Мүмкіндік кернеу. Қима таңдау. Беріктік шарты және беріктікке есептеу (дәріс 4)

1. 4 Дәріс Мүмкіндік кернеу. Қима таңдау. Беріктік шарты және беріктікке есептеу.

2. Мүмкіндік кернеу.

Пластикалық материалдан жасалған
конструкция элементтері, көлденең
қималарындағы тік кернеу аққыштық
шегіне жеткенде пластикалық
деформацияға ұшырайды.
Элементтерінің пластикалық
деформациялануы контрукцияның
жұмысшы параметрлерін өзгертіп,
жұмыс істеу қабілетін ажыратуы мүмкін.

3.

Сондықтан, пластикалық материалдар үшін
аққыштық шегі қауіпті кернеу болып саналады.
Морт материалдардың қауіпті кернеуі, беріктік
шегі . Конструкция элементтері қызметін
сенімді атқару үшін, оның көлеміндегі ең үлкен
кернеу қауіпті кернеуден біршама кіші болуы
қажет.
Бұл кернеу келесі формуламен анықталады

4.

мұндағы:
мүмкіндік кернеу деп аталып,
элементтің сенімді қызмет атқару қабілетін
сипаттайды;
ал беріктік қоры коэффициенті n- деп аталып
мүмкіндік кернеудің қауіпті кернеуден неше есе
кіші екенін көрсетеді;
-қауіпті кернеу. Кейінгі кездерде беріктік
қоры коэффициенті әр түрлі факторлардың
әсерлерін ескеретін бірнеше құраушыларға
жіктеліп, келесі түрде анықталады

5.

Сырықтың деформацияға дейінгі жазық
көлденең қималары деформациядан кейін де
жазық көлденең күйінде қалады.
Бұл жорамал Бернуллидің жазық қималар
жорамалы деп, аталады.

6. Беріктік шарты және беріктікке есептеу

Созылған (сығылған) сырықты беріктікке есептеу
үшін, оның көлеміндегі ең үлкен тік кернеуді
материалының қауіпсіз кернеуімен салыстырады

7.

Бұл теңсіздік созылған (сығылған)
сырықтардың беріктік шарты деп аталады.
Морт материалдан жасалған сырықтар
созуға есептелгенде орнына, созылу
мүмкіндік кернеуі , ал сығылғанда – сығылу
мүмкіндік кернеуі қойылады.
Пластикалық материалдардың созу мен
сығуға қарсыласу қабілеті бірдей
болғандықтан .
Беріктік шартына сүйеніп, бірқатар
инженерлік маңызды мәселелер шешіледі.

8.

Қиманың К нүктесіндегі толық кернеуі
келесі теңдікпен анықталатын шаманы
айтамыз
R
p lim
A 0 A
мұндағы A - К нүктесі
айналасындағы элементар аудан;
R - ауданға келетін ішкі күштердің тең
әсерлі күші.

9.

Fn-1
∆R
∆A
К
A
Fn
Бірлік ауданға келетін ішкі күшті кернеу дейміз
(Паскальмен өлшенеді).
1 Па = 1 Н/м2,
1 МПа= 106 Н/м2= 1 Н/мм2 .