Ekonomia Wyklad 2 . Prawa popytu i podaży

1.

EKONOMIA
Wykład
Prowadzący:
dr Robert Majkut
[email protected]

2.

Plan wykładu:
1) zjawiska i prawa
popytu i podaży
2) Relacje między prawami popytu a
dobrami komplementarnymi i
substytucyjnymi
3) Paradoksy prawa popytu
4) Czynniki podaży
5)Funkcje popytu i podaży
6)Wpływ cen maksymalnych i minimalnych
na rynek
2

3.

Zjawiska i prawa
popytu i podaży
3

4.

Podstawowymi zjawiskami
rynkowymi są zjawiska
popytu i podaży.
4

5.

Popyt zgłaszany jest przez indywidualnych
kupujących.
Jeśli jednak obliczy się go dla całego rynku
danego towaru (czyli zsumuje u wszystkich
kupujących) uzyska się łączny popyt rynkowy.
5

6.

Popyt styka się na rynku z podażą, w
rezultacie czego zostaje wyznaczona
cena.
Popyt zsumowany dla wszystkich
towarów i usług nazywany jest popytem
zagregowanym.
Popyt ten wpływa na poziom PKB w
danym roku.
6

7.

Głównymi czynnikami kształtującymi
wielkość popytu są:
-ceny,
-dochody,
-moda, sezonowość, gusty,
-ilość konsumentów na rynku
- oraz ceny dóbr komplementarnych i
substytucyjnych.
7

8.

Dobra komplementarne
to dobra, które uzupełniają się, jedno
dobro bez drugiego jest
bezwartościowe ze względu na
użyteczność (np. samochód i benzyna)
lub jego użyteczność jest mniejsza,
gorsza (np. chleb i masło).
8

9.

Dobra substytucyjne
to dobra zastępujące się, można
mówić o substytucyjności całkowitej,
gdy dobra zastępują się, lecz nie
można tego analizować w kategorii
pogorszonej konsumpcji (np. coca cola
i pepsi cola) lub substytucyjność może
oznaczać zastąpienie lepszych
towarów, często droższych tańszymi,
gorszymi.
9

10.

Rynkowe prawo popytu głosi, że
przyjmując formułę ceteris paribus (czyli
gdy inne czynniki zewnętrzne nie działają
na podmiot analizy)
wraz ze wzrostem ceny wielkość
popytu maleje i odwrotnie – wraz ze
spadkiem ceny wielkość popytu
rośnie.
10

11.

Popyt rynkowy skorelowany jest zazwyczaj
ujemnie z ceną: im wyższa cena, tym niższy
popyt na dany towar, jednak zdarzają się
czasem w gospodarce odstępstwa od tej
reguły, mówi się wówczas o tzw. paradoksach
prawa popytu.
11

12.

Czym jest i jakie konsekwencje
spowodowała hipoteza
PARADOKSU
TRANSFORMACYJNEGO
Wskazówka: należy odwołać się do 1 prawa E.Engla
12

13.

Stronę producentów na rynku charakteryzuje podaż
rynkowa.
Ogólnie rzecz ujmując podaż to możliwości produkcyjne..
Wielkość podaży to ilość towarów i usług, które przy
danej cenie oferowana jest do sprzedaży przez
producentów.
Podaż styka się na rynku z popytem, w rezultacie czego
zostaje wyznaczona cena danego towaru lub usługi.
Maksymalna możliwa do zaoferowania podaż zsumowana
dla wszystkich towarów i usług określa zdolności
produkcyjne gospodarki
13

14.

14

15.

Prawo podaży głosi, że wraz ze
wzrostem ceny wielkość
podaży także wzrasta.
15

16.

Zarówno wielkość popytu jak i wielkość podaży można analizować jako funkcje.
Definicja
Funkcja popytu jest to zależność (odwrotna) między ceną jako zmienną niezależną a wielkością
popytu jako zmienną zależną. Graficznym odzwierciedleniem tej funkcji jest wykres o nachyleniu
ujemnym.
Definicja
Funkcja podaży natomiast to zależność między ceną a wielkością podaży, a jej odzwierciedleniem
jest wykres o nachyleniu dodatnim.
16

17.

Równowaga gospodarcza na rynku
A – równowaga rynkowa,
B - wielkość podaży przy cenie P2,
C – wielkość popytu przy cenie P2,
D - Wielkość popytu przy cenie P3,
E – wielkość podaży przy cenie P3.
Czynniki cenowe kształtujące wielkość
popytu powodują przesunięcia wzdłuż
wykresu funkcji popytu, czynniki
pozacenowe (sezonowość, gust, zmiana
cen komplementarnych i substytucyjnych)
powodują zmiany położenia wykresu w
górę lub w dół.
17

18.

W rzeczywistości zależność ceny i popytu może
być bardziej skomplikowana - na poziom cen
może również wpływać państwo, stosując
podatki pośrednie (czyli podatki, które płaci się
w momencie zakupu danego dobra).
Ceny odgrywają kluczową rolę w
podejmowaniu decyzji przez podmioty
działające w gospodarce rynkowej.
18

19.

Dzięki swobodnemu kształtowaniu się cen w
warunkach konkurencji rynkowej konsumenci
uzyskują informację o rzeczywistych kosztach
wytwarzania towarów i usług
Koszty wytwarzania towarów i usług znajdują
odbicie w cenie – na konkurencyjnym rynku
dobra o wyższych kosztach produkcji powinny
mieć wyższą cenę od dóbr o niższych kosztach
produkcji, przy założonym podobnym
obciążeniu podatkami pośrednimi.
19

20.

Konsumenci mogą, wydatkując swoje
pieniądze, dokonać wyboru takiego
zestawu dóbr, który ich najbardziej
usatysfakcjonuje.
Producenci dowiadują się, na które towary
i usługi jest na rynku popyt: wzrost ceny
oznacza, że popyt jest duży, spadek ceny
informuje o małym popycie.
Rosnąca cena zachęca więc do wzrostu
produkcji danego dobra.
20

21.

Na poziom cen, które płaci ostateczny konsument
dóbr wpływ ma również polityka podatkowa państwa
(podatki pośrednie).
Najbardziej interesujące dla polityki gospodarczej (a
zwłaszcza polityki pieniężnej) są zmiany przeciętnego
poziomu cen wszystkich towarów i usług nabywanych
przez konsumentów.
Są one mierzone jako indeks będący średnią ważoną
tych cen i nazywany indeksem cen towarów i usług
konsumpcyjnych (czasem używa się też angielskiego
skrótu CPI – consumer price index). Zmiany poziomu
tego indeksu są (potocznie) stopą inflacji.
21

22.

Składniki ceny płaconej przez konsumenta w sklepie (dane umowne)
22

23.

Sytuację rynkowa powyżej ceny równowagi nazywa się
nadwyżką podaży w stosunku do popytu, zaś sytuację
poniżej ceny równowagi nazywa się niedoborem
rynkowym, lub nadwyżką popytu w stosunku do podaży.
Interwencja państwa w mechanizm
rynkowy może jednak uniemożliwić
osiągnięcia stanu równowagi.
Interwencja ta może odbywać się
poprzez mechanizmy ceny minimalnej
i ceny maksymalnej.
23

24.

24