Тыва дыл кичээлинге класстан дашкаар чорудар «ФоЛеГра» деп маргылдаа-кичээл (11 кл)

1.

Тыва дыл кичээлинге класстан
дашкаар чорудар «ФоЛеГра» деп
маргылдаа-кичээл
( 11 кл)

2.

ФоЛеГра

3.

Маргылдаа кичээлдиң сорулгалары:
1. Тыва дылда өөреникчилерниң өөренип эрткен
темаларынга даянып алгаш, фолеграда
билиглерин хынаар, билиин улам ханыладыр;
2. ФоЛеГраның
дүрүмнерин
таварыштыр
уругларның аас болгаш бижимел чугаазын
шын ажыглап билиринге чаңчыктырар;
3. Уругларны
бот-боттарының
аразында
найыралдыг, чаңгыс демниг ажылдаарынга
кижизидер.

4.

Тургузуу:
I. Организастыг кезээ.
II. Маргылдаа-кичээл-биле таныштырылга.
III. Маргылдаа-кичээлдиң кол кезээ.
IV. Түңнел.

5.

Маргылдаа-кичээлдиң кезектери:
I. Командаларның ады, девизи (тыва дылдың
терминнеринге хамаарыштыр).
II. Фонетика.
а) «Тываның картазы» ;
б) «Ийи үннүң үжүктери».
III. Лексика.
а) «Утказын тайылбырла!»
б) «Бок сөстер болгаш литературлуг дылдың
нормазынче кирбейн турар сөстер».
III. Грамматика.
а) «Падеж кожумактарын сагын!»
б) «Бээр кел!»

6. «Тываның картазы» Онаалгазы: сөс эгезинде т-д, п-б кирген сөстерни ажыглавышаан, харылзаалыг домактардан чогаадыңар.

7. «Ийи үннүң үжүктери» Онаалгазы: Хөй сектер орнунга турза чогуур «Й» үннүг үжүктерни киирип салыңар.

1. Дан ха..зы чырып келгенин эскербейн барып-тыр мен.
2. Улашкак ха..ларны кырлавышаан, дагның шыпшык
бажынга үнүп келдим.
3. Ба..н тудум, ооң харамы дам-на барып-тыр.
4. Ыры башкызы ба..нын эгиннепкен, дүрген-дүрген бо-ла
базып олур.
5. Чаа чылдың ..лказынга белеткенип, шииден үзүндү
катаптап тур бис.
6. Шынап-ла дезиг аътты шалбалаар, ..зулуг сыдымны буга
мойнаандан дилгеш, чымчадыр эттеп алырын ол
угулзадан дораан билип аптар чүве-дир ийин мооңар.

8. Лексика «Утказын тайылбырла!» Онаалгазы: Дараазында сөстерниң лексиктиг утказын тайылбырла.

Карак
Думчук
Дээр
Булуттар
Саваң
Саат

9. «Бок сөстер болгаш литературлуг дылдың нормазынче кирбейн турар сөстер».

Онаалгазы: Жаргонизмнер биле
диалектизмнерни 2 аңгы бөлүкке чарып
бижиңер.
Бакс, кочал, колхоз, сүге, алдын чуурга,
чеңгей, доңгуу, сырбык, баглажы берген,
брат, надоел, хоолга, хоректээш, санмай,
шивир,

10. Грамматика. «Падеж кожумактарын сагын!»

Онаалгазы:дараазында состерни
падежтерге оскерттинер
Дыт, митинг

11. «Бээр кел!» Онаалгазы: «Бээр кел» деп домакты утказының аайы-биле дараазында бөлуктерге чарып номчуңар: Медээ. Айтырыг.

Кыйгырыг.
Каттырып. Муңгарап. Ыглап. Коргуп.
Өөрүп. Авыяастап. Дужааган
хевирлиг.

12.

Улуу-биле
четтирдивис!