сайлаубаева

1.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«БОПАЙ ХАНЫМ» ЖОҒАРҒЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: «УЧАСКЕЛІК МЕЙІРБИКЕ МЕН ПАЦИЕНТТІҢ ӨЗАРА ҚАРЫМҚАТЫНАСЫНЫҢ ЭТИКА ДЕОНТОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ.»
Мамандығы: 09130100 «Мейірбике ісі»
Біліктілігі: 5АВ09130101 «Мейірбике ісінің қолданбалы бакалаврі»
Орындаған:Сайлаубаева Г.Б
Ғылыми жетекшісі: Мамбетова Ә.М
Ақтөбе, 2024

2.

МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ
І ТАРАУ.МЕЙІРБИКЕ МЕЙІРІМ ИЕСІ
1.1.Мейірбике және аймақтық мейірбике сөз тіркестерінің анықтамасы
1.2.Учаскелік медбикенің лауазымдық нұсқаулығы (инструкция)
ІІ ТАРАУ. УЧАСКЕЛІК ДӘРІГЕР-ТЕРАПЕВТ МЕДБИКЕСІНІҢ
ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1. Мейірбике қызметінің түрлері мен ерекшеліктері
2.2. Учаскелік мейірбике мен пациенттің өзара қарым-қатынасының
этика деонтологиялық аспектілері
ІІІ
ТАРАУ.
ЗЕРТТЕУГЕ
АЛЫНҒАН
МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ
ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК ТАЛДАМАСЫ
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ҚОСЫМША

3.

КІРІСПЕ
Медициналық көмектің ең көп таралған түрі болып табылатын емханаға жүгіну арқылы адамдар алғаш рет денсаулық сақтау
жүйесімен бетпе-бет келеді. Соңғы жылдары Қазақстанда алғашқы медициналық-санитарлық көмекке ерекше назар аударылды,
өйткені денсаулық сақтаудың алғашқы буынында ең ауыр аурулардың, ең алдымен жүрек-қан тамырлары ауруларының қауіп
факторларын ерте анықтауға, сондай-ақ олардың алғашқы көріністерін анықтауға бағытталған профилактикалық жұмыстарды толық
көлемде жүргізуге болады.
Алғашқы медициналық-санитарлық көмектің құрылымы өте көп қырлы, ол жасын, сондай-ақ әйелдерге акушерлікгинекологиялық көмек көрсету қажеттілігін ескере отырып, халыққа шұғыл және жоспарлы түрде көмек көрсетуді ескере отырып
қалыптастырылған. Осыған байланысты алғашқы медициналық-санитарлық көмекті түрлі медициналық ұйымдар ұсынады.
Олардың қатарында ересектер мен балаларға арналған емханалар, әйелдер консультациялары, жедел медициналық көмек бар.
Ауылдық жерлерде дәрігерлік амбулаториялар мен фельдшерлік денсаулық сақтау пункттері маңызды орын алады.
Қазіргі мейірбике кең ауқымды міндеттерге ие. Ол кез-келген дәрігердің таптырмас көмекшісі. Емхананың медбикелері
дәрігерге дейінгі және профилактикалық тексерулер жүргізеді, өз құзыреті шеңберінде пациенттің медициналық, психологиялық
проблемаларын анықтайды және шешеді.
Алғашқы медициналық-санитарлық көмек медициналық көмек көрсету жүйесінің негізі болып табылады және аурулар мен
жағдайларды алдын алу, диагностикалау, емдеу, медициналық оңалту, жүктіліктің барысын бақылау, салауатты өмір салтын
қалыптастыру және халықты санитарлық-гигиеналық ағарту жөніндегі іс-шараларды қамтиды. Алғашқы медициналық-санитарлық
көмектің функциялары:
1. Адам мен қоғамның денсаулығын бақылау.
2. Адамды ауру кезінде ғана емес, өмір бойы бақылау.
3. Барлық денсаулық сақтау қызметтерінің күш-жігерін үйлестіру.

4.

Қолжетімді және сапалы алғашқы медициналық-санитарлық көмекті қамтамасыз ету денсаулық сақтау
жүйесін қалыптастыру кезінде басымдыққа ие болуға тиіс.
Көптеген емханалар, сондай-ақ кейбір медициналық-санитарлық бөлімдер аумақтық-учаскелік қағидат
бойынша жұмыс істейді. Сонымен қатар, ересек емхананың немесе шағын және орта мектептің учаскелік медбикесі
сияқты мамандық өте өзекті.
Жалпы халықтың және әсіресе әр адамның өмір сүру сапасы, ең алдымен, көптеген факторларға байланысты
денсаулық жағдайымен анықталады: тұқым қуалаушылық, қоршаған орта экологиясы, өмір салты, материалдық
мүмкіндіктер, қол жетімді медициналық көмектің көлемі мен мазмұны.
Медициналық көмектің сапасын арттыру жалпы халықтың, пациенттердің де, медициналық персоналдың да
өмір сүру сапасын арттыруға әкелуі мүмкін.
Ұлтты сауықтыру жөніндегі іс-шараларды іске асыруда білімі мен тәжірибесі жоғары сапалы мейірбикелік
қызмет көрсетуге мүмкіндік беретін медбикелерге үлкен рөл беріледі.
Медицина қызметкерлерінің негізгі міндеті халықтың салауатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру,
сондай-ақ аурулардың алдын алу болып табылады.
Сондықтан пациенттердің өмірі мейірбикенің учаскедегі жұмысы қалай ұйымдастырылатынына байланысты
болады.
Халықтың денсаулығын жүйелі медициналық бақылау арқылы ауруларды ерте сатысында анықтауға және
олардың алдын алуға бағытталған профилактика мен емдеуді синтездейтін диспансерлік әдісті қолданатын
Денсаулық сақтау жүйесіне маңызды рөл беріледі.

5.

Зерттеу нысаны: ересек тұрғындармен жұмыс кезінде
учаскелік медбикенің қызметі.
Зерттеу пәні: амбулаториялық карталар, сауалнама
нәтижелері, ересек тұрғындармен мейірбикелік процестің
кезеңдері, Статистика.
Зерттеудің мақсаты: ересек тұрғындармен жұмыс
жасау кезінде учаскелік медбике қызметінің ерекшеліктерін
зерттеу.
Зерттеу міндеттері:
1.Зерттеу тақырыбы бойынша әдебиеттерге талдау
жасаңыз.
2.Ересек тұрғындармен жұмыс кезінде учаскелік
медбикенің қызметін талдау.
3.Сауалнама жүргізу, сауалнаманы талдау
Зерттеу әдістері:
- осы тақырып бойынша Медициналық әдебиеттерді
ғылыми-теориялық талдау.
- социалогиялық (сауалнама).
- ұйымдастырушылық (салыстырмалы, кешенді) әдіс.
- статистикалық (пайыздық қатынастарды есептеу).

6.

40 жастан
жогары
10%
30-40 жас
30%
20-30 жас
20-30 жас
60%
30-40 жас
ІІІ ТАРАУ. ЗЕРТТЕУГЕ АЛЫНҒАН МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ
ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК ТАЛДАМАСЫ
Зерттеу орыны: №1 Ақтөбе қалалық емханасы
Сауалнамаға қатысқандар: емханадағы аймақтық
мейірбикелер
Сауалнамаға қатысушылар саны: 20 мейірбике
Сіздің жасыңыз қаншада?
40 жастан жогары
Сауалнамаға қатысқан мейірбикелердің басым
көпшілігі жастар. Олардың жас көрсеткіштері басым бөлігі
20-30 жас 60%.
Сіздің еңбек өтіліңіз қанша жыл :
А. 1-10 жыл
Ә. 10-20 жыл
Б. 20 жыл ж/е одан жоғары
10%
30%
60%
1-10 жыл
10-20 жыл
20 жыл ж/е одан жогары
Сауалнамаға қатысушы мейірбикелердің басым
бөлігінің еңбек жолы енді басталған. Олардың басым
көпшілігінің еңбек өтілдері 1-10 жыл аралығында.

7.

Сіздің категорияңыз:
А. І дәрежелі
Ә. ІІ дәрежелі
Б. Жоғары дәрежелі
В. Категориям жоқ
1 категория
2 категория
жогары категория
15%
20%
Мейірбикелердің басым көпшілігінің бұл сұрақтың
нәтижесі кезінде білікті және кәсіби мамандар екені айқын
байқалады. Олардың басым көпшілігінің басым көпшілігі І
дәрежелі категориялы мамандар.
Сіз аймағыңыздағы тұрғындардың қандайда бір
созылмалы және жедел ауруларына душар болмау
мақсатында
профилактикалық
іс
шаралармен
айналысасызба?
Аймақтық мейірбикелер өздерінің жұмыс үрдісі барысында
әрбір тұрғынның ауру тарихын біле отырып, олардағы жедел
ауруларға шалдығуға деген қауіп факторларының бар жоқтығын
білуге міндетті. Сонымен қатар аймақтық мейірбикенің басты
мақсаты дәрігермен біріге отырып тұрғындар арасында әрбір
аурудың алдын алу болып табылады. Бұл тұста мейірбикелердің
басым бөлігі профилактикалық іс шараларды орындайтынын
анық айтсақ болады.
50%
15%
5%
95%
иә
жоқ
категориям жок

8.

Сіздің аймағыңыздағы тұрғындардың басым көпшілігі қандай ауру бойынша Д есепте тұрады?
АҚҚ
Онкологиялық аурулар
ҚД
25%
40%
35%
Мейірбикелер көбіне өздерінің тұрғындары АҚҚ зардап шегетінін және Д есепте АҚҚ науқастарының бірінші орында екенін алға
тартты.
Сіз дәрігердің қабылдауына Д есепте тұрған науқастарды уақытылы шақырасызба?
иә
жоқ
10%
90%
Мейірбикелер Д есепте тұрған науқастардың жағдайын бақылауға және оларды дәрігердің кеңесімен қамтамасыз
етуге міндетті. Бұл тұста мейірбикелер науқастарды ай сайын және өздерінің шағымдары бойынша арнайы мамандарға
жолдайтынын, уақытылы дәрігердің қабылдауына шақыратындарын алға тартты.

9.

Тұрғындармен жұмыс істеуде сізге не қиындық
туғызады?
10%
30%
60%
тұрғындардың жауапсыздығы
тұрғындардың агрессиясы
тұрғындардың білімсіздігі
Иә
жок
25%
75%
Емханалық аймақтық мейірбикелердің қарамағанда мыңнан
астам тұрғындардың болатыны бәрімізге мәлім. Халықтың бәрі бірдей
емес. Мейірбикелер өздерінің жұмыс үрдісінде этика және деонтология
негіздерін сақтайтынын, бірақта өз жұмыстарын орындау кезінде
тұрғындардың агрессиясына душар болатынын алға тартты. Және
бұған түсіністік танытып, оның алдын алумен айналысатынын да сөзге
тиек етті.
Сіз тұрғындар арасында мейірбикелік патронаж жүргізу
барысында, түсіндіру шараларын жүргізесіз бе?
Мейірбикелердің басым көпшілігі бұл тұста патронажмен айналысады ж/е түсіндіру жұмыстарын жүргізеді.

10.

төмен
жоғары
Сіз өзіңіздің дәрігеріңізді және аймақтағы тұрғындарыңыздың қарым
қатынасын, белсенділігін және жауаптылығын қаншалықты бағалайсыз?
30%
70%
Мейірбикелердің берер бағалары бұл тұста жоғары.
Сізге біздің тарапымыздан көмектер қажет пе?
10%
90%
ия
жоқ

11.

ҚОРЫТЫНДЫ
Мейірімі мен жан жылуы, төзімділігі мен ісіне беріктігі арқылы науқастың кеселінен айығуына үлкен ықпал тигізетін жандар –
мейірбике. Медицина саласында ерлік-тердің көпшілігін мейір¬бикелер жасайды десек артық айтпаймыз. «Мейірбике білім мен
шеберлігі бар, күтім процесіне жауапты, мейірмділік көрсете білетін маман. Мейірбике-емделушіге толық күтім қамтамасыз ету үшін
өзінің кәсіби психологиялық және рухани қасиеттерін дамытқан, бірегей қоғамның белсенді тұлғасы. Қоғам мен емделушілердің
қажеттілектерін қанағаттандыру үшін, денсаулықты сақтау үшін медбике жұмысын жалғыз және басқа да денсаулық сақтау
саласындағы кәсіби жұмыскерлермен бірге атқара береді.Мейірбикенің міндетіне емделушіні және оның өз тағдырын өзі шешу
құқығын сыйлау кіреді. Осыған байланысты іс атқару барысында келесі принциптерге сүйенуге тиіс: қастық жасамау, жақсылық
жасау, қызмет істей білу және мамандыққа да, емделушіге де адал болу. Сонымен бірге, мейірбикелік іс адамның ұлттық және таптық
сипатын, жасын, жынысын, саяси немесе діни сенімдерін шектемейді». Бұл медбике мамандығына берілген құрғақ қана анықтама.
Қарапайым ғана жұмыс болып көрінгенімен, медбикелер атақаратын жұмысы асқан жауапкершілікті қажет етеді.
Медбике, мейірбике, мейіргер... қалай атаса да –ол науқасқа мейірмін төгуші болып қала береді. Бүгінгі күннің мақсаты мейіргер
мамандығына ерекше көңіл бөлу, оның мәртебесін арттыру. Ол үшін не істелу керек? Мейіргер ісін және мейіргер ісінде кәсіби
білімді, ғылыми зерттеулерді дамытудағы жаңа перспективалар, отандық және халықаралық тәжірибені жинақтау. Мейіргер кәсібі
мамандарының, оқытатын құрылымдар қызметін реттейтін нормативті-құқықтық базасын жетілдіру, өңірлік симуляциялық
орталықтар құру, мейіргерлер білімінің жаңа стандарттарын әзірлеу, медициналық колледждердің материалдық-техникалық базасын
нығайту. Бұл заман талабы, уақыт сұранысы. Қазақстан әр түпкірінде мейірбеке ісін жетілдіру туралы конференциялар жиі өтеді. Ол
жиындарда жоғарыда айтылған мәселелер талқыланады, айтылады. Бүгін мейіргерлер атқаратын көптеген озық технологиялар
қаржыдан бұрын іскерлікті талап етеді. Сондықтан, бастамалар әлеуметтік бағдарлы медициналық көмекті дамыту, медициналық
ұйымдардың алғашқы буынының қызметін жетілдіру, мейіргер жұмысының алгоритмдерін жаппай әзірлеу және қызметтің бірыңғай
протоколдарын/стандарттарын бекіту сияқты проблемаларды шешуге мүмкіндік береді.
Учаскелік мейірбике мамандығының бүгінгі қоғамдағы статусының ұстанымдық сипаттарын анықтап, оны жоғарылату әрі
персоналды әлеуметтік-экономикалық қолдау ғылыми негізделген шараларды талап ететін өзекті мәселе. Зерттеу учаскелік мейірбике
ісі мамандығының бүгінгі қоғамдағы беделі мен мәртебесін бағалау мәліметтерін алуға мүмкіндік берді.Бүгінгі саяси-экономикалық
өзгерістер салдарларымен бетпе-бет кәсіби күрестегі учаскелік мейірбике мамандығының әлеуметтік статусын ынталандыру бойынша
кешенді әрекет жүйесін ұйымдастыру қажеттігі, біріншіден, тұлғаның мамандықтағы үлгісін қалпына келтіру, екіншіден, қоғам
кезіндегі мамандық беделін арттырудың кепілі.

12.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Агкацева, С. А. мейірбикелік манипуляциялар / С.А. Агкацева. - М.: Медицина, 2020. - 560 c.
2. Барыкина, н. в. Мейірбике ісі негіздері. Семинар / Н. В. Барыкина, О. В. Чернова. - М.: Феникс, 2021. - 480 c.
3. Белоусова, А. К. медбикенің практикалық дағдылары / А. К. Белоусова, Л. А. Сербина. - М.: Феникс, 2021. - 128 c.
4. Качаровская, е. в. педиатриядағы Мейірбике ісі / Е. В. Качаровская, О. К. Лутикова. - М.: GEOTAR-Media, 2019. - 128 c.
5. Лычев, в. г. алғашқы медициналық көмек курсымен терапиядағы Мейірбике ісі. Практикалық сабақтарды өткізу бойынша
нұсқаулық / В. Г. Лычев, в. К. Карманов. - М.: Форум, Инфра-М, 2019. - 432 c.
6. Митрофанова, Н. А. Мейірбике ісі негіздері. Оқулық / Н.А. Митрофанова, Ю. В. Пылаева. - М.: GEOTAR-Media, 2020. - 264 c.
7. Морозова, г.И. мейірбике ісінің негіздері. Ситуациялық міндеттер. Оқу құралы / Г.и. Морозова. - М.: GEOTAR-Media, 2021. 240 c.
8. Мурашко, В. В. жалпы мейірбике.. Оқу құралы / В.В. Мурашко, Е. г. Шұғанов, а. в. Панченко. - М.: Медицина, 2019. - 224 c.
9. Мухина, с.а. "мейірбике ісінің негіздері" тақырыбына практикалық нұсқаулық / С. А. Мухина, и. И. Тарновская. - М.: GEOTARMedia, 2019. - 512
10. Обуховец, Т. п. мейірбике ісінің негіздері / Т. п. Обуховец, О. в. Чернова. - М.: Феникс, 2021. - 768 c.
11. Островская, и. в. мейірбике ісінің негіздері / и. в. Островская, Н. В. Широкова. - М.: GEOTAR-Media, 2020. - 320 c.
12. "Мейірбике ісі негіздері" бойынша жұмыс кітабы / И. г. Максимова және т.б. - М.: Политехника, 2021. - 176 c.
13. Сединкина, р. г. терапиядағы Мейірбике ісі. - М.: GEOTAR-Media, 2020.
14. АИТВ-инфекциясы және эпидемиология курсы бар жұқпалы аурулар кезіндегі мейірбике ісі. Оқулық / Т. В. Антонова және
басқалар - М.: ГЕОТАР-Медиа, 2019. - 416 c.
15. Славянова, и. К. Акушерлік және гинекологиядағы Мейірбике ісі негіздері / и. К. Славянова. - М.: Феникс, 2020. - 400 c.
16. Соколова, Н.г. дені сау нәрестеге мейірбикелік күтім / Н. г. Соколова. - Мәскеу: Ольгу, 2020. - 254 c.
17. Титаренко, Р. В. жұқпалы аурулар және АИТВ-инфекциясы және эпидемиология курсындағы Мейірбике ісі / Р. В. Титаренко. М.: Феникс, 2021. - 608 c.
18. Тулчинская, в. д. педиатриядағы Мейірбике ісі / в. д. Тулчинская, Н. Г. Соколова, Н.М. Шеховцова. - М.: Феникс, 2019. - 384 c.
19. Медбикелерді дайындауға арналған оқулық. Жүйке және психикалық аурулар, тері және венерологиялық аурулар, құлақ, тамақ
және мұрын аурулары, көз аурулары / т. а. Невзорова және т. б. - Мәскеу: СИНТЕГ, 2019.

13.

Қосымша
Сіздің жасыңыз қаншада?
20-30 жас
30-40 жас
40 жас ж/е одан жоғары
Сіздің еңбек өтіліңіз қанша жыл :
1-10 жыл
10-20 жыл
20 жыл ж/е одан жоғары
Сіздің категорияңыз:
І дәрежелі
ІІ дәрежелі
Жоғары дәрежелі
Категориям жоқ
Сіз аймағыңыздағы тұрғындардың қандайда бір созылмалы және жедел ауруларына душар болмау мақсатында профилактикалық іс шаралармен
айналысасызба?
Ия
Жоқ
Сіздің аймағыңыздағы тұрғындардың басым көпшілігі қандай ауру бойынша Д есепте тұрады?
АҚҚ
ҚД
Онкологиялық аурулар
Сіз дәрігердің қабылдауына Д есепте тұрған науқастарды уақытылы шақырасызба?
Ия
Жоқ
Тұрғындармен жұмыс істеуде сізге не қиындық туғызады?
Жауапсыздық
Білімсіздік
Агрессия
Сіз тұрғындар арасында мейірбикелік патронаж жүргізу барысында, түсіндіру шараларын жүргізесіз бе?
Ия
Жоқ
Сіз өзіңіздің дәрігеріңізді және аймақтағы тұрғындарыңыздың қарым қатынасын, белсенділігін және жауаптылығын қаншалықты бағалайсыз?
Төмен
Жоғары
Сізге біздің тарапымыздан көмектер қажет пе?
Ия
Жоқ