Ұйымдардың энергетикалық нәтижелерін өлшеу және тексеру. Жалпы принциптер және басшылық

1.

ИСО 50015:2014
ҰЙЫМДАРДЫҢ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ
НӘТИЖЕЛЕРІН ӨЛШЕУ ЖӘНЕ ТЕКСЕРУ.
ЖАЛПЫ ПРИНЦИПТЕР ЖӘНЕ БАСШЫЛЫҚ
ОРЫНДАҒАН: МАКАНОВА АЯУЛЫМ,
МӘТІБАЙ ТОҒЖАН, ТУГЕЛЬБАЕВ САМАТ
ҮРМАХАНБЕТ САНДУҒАШ
ТЕКСЕРГЕН:ДАНЛЫБАЕВА А.К

2.

Қолдану саласы
Осы стандарт ұйымның немесе
оның бөліктерінің
энергетикалық нәтижелерін
өлшеу және тексеру процесіне
арналған жалпы қағидаттар мен
нұсқаулықтарды белгілейді.
Осы стандарт дербес немесе
өзге стандарттармен немесе
нормативтік талаптармен
бірлесіп пайдаланылуы мүмкін
және энергияның барлық
түрлеріне қолданылуы мүмкін.

3.

Жалпы принциптер
Осы қағидаттар ұйымның энергетикалық нәтижелерін өлшеу және
верификациялау және энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі одан әрі
басшылық нұсқаулар үшін негіз болып табылады. Қарастырылып отырған
принциптер міндетті талаптар болып табылмайды, керісінше жоспарлы және
күтпеген жағдайларда шешім қабылдау кезінде басшылық ретінде
арналған.Өлшеу мен тексерудің мақсаты-мүдделі тараптардың сенімділігін
қамтамасыз ету. тіркелген нәтижелер дистивтік болуын қадағалау және келесі
принциптерді қарастыру қажет:
- сенімділік пен белгісіздікті басқару;
- өлшеу және тексеру процесінің(процестерінің) ашықтығы мен қайталануы;
- деректерді басқару және өлшеуді жоспарлау;
- өлшеу және верификация жөніндегі маманның құзыреттілігі;
- бейтараптық;
- құпиялылық;
- тиісті әдістерді қолдану.

4.

Деректерді басқару және өлшеуді жоспарлау
Өлшеу және тексеру процесінде өлшеу және тексеру
барысында деректерді басқару қалай жүзеге
асырылатыны туралы ақпарат ескерілуі керек.
Деректерді басқару сақтау, сақтық көшірме жасау,
өзекті күйді сақтау және деректердің қауіпсіздігін
қамтамасыз ету шараларын қамтиды (бірақ онымен
шектелмейді). Өлшеу және тексеру процесінде өлшеу
құралдары мен датчиктердің орналасуы, жиілігі және
жабдықталуы сияқты өлшеуді жоспарлау туралы
ақпарат ескерілуі керек. Көрсетілген мәліметтер
құжаттамада көрсетілуге тиіс.

5.

Өлшеу және тексеру жөніндегі маманның
құзыреттілігі
Өлшеу және тексеру жөніндегі маманның құзыреттілігі
тіркелген нәтижелердің дұрыстығына ықпал етеді. Өлшеу
және верификация жөніндегі маман заңнама
талаптарына, сертификаттауға қойылатын талаптарға
және өлшеу және верификациялау процесіне
қолданылатын өзге де талаптарға сәйкес келуге тиіс.
Өлшеулер мен верификацияға Тапсырыс беруші болып
табылатын ұйым құзыреттілікке қойылатын талаптарды
белгілей алады. Өлшеу және верификация жөніндегі
маман барлық жағдайларда өлшеу және верификация
бойынша көрсетілетін қызметтер бөлігінде өзінің
құзыреттілігі туралы мәлімдеуге тиіс. Өлшеу және тексеру
мамандары өз құзыреті саласында жұмыс істеп, тиісті
Этика кодекстерін сақтауы керек.

6.

Жалпы ережелер
Өлшеу және тексеру процесі алты негізгі кезеңнен тұрады,
оған сәйкес өлшеу және тексеру жоспары жасалады:
1 Өлшеу және тексеру жоспарын құру және құжаттау:
өлшеу жоспары және тексеру-өлшеу мен тексерудің әр
кезеңінің талап етілетін орындалуын сипаттайтын құжат;
2 деректерді жинау;
3 энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі ісшаралардың(іс-шаралардың) орындалуын тексеру, егер
бар болса;
4 талдау өлшеу және верификация жүргізу
5 өлшеу және тексеру нәтижелерін тіркеу және
құжаттаманы шығару
6 қажет болған жағдайда процесті қайталау қажеттілігін
талдау

7.

Энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі іс-шаралар
- өлшеу және тексеру үшін базалық сызықты(ларды) қоса алғанда,
энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі әрбір іс-шараның
сипаттамасы;
- энергетикалық нәтижелерді жақсарту бойынша іс-шараны қалай немесе неге
орындау керектігін сипаттау^) энергетикалық нәтижелерді сақтауға немесе
жақсартуға ықпал етуі керек;
- энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі іс-шараның(лардың)
орындалуына байланысты энергетикалық нәтижелерді күтілетін жақсарту
немесе қолдау;
- энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі іс-шараны(ларды) орындау
үшін жауапкершілікті бөлудің сипаттамасы;
- энергетикалық нәтижелерді жақсарту бойынша іс-шара^) қалай
орындалатындығын сипаттау;
- энергетикалық нәтижелерді жақсарту бойынша әрбір іс-шараны орындау
мерзімдері мен реттілігі;- энергетикалық нәтижелерді жақсарту жөніндегі ісшараны(ларды) орындау орны;
- егер өлшеу және верификациялау мақсаттарына сәйкес келсе, энергетикалық
нәтижелерді жақсарту жөніндегі іс-шараны(ларды) орындауға арналған
шығыстар;
- энергетикалық нәтижелерді жақсарту бойынша іс-шараның(лардың)
орындалуы қалай тексерілетінін сипаттау.

8.

Айнымалы факторлар мен тұрақты факторлардың
сипаттамаларын анықтау және таңдау
Айнымалылар мен тұрақты факторлардың сипаттамаларын
анықтау және таңдау үшін келесі қадамдар қажет:
- - өлшеу және тексеру шекаралары шегінде энергетикалық
нәтижелерге әсер ететін айнымалылар мен тұрақты
факторларды таңдау критерийлерін белгілеу;
- айнымалы факторларды және тұрақты факторларды анықтау;
- айнымалы факторлардың өзгеруінің қалыпты диапазонын
және айнымалы фактордың мәнін анықтау;
- өкілдік уақыт аралығын анықтау;
- деректерді жинау жоспарының нұсқауларына сәйкес әрбір
айнымалы фактор немесе тұрақты фактор үшін деректер мен
деректер көзінің сипаттамаларын анықтау және анықтау ;
- туындауы мүмкін жанама әсерлерді анықтау және сипаттау;өлшеу және тексеру барысында қандай жанама әсерлер сандық
түрде анықталатынын немесе анықталмайтынын анықтау.

9.

Өлшеу және тексеру әдісін және есептеу әдісін таңдау
Энергия нәтижелерін сандық анықтауға және энергия
нәтижелерін жақсартуға арналған көптеген әдістер,
стандарттар, хаттамалар және есептеу әдістері бар. Өлшеу және
тексеру маманы ең қолайлы әдісті таңдауы керек. Таңдау әдетте
бірқатар факторларды қарастыруға негізделген, соның ішінде
(бірақ онымен шектелмейді):
- өлшеу және тексеру мақсаты;
- дәлдікке қойылатын талаптар;
- өлшеу және тексеру бойынша маманның тиісті тәжірибесі;
- энергетикалық нәтижелерді немесе энергетикалық
көрсеткіштерді жақсарту жөніндегі іс-шараның сипаты өлшеуге
және тексеруге жататын нәтижелер;
- ұйымның сипаты мен мөлшері, сондай-ақ өлшеу және тексеру
шекараларын таңдау;

10.

Процесті қайталау қажеттілігін талдау
Өлшеу және тексеру жөніндегі маман кез-келген
факторды ескере отырып, процесті қайталау
қажеттілігін талдауы керек, мысалы:
- өлшеу және тексеру тұрғысынан анықталған жиілік;қол жеткізілген нәтижелер;
- іске асырылуға жататын мүмкіндіктер немесе ісшаралар;
- өлшеу және тексеру жоспарында белгіленген басқа
талаптар;
- даулы мәселелердің немесе туындаған
қиындықтардың салдары.