Артык Ховалыгныӊ «Надя Рушева – сылдыс» деп очеригинге литературлуг кежээ

1.

Темазы: Артык Ховалыгныӊ «Надя Рушева – сылдыс» деп
очеригинге литературлуг кежээ

2.

Артык Ховалыгныӊ «Надя Рушева –
сылдыс» деп очеригинге класстан дашкаар
чорудар ажылдарга эрттирип болур
мөөрейлер:
1) Литературлуг викторина
2) Мөөрей тывынарам
3) Синквейн мөөрейи.

3.

Литературлуг викторина
өөреникчи кижиниң бот-тускайлаң
чогаадыкчы
чоруун
сайзырадыр,
бөлүк иштинге бөлүк-биле демниг
ажылга чаңчыктырар, сонуургалын
көдүрер класстан дашкаар чорудар
ажылдарның бир хевири.

4.

Артык Ховалыгныӊ «Надя Рушева сылдыс» деп очеригинге
«Надя Рушвеваныӊ делегейинче аян
чорук» деп литературлуг викторинаныӊ
чижек планы:

5.

Литературлуг викторинаныӊ планы:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Организастыг кезээ
Киирилде кезээ
Танышытырлга
Мөөрей «Тывыӊарам?»
Пантомимо мөөрейи
Кроссворд мөөрейи
Синквейн
Түңнелдерни үндүрери

6.

Организастыг кезээ
Класстың дерилгезин викторинага
белеткеп, техниктиг херекселдерни хынаар
(аудиомагнитофонну национал хөгжүм
херекселдерин дыңнаары-биле ажыглаар).
Киржикчилерниң озал чокка чыглып
келгенин хынаар. Жюри кежигүнүнүң
олуттарын баш удур белеткеп алган турар.
Оларның бижиттинер саазыннары, демирүжүүн белеткээр.

7.

Киирилде кезээ
• Литературлуг викторинаның киирилде
кезээ башкының сөзү-биле эгелээр.
Башкы чыглып келген өөреникчилерге,
жюри кежигүннеринге байыр чедирип,
Артык Ховалыгнын дугайында кыска
медээни
чугаалап,
адыш
часкаашкыннары-биле
викторинаның
ажыдыышкынын чарлаар.

8.

Танышытырлга
Командалар бүрүзү 10 минута
иштинде
командазының
капитанын
соңгуп, командазынга ат болгаш девиз
чогаадып, боттарын таныштырарынга
белеткенир. Команда бүрүзү кыска үе
дургузунда командазын бүгү тала-биле
түрлүг бөлүк деп чүвени көргүзерин
оралдажыр. Таныштырылга конкурузун
жюри кичээнгейлиг көрүп, 5 баллдыг
системаны ажыглап, үнелээр.

9.

• Мөөрей «Тывыӊарам»
Башкарыкчылар Надя Рушеванын ботнамдарынга болгаш ажыл-чорудулгазынга
хамаарыштыр айтырыгларны салыр, мурнай
харыызын тыпкан команда сигналдыг
карточказын көдүрер. Бөлүк бүрүзүнге
сүмележир кылдыр 2 минута бээр. Шын
тыпкан бөлүкке баллды салыр.

10.

Чижек айтырыглар
Айтырыы
Харыызы
1. Надя Рушева Тывага каш
катап чорааныл?
2. Надя Рушеваныӊ музазы
болгаш ынак чогаалчызы
кымыл?
3. Каяа төрүттүнгенил?
1. Тывага ийи катап чораан.
2. Пушкин.А. С.
3. Моол Арат Республиканыӊ
найысылалы Улан- Батор
хоорайга.

11.

Айтырыы
Харыызы
4. Николай Рушевтиӊ
4. Профессионал чурукчу
мергежили?
5. «Кибальчиш оол» деп
5. 1975 чылдыӊ январь 31-де чуруу.
Надя
чуруун
Рушеваныӊ
“Салют-4”
кандыг
орбита
станциязындан
бөмбүрзектиӊ бүгү чонунга
көргүскенил?

12.

• Пантомимо мөөрейи
Бөлүк бүрүзүнүң капитаннары үнүп кээр.
Олар карточкаларда онаалганы ап алгаш,
Артык Ховалыгның «Надя Рушева- сылдыс»
деп очеригинде кандыг-ла-бир кылдыныг,
кандыг-ла-бир болуушкунну азы кандыг-бир
маадырларны сөс чокка кылдыныглар,
имнээшкиннер дузазы-биле тайылбырлаарга,
киржикчилер
тыварын
оралдажыр.
Көргүскен
пантомимону
тыпкан
киржикчиниң командазынга баллды бээр.

13.

Пантомимо мөөрейинге чижек
чуруктар

14.

15.

• Кроссворд мөөрейи
•Литературлуг викторинага кроссворд тывар конкурсту
киирип, ук кросвордту ажыглап болур.
•Айтырыы
1) Надяныӊ ынак чогаалчызы?
2) Баштайгы барган даштыкы чурту?
3) Чуруктарыныӊ кол темазы?
4) Надяныӊ чурттап турган хоорайы?
5) Авазыныӊ ынак чечээ?.
Харыызы
1) Пушкин
2) Польша
3) Балет
4) Москва
5) Роза

16.

Кроссворд мөөрейинин чижээ
р
2
4
1
п
у
ш
П
о
л
ь
ш
а
3
Б
а
л
е
т
М
о
с
к
в
а
5
Р
о
з
а
к
и н

17.

Синквейн мөөрейи
Амгы
үеде
кайы-даа
эртемниң
башкыларның кичээлдеринге ажыглап турар
оюннарының бир хевири – синквейн. Синквейн
– беш одуруглуг шүлүк. Методистерниң санап
турары-биле, синквейн элээн делгем медээни
синтезтээринде
болгаш
кыска
медээни
анализтээринге
ужур-дузалыг.
Кичээлге
синквенйн
тургузары
ыяап-ла
сагыыр
негелделер салбайн турар. Ол өөреникчиниң
хостуг чогаадыкчы чоруундан хамааржыр.

18.

Синквейн
1 дугаар одуруг − чаӊгыс чүве ады – сиквейнниң
темазы.
2 дугаар одуруг − ийи демдек ады – сиквейнниң темазы
кылдыр шилиттинген объектиге азы предметке
хамаарышытыр ооң шынарын илередир сөстер.
3 дугаар одуруг − үш кылыг сөзү − сиквейнниң темазы
кылдыр шилиттинген объектиниң азы предметтиң
кылдыныын илередир сөстер.
4 дугаар одуруг − 5-6 сөстен тургустунган кол сөстүӊ
тайылбырын көргүскен домак.
5 дугаар одуруг – чаңгыс сөс-резюме − объектиниң
ниити утказын тайылбырлаан сөс.

19.

Чижээ
1.
2.
3.
4.
5.
Надя Рушева
Салым-чаяанныг, тывынгыр
Номчуур, чуруур, каастаар,
Ол Тыванын алдарлыг уруу
Чурукчу.

20.

• Синквейн мөөрейниң чорудуу
• 1) Киржикчилерни бот-боттарынга
шаптыктавас кылдыр олуртур.
• 2) Киржикчилерге синквейн канчаар
чогааттынар дугайында схеманы чижектер
дузазы-биле көргүзер. Бердинген үе
дургузунда киржикчилер синквейнни
чогаадыр.
• 3) Чогааткан синквейлерин аянныг
номчуур.

21.

«Синквейн мастери» деп синквейн
мөөрейинге чижек онаалгалар:
1. Надя Рушеванын овур-хевиринге 5
одуруглуг шүлк тургузары.
2. Надя Рушеваныӊ өг- бүлезинге
синквейн тургузары.

22.

• Түңнелдер үндүрери
Тиилекчилерни шаңнап, идекпейлиг
киришкен салым-чаянныг өөреникчилерни
деткип, оларга тускай аттарны тыпсыр.

23.

Кичээнгейлиг коргенинер дээш
четтирдим!