Fosfolipidlar. Litsetinlar va kefalinlar

1.

FOSFOLIPIDLAR. LITSETINLAR
VA KEFALINLAR. FERMENTLAR
TA’SIRIDA O‘ZGARISHI.
Muallif: Raimxo'jaeca Durdona 22/33-guruh talabasi

2.

Fosfolipidlar, Kolesterol va Kefalinlar haqida kirish
Fosfolipidlar
Kolesterol
Fosfolipidlar qollanma membrandagi asosiy
qismlar hisoblanadi, suvga o'tadigan bosh va
hidrofobli dumdorlikdan iborat, masalan, lecitin va
sfingomiyelin.
Kolesterol qollanma membrandagi tuzilish, gormon
sintezi va oziq-ovqat mahsulotlarida (tuxum va sut
mahsulotlari) paydo bo'lish uchun zarur lipiddir.
Kefalinlar
Vazifalar va O'zaro Ta'sirlar
Kefalinlar qonning qaynashini va bosh funktsiyasini
ta'minlovchi muhim fosfolipidlar hisoblanadi,
masalan, fosfatidilserin va fosfatidiletanolamin.
Ular hucreni ijobiylikni saqlash, signal o'tkazish va
lipidni o'tkazishda ahamiyatli rol o'ynaydilar,
umumiy hucreviy sog'liqni ta'sir qilish.

3.

Enzimlar va ularning lipid metabolizmidagi roli haqida tushuncha
Lipazalar lipid
metabolizmida
Yag‘ asidi sintezleyicisi
lipid metabolizmida
Atsil-KoA
dehydrogenazasi lipid
metabolizmida
Lipazalar yag‘ni yag‘moqqa va gliserolga ajratadigan fermentlar bo‘lib, hazm va
energiya ishlab chiqarish uchun muhimdir.
Yag‘ asidi sintezleyicisi, asetil-KoA dan uzun molekul yag‘ asidlarni
sintezlashdan javob beradigan fermentdir, qattiq soz va signalizatsiyada
muhimdir.
Atsil-KoA dehydrogenazasi, yag‘ asidlarning oksidatsiyasida ishtirok etadigan
fermentdir, yag‘ asidlarni mitokhondriyalarda energiya ishlab chiqarish uchun
atsil-KoA ga aylantiradi.

4.

Fosfolipidlar Strukturadagi O‘zgarishlar Fermentlar Ta’sirida
Fosfolipidlar Hidrolizi
Lizofosfolipidlar
Yaratilishi
Fosfolipidlarni
O‘zgartiruvchi
Fermentlarning Rol
Fosfolipazlar kabi fermentlar fosfolipidlarni yag asidlari va gliserolga ajratib,
membrananing strukturasi va funktsiyasini o‘zgartirishadi.
Ferment faoliyati lizofosfolipidlarni yaratishga olib kelishi mumkin, ularda ikki
o‘rniga bir yag asid tizimi bo‘lishi, membrana sarmoyagining o‘zgarishi bilan
ta’sir qiladi.
Atiltransferazlar kabi fermentlar fosfolipidlarga yag asidlarni qo‘shib yoki olib
tashlash orqali o‘zgartirishi mumkin, bu membrananing tuzilishi va
xususiyatlarini ta’sir qiladi.

5.

Fermentlar ta’sirida Kolestrol Darajalari
Lipaz fermentlarining vazifalari
Lipaz fermentlari ovqatda kiritilgan yaglar, shuningdek, kolestrolni buzish uchun parcalaydi va
umumiy kolestrol darajasini ta’sir qiladi.
HMG-CoA Reduktazning ta’siri
HMG-CoA reduktaz fermentlari o‘g‘itlarda kolestrol sintezini tartibga soladi, qarindagi kolestrol
darajasini va potentsial sog‘lik xatarlarini ta’sir qiladi.
Kolestrol Esterazaning ta’siri
Kolestrol esteraz fermentlari kolestrol esterlarini ozg‘aruvchilar bo‘yicha bo‘sazga aylantirishda,
umumiy kolestrol darajasini va qon tomirining funktsiyalarini ta’sir qiladi.

6.

Fosfolipidlar. Litsetinlar va kefalinlar. Fermentlar ta’sirida
o‘zgarishi.
1
Kefalinlarning fermentlar ta’siri
bilan o‘zgarishi
Fermentlar ta’siri acilyatsiya,
desaturatsiya va
gidroksilatsiyani o‘zgartirib,
kefalinlarining tuzilish va
vazifalarini o‘zgartiradi.
2 O‘zgartirilgan
kefalinlarning vazifalari
O‘zgartirilgan kefalinlar qon
qaynashida, qobiliyat
almashishida va lipid
metabolizmida muhim rol
o‘ynaydi, umumiy sog‘lik va
homeostazga ta’sir qiladi.
3 Fermentlar ta’siri
ostida misollar
Fosfatidilserin fermentlar
decarboxylation orqali
fosfatidiletanolamin shaklida
o‘zgaradi, kefalinlarining
o‘zgarishlarining farzandlikini
ko‘rsatadi.

7.

Lipid Tarkibining Enzimatik Jarayonlar To'g'risidagi Regulyatsiya
1 Fosfolipid Metabolizmi
2 Holesterin
Regulyatsiyasi
3 Glikolipid Sintezi
Fosfolipaz A2 kabi enzimlar yag'
asid tarkibini tartiblaydi,
membran oqimini va signal
yo'llarini ta'sir qiladi.
HMG-CoA reduktaz kabi
enzimlar holesterin biosintezini
boshqaradi, qalb oqimi tuzilishi
va gormon ishlab chiqarish
uchun ahamiyatli.
Glukozilseramid sintaz kabi
enzimlar glikolipid
shakllanishida muhim rol
o'ynaydi, qalb tan olish va signal
jarayonlarini ta'sir qiladi.

8.

Enzimlar ta’siri ostida membran suyusining o‘zgarishi
1 Fosfolipazlarning roli
2 Kolesterol oksidazining
ta’siri
3 Lipazalar ta’siri
Fosfolipazlar fosfolipidlarni
hidroliz qilishadi, lipid tuzilishini
o‘zgartirib, bioaktiv lipid
mediatorlarini yaratish orqali
membran suyusini ta’sir qiladi.
Kolesterol oksidazi kolesterolni
cholestenone ga aylantirishni
katalizlaydi, membran suyusini
va kolesterol tarkibini
o‘zgartiradi.
Lipazalar trigliseridlarni yaqin
asitlar va gliserolga ajratib,
membranlar lipid tuzilishini
o‘zgartiradi va suyusiga ta’sir
qiladi.

9.

Qollanma jarayonlarida lipid molekulalarning enzimatik
parçalanishi
Lipaz enzimi
Fosfolipaz enzimi
Lipaz trigliseridlarni yağ asitlari va gliserolga ayrishadi, hazm va energiya ishlab
chiqishida yordam beradi.
Fosfolipaz enzimlari fosfolipidlarni parçalaydi, sel zararining saqlanishida va
signal o'tkazishida ahamiyatli rol o'ynaydi.
Sterol esteraz enzimlari holesterin esterlarini parçalaydi, holesterolning
homeostazisiga va oziq-ovqat asidi sinteziga qo'shiladi.
Sterol esteraz enzimi

10.

Lipidlarning enzimatik metabolizmi kasallik holatlari
1
2
3
Dislipidemiya va Ateroskleroz
Dislipidemiya, yuqori LDL holesterin kabi, aterosklerozga olib kelishi mumkin, jigar kasalligi
va insultga olib kelishi mumkin.
Alko'lsiz Yag'li Oshish Jigar Kasalligi (NAFLD)
Lipidlarning metabolizmida enzimatik notug'riliklar NAFLDga olib kelishi mumkin, jigarida
yig'ilgan yag' to'plami bilan xarakterlanadi.
Lipid Oshish Kasalliklari
Lipid metabolizmini tutib olish enzimlariga ta'sir qiladigan genetik mutatsiyalar Gaucher va
Niemann-Pick kasalliklari kabi lipid oshish kasalliklariga olib kelishi mumkin.

11.

Enzim Asoslangan Lipid Terapialarining Kelajagi Perspektivalari
Enzimni Yaxshilangan Kuchaytirishlar
Xususiy Lipid Metabolizm Yo‘nalishlariga Yo‘naltirish
Ilmshunoslar, katalitik faoliyatini yaxshilangan
yangi enzimlar ishlab chiqish orqali lipid
terapialarini samaraliroq qilish uchun ishlab
chiqilyapti.
Enzim asoslangan terapialar, xususiy lipid
metabolizm yo‘nalishlariga yo‘naltirilgan,
shifokorlar uchun shaxsiy davolash variantlarini
taklif etadi.
Efiqsiylikni Oshirish uchun Qo‘shimcha Terapialar
Nadir Genetik Kasalliklarda Potentsial Qo‘llanmalar
Farqli enzimlar yoki enzim modifikatorlarini
birlashtirish, sinergetik ta’sirni olib kelishi mumkin,
lipid terapialarining umumiy efiqsiyatini oshirishga
olib kelishi mumkin.
Enzim asoslangan lipid terapialari, lipid
metabolizmini ta’sir qiladigan nadir genetik
kasalliklarni davolashda umidni ko‘rsatadi,
cheklangan davolash variantlari bilan kasallarga
umidni tiklaydi.

12.

E'tiboringiz uchun rahmat!