMYOVIY USULLARNING
QO‘LLANILISH SOHALARI
• Sanoat oqova suvlarini tozalash.
• - Maishiy oqova suvlarni tozalash.
• - Qishloq xo‘jaligida foydalaniladigan suvlarni
zararsizlantirish.

12.

KIMYOVIY TOZALASHNING AFZALLIK
VA KAMCHILIKLARI
• Afzalliklari:
• - Yuqori aniqlik bilan tozalash.
• - Katta hajmdagi suvni qisqa vaqt ichida tozalash
imkoniyati.
• Kamchiliklari:
• - Reagentlar yuqori narxga ega.
• - Ba'zi hollarda ikkilamchi ifloslanish xavfi.

13.

ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALAR
• Bugungi kunda
kimyoviy usullarning
samaradorligini
oshirish uchun
quyidagi
texnologiyalar
ishlatiladi:
• - Avtomatlashtirilgan
boshqaruv tizimlari.
• - Nanotexnologiyalar.
• - Innovatsion
reagentlar.

14.

8. XULOSA
• Oqova suvlarni kimyoviy usullar bilan
tozalash atrof-muhitni himoya qilishda
muhim ahamiyatga ega. Bu usullarni
samarali qo‘llash orqali suv resurslarini asrash
va ifloslanishni kamaytirish mumkin.

15.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
• 1. "Oqova suvlarni tozalash texnologiyalari",
O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya qo‘mitasi nashri.
• 2. Smith, J. (2020). *Chemical Treatment of
Wastewater*. New York: WaterTech Press.
• 3. Internet resurslar: www.watercleantech.org.