Меке жана Мединалык мыйзамдардын өзгөчөлүктөрү

1.

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА
ИЛИМ МИНИСТИРИ
Ош мамлекеттик университетти
Юридика факультети
530-500
• Тема: Меке жана Мединалык мыйзамдардын өзгөчөлүктөрү
• Тайпасы:ЮР(б)-2-19
• Аткарган: Шайбек уулу Байсалбек. Төлөнов Мунарбек
• Текшерген:Төлөгөн уулу Талант

2.

ПЛАН:
1-Ислам дининин мыйзам жоболору.
2-Мекке жана Медина мыйзамдары.
3-Мекке жана
өзгөчөлүктөрү.
Медина
мыйзамдарынын

3.

ИСЛАМ ДИНИНИН МЫЙЗАМ ЖОБОЛОРУ.
Ислам дининин мыйзам жоболору Куран менен
пайгамбардын
(с.а.в)хадистерининин
(накыл-насыят
сөздөрүнүн) негизинде жаратылган. Ислам мыйзамы
адамдарга жарашпай турган кылык-жоруктарды жасоого
жол жоктугу менен мүнөздөлөт. Исламдын мыйзам
жоболору деген-адамдардын аракеттери менен жүрүштурушуна тиешелүү шарат жоболору. Исламдын мыйзам
жоболору касиеттери Куран аяттарынын негизинде болот.

4.

КУРАН
Куран – араб тилинде «Кара’а» сөзүнөн алынып, «Оку!» же «Окула
турган ыйык китеп» деген маанини түшүндүрөт.
Куран Аллах Тааланын кереметтүү сөзү. Ал Аллах Тааланын эң
акыркы китеби. Аллах Таала башка кээ бир пайгамбарларга китеп
түшүргөндөй эле Мухаммадга (Ага Аллахтын салам-салаваттары
болсун) жана анын үммөтүнө Кураанды түшүргөн

5.

6.

Мисалы: Мусага (Ага Аллахтын саламы болсун)
Таврат аттуу китеп, Даудка (Ага Аллахтын саламы
болсун) Забур аттуу китеп, Исага (Ага Аллахтын
саламы болсун) Инжил аттуу китеп түшүрүлгөн.

7.

Куран Пайгамбарыбыздын доорунда азыркыдай бир
китеп болуп тартиптештирилген эмес. Себеби, Ага
мүмкүнчүлүк болгон эмес. Куран толук түшүп бүтө элек
болчу. Ага зарылдыкта да жок болчу. Анткени
сахабаларга Кураандан бир нерсе түшүнүксүз болсо,
пайгамбарыбыздан сурашат эле.

8.

СҮННӨТ
Сүннөт (арабча: ‫ –)سنة‬бул сөз лексикалык жактан «жакшы мүнөз, жол,
эреже» сыяктуу көп маанилерди туюнтуп берсе да, ислам укуктук
илими боюнча Алла Тааланын элчиси (САВ) аткарган, жасоого буюрган,
же ыраазылыгын туюндурган иш-аракеттерди билдирет. Сүннөт үчкө
бөлүнөт:
а) Муаккад сүннөт (зарыл сүннөт).
б) Гайру муаккад сүннөт (катардагы сүннөт).
в) Заваид сүннөт (кошумча сүннөт).

9.

МЕККЕЛИК ЖАНА МЕДИНАЛЫК СҮРӨӨЛӨР
Белгилүү болгондой, сүрөлөр Мекке жана Медина
болуп бөлүнөт. Алар кандайча айырмаланат?
Пайгамбарыбыз (с.а.в.)Мединага көчкөнгө чейин
түшүрүлгөн сүрөлөр Меккелик,ал эми көчкөндөн кийин
түшүрүлгөн сүрөлөр Маданийдеп аталат.Бул
сүрөлөрдүн өзүнүн өзгөчөлүктөрү бар:

10.

МЕККЕЛИК СҮРӨӨЛӨРҮН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Меккежана Медина сүрөлөрүнүн ортосунда тигил же бул сүрөлөрдө колдонулган стилде
айрым айырмачылыктар бар. Мисалы:
1) Меккесүрөлөрү жана аяттары кыска жана аларда колдонулган сөздөр так.
2) Бул сүрөлөрдө кээ бир маанилүү сөздөрдүн жана сүйлөмдөрдүн кайталанышы
байкалат, Ант жана метафоралар колдонулат.
3) Мекке сүрөлөрүндө Кыямат күнү кандай өтөөрү жөнүндө көп айтылат, бейиш менен
тозок сүрөттөлөт.
4) Бул сүрөлөрдө бутпарастар менен талаш-тартыштар жана бутпарастыктын
уятсыздыгынын далилдери чоң орунду ээлейт. Мындай стилди тандап алуунун себеби,
Мекке эли Урматтуу Пайгамбар(с.а.в.)гажана Куранга карата терс көз карашта болушкан,
ошондой эле чындыкты көргүсү келбей, өжөр болушкан. Ошондуктан Куранда мындай
стиль колдонулган, ал аларды тандалган жүрүм-турумунан баш тартууга, таасир этүүгө
жана ишендирүүгө жардам бериши керек болчу.

11.

МЕККЕЛИК СҮРӨӨЛӨР
Ислам салтына ылайык хижрага чейин Мухаммед (с.а.в.)га түшүрүлгөн
Курандынхронологиялык алгачкы сүрөлөрү. Сүрөнүн башка түрү-Мадина
Сүрөсү.
Меккесүрөлөрү көлөмү боюнча Мадина сүрөлөрүнө караганда
салыштырмалуу кыска аяттардан турат жана негизинен Курандынаягына
жакын жайгашкан. Мукатта камтыган сүрөлөрдүн көбү Меккелик.
Сүрөлөрдү Меккеликжана Меданийсүрөлөргө бөлүү баарынан мурда
стилистикалык жана тематикалык ойлордун натыйжасы болуп саналат. Бул
мезгилдерде сүрөлөрдү классификациялоо аяттын узундугу жана кээ бир
негизги түшүнүктөрдүн же сөздөрдүн болушу же жоктугу сыяктуу факторлорго
негизделген (мисалы, Ар-Рахман Кудайдын ысымы катары).

12.

МАДИНА СҮРӨӨЛӨРҮН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
1) Бул сүрөлөрдө укук, жаза, мурас маселелери, социалдык эрежелер, ошоедой
эле мамлекеттик укуктун принциптери айтылган.
2) Бул сүрөлөрдө согуш аракеттерин жүргүзүүгө уруксат берилет жана ага
байланыштуу шарттар сүрөттөлөт.
3) "Аль-Анкабут"сүрөсүнөн башка эки жүздүүлөр жөнүндө айтылган бардык
сүрөлөр Маданий.
4) Мадинасүрөлөрүндө жөөттөр жана христиандар менен болгон мамилелер,
ошондой эле аларды чындыкка чакыруу жана жаңылыш түшүнүктөрүнөн баш
тартуу сыяктуулар каралат.

13.

МАДИНА СҮРӨӨЛӨРҮ
Мадинасүрөлөрү негизинен Курандынбашында жайгашкан жана
Мекке сүрөлөрүнө салыштырмалуу, адатта, узундугу чоңураак
аяттарды камтыйт.
Мусулмандардын жаңы абалына ылайык, бул сүрөлөр мыйзамдын
чоо-жайы менен көбүрөөк байланышкан жана согуш жүрузүү
маселелери менен алектенген ар бир сүрө Мадинаболуп саналат
сүрөөсү Аль-Бакара сүрөөсүнөн баштап.
Пайгамбарыбыздын
(с.а.в.)доорунда
кийинчерээк
Мединага
түшүрүлгөн сүрөлөр көпчүлүк учурда социалдык мыйзамдар, ошондой
эле саясий жана адеп-ахлактык принциптери менен алектенет.