Қазақстан Республикасында иммунопрофилактиканы жүргізудің ерекшеліктері

1. «Астана Медицина Университеті» АҚ «Эпидемиология және жұқпалы аурулар» кафедрасы

Тақырыбы: Қазақстан Республикасында
иммунопрофилактиканы жүргізудің
ерекшеліктері.
Орындаған: Қасымбек.Б.С
Топ: 505 ҚДС
Тексерген: Ильясов Б.Б.
Астана, 2017

2. Жоспар:

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Имунопрофилактиканы жүргізу үшін медицина
қызметкерлерін дайындау
Қазақстан Республикасында бекітілген
профилактикалық екпені жүргізу мерзімдері
Вакцинация мақсаты, тиімділігі
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

3.

4.

Иммунопрофилактиканы жүргізу үшінмедицина қызметкерлерін дайындықтан
өткізудің бағдарламасына мыналар енеді:
1.
Вакцинамен басқарылатын жұқпалар.
2.
Белсенді және белсенді емес иммундау,
олардың айрмашылығы оларды қолдану
көрсеткіштері.
3.
Вакциналардың түрлері.
4.
Тірі вакциналар, ір препараттың
сипаттамасы, сақтау жіне қолдану
ережелері.
5.
Анатоксиндер,әр препараттың сипаттамасы.

5.

6. Белсенділігі жоғары вакциналар, әр
препараттың сипаттамасы, сақтау және
қолдану ережелері.
7. Қансарысулар, олардың қай түрі
вакцинамен басқарылатын жұқпаларға
қарсы қолданылады, олармен жұмыс
істеудің ережесі.
8.Вакцинаны енгізуге оңтайлы орындар
және әдістері
9. Бір мезгілде әртүрлі вакциналарды
енгізу.

6.

7. Вакциналардың түрлері:

II. Өлі вакциналар – вируленттілігі жоғары микроб
штамдарынан дайындайды.
Корпускулярлы вакциналар – бүтін микроб жасушасынан,
вирионынан дайындалады. Оларды өлтіру ұшін әртүрлі
физикалық, химиялық, биологиялық факторлардың
әсерін пайдаланады (көкжөтелге, тұмауға, кенелі
энцефалит т.б. ауруларға қарсы вакциналар).
Субжасушалық субвириондық вакциналар бактерияларды немесе вирустарды ыдыратып,
иммунизациялау үшін қажетті антигендік бөлшектерінен
дайындайды (іш сүзегіне – О, Н және vi антигендерінен,
грипке қарсы нейраминидаза және
гемаглютининдерінен).
Молекулалық вакциналар – экзотоксин молекулаларына
формалинмен әсер ететін, антигендік қасиетін сақтаған
бірақ токсингендігін жоғалтқан препарат – анатоксин
(сіреспеге, дифтерияға, т. б. карсы вакциналар).

8. Вакциналардың түрлері:

III. Ассоциацияланған вакциналар –
бірнеше вакциналардың қоспасы, бір
мезгілде бірнеше ауруларға қарсы
қолданылады (АКДС – адсорбцияланған
көкжөтел вакцинасы + дифтериялық
анатоксин +сіреспелік анатоксин)
Қазіргі кезде гендік (ДНК) вакциналар
дайындау жүргізіліп жатыр.

9. Иммунизацияның кеңейтілген бағдарламасы (икб). (Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы)

Иммунизацияның кеңейтілген бағдарламасы
(икб). (Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы)
Бағдарламаның басты мақсаты —
тұрғылықты халықтың көпшілігіне егу
жұмыстарын жүргізу, егу жұмыст
арының деңгейін жоғарылатудың
негізгі жолдары: негізі жоқ әдіс
жолдарының санын азайту және
уақытша қарсылықтан соң дер кезінде
егу жұмыстарын жүргізу; алдын алу егу
жұмыстарына қарсы ата-аналар санын
азайту.

10. Иммунизацияның құқықтық негіздері:

18.09.2009 жылғы ҚР «халық денсаулығы мен
денсаулықты сақтау жүйесі туралы» кодексі
156 бап. Алдын алу егу жұмыстарын жүргізу
Қазақстан Республикасы аумағындағы жеке
тұлғалар кепілдік тегін медициналық көмек көрсету
аясында инфекциялы және паразитті ауруларға
қарсы алдын алу егу жұмыстарын алуға міндетті.
Алдын алу егу жұмыстары жүргізілетін аурулардың
тізімі, олардың реті, жүргізу мерзімі және жоспарлы
егу жұмыстарына енетін тұрғын топтарын Қазақстан
Республикасының Үкіметі анықтайды.

11. Қазақстан Республикасының алдын алу егу жұмыстарының стратегиясы

Қолжетімділік
Тегін
Эффективті иммунизация
Иммунизацияның қауіпсіздігі
Жаңа, соның ішінде комбинирленген
ваакциналарды енгізу
Медициналық кадрларды дайындау
Тұрғылықты халықпен жұмыс жасау
Нормотивті-құқықтық актілерді дайындау

12. Иммунизацияның эффективтілігі : 

Иммунизацияның эффективтілігі :
Кепілдігі бар екпені қолдану, яғни ҚР
тіркелген (БСҰ сертифицияланған
балаларға арналған екпе).
Екпемен үздіксіз қамсыздандыру.
Екпелермен қамтылу– әр әкімшілік
территорияларында 95% кем емес.
Екпе алмағандарды күнделікті анықтау
және оларды иммунизациялау.
Иммунизациялау апталығының өткізуде
халықты ақпараттандыруды күшейту.

13. Вакциналарды дайындау кезеңдері:

тиісті микроб штамдарынан алдын - ала көптеп
өсіру;
физиологиялық ерітіндімен шайып алу;
микроб тазалығын (біркелкілігін) тексеру;
вакцитна түріне қарай тиісті амалдар қолдану
стандарттау;
консервациялау;
стерильдігін (өлі вакциналар үшін),
иммуногендігін, залалсыздығын тексеру;
дозасын анықтап, дайын вакциналар шығару.
Вакциналарды ұнтақ, құрғақ, таблетка, конфетдраже, сұйыќ күйінде шығарылады.

14. Егу тәсілдері:

тері ішіне
тері астына
бұлшық етке
аэрозольді әдіс (тыныс алу жолдары
арқылы)
энтеральді (ас қорыту жолдары арқылы)
Жаппай вакцинациялау әдістеріне инесіз
әдіс арнайы инъекторлар арқылы егу,
пероральді (ауыз арқылы) және аэрозольді
әдістер жатады.

15.

Вакцинациялаудың тиімділігі
мыналармен байланысты
вакцинаның сапасымен (иммуногенділігімен);
егілетін организм жағдайымен;
қолдану тәсілімен; егу календарын мұқият
орындаумен.
Қарсы көрсеткіштер:
жіті (жедел) инфекцимен ауырып турған жағдай;
аллергиялық жағдай;
ОЖЖ аурулары;
бауыр, бүйректің созылмалы аурулару;
жүрек – тамыр патологиясының ауыр түрлері;
иммундық тапшылықтар;
қатерлі ісік аурулары т.б.

16.

Вакцинациялау негізінде профилактикалық
мақсатта, яғни індеттің алдын - алу үшін
жүргізіледі:
1. Міндетті түрде егу (туберкулезге, көкжөтелге,
дифтерияѓа, сіреспеге, ќызылшаға, қызамыққа,
эпидемиялық паротитке, полимиелитке, гепатит
А және В-ға қарсы).
2. Жоспарлы – кәсіби егу (бруцеллезге, күйдіргіге,
дизентерияға, іш сүзекк - парасүзекке қарсы т.б.)
3. Эпидемиологиялық көрсеткіш бойынша
(эпидемия қаупі төнгенде турғындарды жаппай
егу)
Сирек жағдайда (аурудың созылмалы түрінде)
емдеу мақсатындат қолданылады (созылмалы
бруцеллез, дизентерия, соз, стапфилакоккты
іріңді инфекция).

17.

Иммунды сарысулар (ИС) – құрамында
тиісті микробтарға (антигендерге) немесе
олардың токсиндеріне қарсы жеткілікті
деңгейде антиденелдер бар, организмге
енгенде жасанды пассивті иммунитет
тудыратын қан сарысулары. Қолдану
мақсатына қарай 2 топқа бөледі:
1) емдеу профилактикалыќ (адамдар ұшін);
2) диагностикалық (оларды ешқашанда
емдеу үшін қолданбайды, тек қана
серологиялық реакциялар қойып,
диагнозын анықтауға пайдаланады).

18. Қорытынды

Вакцинация – елдің эпидемиологиялық саламаттылығының
негізі. Инфекциялық ауруларға қарсы күресті іске
асырылатын медициналық іс-шаралардың арасында
тұрғындарды вакцинациялау жетекші орын алады. Дүние
жүзінде ол инфекцияларға қарсы күресте неғұрлым тиімді,
үнемді және қолжетімді құрал ретінде танылған. Елімізде
иммунизация мәселесі – денсаулық сақтау саласындағы
өзекті бағдарламалардың бірі. Тұрғындарды вакцинациялау
арқасында вакцинамен басқарылатын жұқпалы аурулар
деңгейінің едәуір азаюына қол жеткіздік.Тұрғындар
арасында егілуден тыс қалатындар да кездеседі. Вакцинадан
бас тартар алдында әрбір адам өзін ауырмаудан сақтау үшін
және өзгелерге ауруды жұқтырмау үшін қоғам алдында да
жауапты екенін ұмытпауы қажет.

19. Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Бижигитова Б.Б «комплемент жүйесі мен антигенді
таныстырушы жасушалардың иммунды жауаптағы
маңызы»
2. Қожанов С.В, Шортанбаев Ә.Ә «Жалпы
иммунология»
3. Молчанов О.Е, Попова И.А «современные
тенденций иммуннотерапий злокачественных
опухолей »
4. Балпанова Г.Т, Шортанбаев А.А
«трансплантациялық иммунитет»
5. Эпидемиология: Оқулық/ С. Ә. Әміреев, Ж.
Темірбеков. 1-т.