Комбинирленген вакциналардың артықшылықтары мен жағымсыз әсерлері

1.

С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
Комбинирленген вакциналардың артықшылықтары мен жағымсыз
әсерлері.
Орындағандар:Яшка А
Төреханова Ж
Қанытбек Ұ
Алматы - 2024

2.

Жоспары
1.Кіріспе
2.Аралас вакциналардың артықшылықтары
3.Аралас вакциналардың кемшіліктері
4.Аралас вакциналардың мысалдары
5.Қорытынды
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
2

3.

Кіріспе
Аралас вакциналар – бірнеше түрлі инфекцияларға қарсы
бағытталған
антигендер
(ақуыздар
немесе
микроорганизмдердің бөліктері) бар препараттар. Бұл бір
вакцинаны бірнеше аурудан бір мезгілде немесе дәйекті
түрде қорғауға мүмкіндік береді, вакцинация процесін
жеңілдетеді және емделушіге қажетті егу санын азайтады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
3

4.

Қоғамдық денсаулық сақтаудағы вакцинацияның маңызы
Вакцинация жұқпалы аурулардан қорғаудың тиімді және
үнемді құралдарын қамтамасыз ету арқылы халықтың
денсаулығын сақтауда маңызды рөл атқарады. Ол аурудың
ауыр түрлерінің дамуын болдырмауға көмектеседі, қоғамда
инфекцияның таралу қаупін азайтады және ұжымдық
иммунитетке қол жеткізуге ықпал етеді. Вакцинацияның
арқасында көптеген қауіпті аурулар іс жүзінде жойылды
немесе олардың саны айтарлықтай қысқарды, бұл
халықтың сапасы мен өмір сүру ұзақтығын айтарлықтай
жақсартады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
4

5.

Біріктірілген вакциналардың артықшылықтары
Тиімділігі: бір вакцинамен бірнеше аурудан қорғау
Біріктірілген вакциналардың негізгі артықшылықтарының бірі
олардың бір дәрімен бірнеше түрлі инфекциялардан қорғауды
қамтамасыз ету қабілеті болып табылады. Бұл әсіресе қызылша,
қызамық, эпидемиялық паротит (МР) немесе дифтерия, сіреспе,
көкжөтел (DTP) сияқты күрделі және ұзақ вакцинация кестесін
қажет ететін аурулардың алдын алу үшін өте маңызды.
Науқастарға ыңғайлылық:
Біріктірілген вакциналар дәрігерге бірнеше рет келу және
инъекциялар қажеттілігін азайтады,бұл вакцинация процесін
пациенттер үшін ыңғайлы және ыңғайлы етеді. Бұл әсіресе
иммундық жүйесі әлі толық қалыптаспаған балаларға, сондай-ақ
инелер фобиясынан зардап шегетін немесе шалғай аудандарда
тұратын адамдарға қатысты.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
5

6.

Біріктірілген вакциналардың артықшылықтары
Вакцинация кестесін оңтайландыру: вакцинация процесін жеңілдету.
Біріктірілген вакциналар егу кестесін оңтайландыра алады, денсаулық сақтау мекемелеріне қажетті
бару санын азайтады және егу арасындағы уақыт аралығын қысқартады. Бұл вакцинациялау
науқандарын ұйымдастыруды жеңілдетеді және халық арасында қажетті иммундау деңгейіне
жылдам жетуге мүмкіндік береді.
Экономикалық пайда: өндіріс пен сақтау шығындарының төмендеуі.
Біріктірілген вакциналар әр түрлі ауруларға арналған жеке вакциналарға қарағанда, өндіруге және
ұстауға көбінесе арзанырақ. Бұл дәрілік заттарды сатып алу, тасымалдау және сақтау шығындарын
азайтуға мүмкіндік береді, бұл денсаулық сақтау бюджетінің шектеулі жағдайында маңызды фактор
болып табылады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
6

7.

Біріктірілген вакциналардың кемшіліктері
Жағымсыз әсерлердің қаупі: вакцина компоненттеріне
ықтимал күшеюі немесе өзара әрекеттесу реакциялары
Біріктірілген вакциналардың негізгі кемшіліктерінің бірі
препараттың әртүрлі компоненттерінің өзара әрекеттесуіне
байланысты жанама әсерлердің пайда болу қаупі болып
табылады. Бұл вакцинацияға реакциялардың жоғарылауына
немесе өзгеруіне, қауіпсіздік мониторингінің күрделілігін
арттыруға және қосымша зерттеулерді талап етуге әкелуі
мүмкін.
Әзірлеу мен тестілеудің күрделілігі: әрбір компоненттің
қауіпсіздігі мен тиімділігін тексеру қажеттілігі
Біркомпонентті вакциналармен салыстырғанда аралас
вакциналарды жасау неғұрлым қатаң және ұзақ сынақ
процесін талап етеді. Әрбір құрамдас бөліктің қауіпсіздігі
мен тиімділігін бөлек және басқаларымен бірге қамтамасыз
ету қажет, бұл зерттеулерге уақытты, ресурстарды және
қаржыны арттырады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
7

8.

Біріктірілген вакциналардың кемшіліктері
Жеткізу және сақтау проблемалары: әртүрлі
компоненттерге арналған температуралық жағдайлардағы
қиындықтар.
Біріктірілген вакциналарда сақтау температурасының
әртүрлі талаптары болуы мүмкін, бұл препараттарды
логистика мен тасымалдаудың күрделілігін арттырады.
Сақтау талаптарын сақтамау вакцина тиімділігінің
жоғалуына және жанама әсерлердің қаупінің артуына әкелуі
мүмкін.
Сенім мәселелері: қауіпсіздік пен тиімділік туралы білім
беру және жұртшылықты хабардар ету қажеттілігі.
Біріктірілген вакциналарды қолдану олардың күрделілігі
мен ықтимал қауіптеріне байланысты тұрғындар арасында
күмән мен алаңдаушылық тудыруы мүмкін. Бұл табын
иммунитетін қамтамасыз ету және денсаулықты сақтау
үшін мұндай препараттардың қауіпсіздігі, тиімділігі мен
қажеттілігі туралы халықты жүйелі түрде ақпараттандыру
және оқытудың маңыздылығын көрсетеді.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
8

9.

Біріктірілген вакциналардың мысалдары
Вирустарға қарсы
MMR (қызылша, эпидемиялық паротит, қызамық):
Бұл вакцина үш ауыр инфекциядан қорғайтын үш түрлі
вирустық құрамдас бөлігі: қызылша, қызамық және паротит.
MMR вакцинасы жоғары тиімділігі мен қауіпсіздігіне
байланысты көптеген елдерде кеңінен қолданылады.
DTP (дифтерия, сіреспе, көкжөтел):
Бұл препарат үш бактериялық инфекциядан қорғайды:
дифтерия, сіреспе және көкжөтел. DTP вакцинасы ауыр және
өлімге әкелетін аурудың алдын алудағы тиімділігіне
байланысты көптеген елдерде иммундау кестесінің
стандартты бөлігі болып табылады.
Бактерияға қарсы
Haemophilus influenzae түрі b (Hib) вакцинасы:
Бұл вакцина менингит, пневмония және басқа да ауыр аурулар
сияқты b типті Haemophilus influenzae бактериясы тудыратын
инфекциялардың алдын алуға арналған. Құрамында анти-Hib
компоненттері бар құрама вакциналар иммундау
бағдарламаларын оңтайландыру үшін басқа бактериялық және
вирустық вакциналармен бірге қолданылады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
9

10.

Қорытынды
Аралас вакциналар мықты иммунитетке қол жеткізуде және
халықты әртүрлі жұқпалы аурулардан қорғауда маңызды құрал
болып табылады. Олар тиімділік, емделушілерге қолайлылық,
вакцинация кестелерін оңтайландыру және шығындар бойынша
жеңілдіктер сияқты көптеген артықшылықтарды біріктіреді.
Дегенмен, оларда жанама әсерлердің тәуекелдеріне, әзірлеу мен
тестілеудің күрделілігіне, логистикалық мәселелерге және қоғамдық
сенім мәселелеріне байланысты белгілі бір кемшіліктер
бар.Біріктірілген вакциналарды сәтті қолдану үшін ғылыми
зерттеулерді жалғастыру, жаңа препараттарды әзірлеу және халықты
ақпараттандыру және ағарту бойынша жүйелі жұмыс қажет.
Қоғамдық денсаулық сақтаудағы вакцинацияның маңыздылығын
асыра айту мүмкін емес және біріктірілген вакциналар денсаулық
сақтаудың жаһандық мақсаттарына қол жеткізуде және бүкіл
әлемдегі адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуда маңызды рөл
атқарады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
10

11.

Пайдаланылған әдебиеттер
https://www.google.kz/search?q=%
қолданылуы - (ppt-online.org)
https://ppt-online.org/477958
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
11

12.

С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
Назарларыңызға рахмет!
г. Алматы, ул. Толе би, 94
@kaznmu
+7 727 338 70 90
https://www.facebook.com/KazNMU
kaznmu.kz
https://www.youtube.com/kaznmu
[email protected]