Ocena ryzyka zawodowego

1.

Ocena ryzyka
zawodowego
Cz.1.
Tomasz Szmuc

2.

Ryzyko???
Tomasz Szmuc

3.

Ryzyko???
Dobrze skalkulowana niepewność.
Tomasz Szmuc

4.

Ryzyko zawodowe???
Tomasz Szmuc

5.

Ryzyko zawodowe???
Prawdopodobieństwo wystąpienia
niepożądanych zdarzeń związanych
z wykonywaną pracą powodujących straty,
w szczególności wystąpienia u pracowników
niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku
zagrożeń zawodowych występujących
w środowisku pracy lub sposobu wykonywania
pracy.
Tomasz Szmuc

6.

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić
pracownikom bezpieczeństwo i ochronę
zdrowia na każdym stanowisku pracy oraz we
wszystkich związanych z pracą elementach.
Tomasz Szmuc

7.

Aby obowiązek ten zrealizować, należy
rozpoznać i ocenić stan bezpieczeństwa oraz
wszystkie elementy pracy, które na ten stan
bezpieczeństwa mogą wpływać.
Tomasz Szmuc

8.

Proces ten nazywa się:
Oceną ryzyka zawodowego
(ORZ)
Tomasz Szmuc

9.

Cele oceny ryzyka
zawodowego
Tomasz Szmuc

10.

Cele ORZ:
1.
Sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach
pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy
jest znane związane z nimi ryzyko zawodowe.
Tomasz Szmuc

11.

Cele ORZ:
2.
Wykazanie, że zastosowane środki ochrony są
odpowiedni do zidentyfikowanych zagrożeń.
Tomasz Szmuc

12.

Cele ORZ:
3.
Wykazanie, że dokonano odpowiedniego
wyboru materiałów, wyposażenia stanowisk
oraz organizacji pracy.
Tomasz Szmuc

13.

Cele ORZ:
4.
Ustalenie priorytetów w działaniach
zmierzających do eliminowania lub
ograniczania ryzyka zawodowego.
Tomasz Szmuc

14.

Cele ORZ:
5.
Zbadanie, czy ryzyko zawodowe jest na
poziomie akceptowalnym i czy zastosowano
odpowiednie środki ochrony.
Tomasz Szmuc

15.

Cele ORZ:
6.
Zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Tomasz Szmuc

16.

Cele ORZ:
7.
Wykazanie pracownikom oraz organom
nadzoru i kontroli, że ryzyko zawodowe jest
znane.
Tomasz Szmuc

17.

Cele oceny ryzyka zawodowego
(rozwinięcie)
Tomasz Szmuc

18.

Cele ORZ?
Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy i związanego
z nimi ryzyka zawodowego.
Aby ocenić ryzyko zawodowe należy ustalić:
- Jakie zagrożenia występują w środowisku
pracy,
- Jakie charakterystyki posiadają zagrożenia.
Tomasz Szmuc

19.

Cele ORZ?
Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy i związanego
z nimi ryzyka zawodowego.
Identyfikacja zagrożeń, niezależnie od
zastosowanej do tego celu metody, wymusza
systematyczne zbieranie informacji
o zagrożeniach dla wszystkich czynników
środowiska pracy.
Tomasz Szmuc

20.

Cele ORZ?
Środki ochrony a zidentyfikowane zagrożenie.
Konsekwencją oceny ryzyka zawodowego jest
zastosowanie środków ochrony w celu
ograniczenia lub wyeliminowania zagrożeń.
Określony poziom ryzyka pozwala na wybranie
optymalnych środków ochrony.
Tomasz Szmuc

21.

Cele ORZ?
Wybór materiałów, wyposażenia stanowisk
oraz organizacji pracy
Wybór pozwala na podjęcie działań związanych
z zastosowaniem materiałów mniej
niebezpiecznych, wymianę lub modernizację
wyposażenia lub dokonanie zmian
w organizacji pracy, tak aby praca była
bezpieczniejsza.
Tomasz Szmuc

22.

Cele ORZ?
Priorytety w eliminowaniu lub ograniczaniu ryzyka
zawodowego.
Dokonanie ORZ dla poszczególnych zagrożeń
umożliwia ustalenie hierarchii zagrożeń według
kryterium wynikającego z wartości ryzyka
zawodowego.
Tomasz Szmuc

23.

Cele ORZ?
Priorytety w eliminowaniu lub ograniczaniu ryzyka
zawodowego.
Pozwala to na takie opracowanie działań
korekcyjnych i zapobiegawczych, w których
w pierwszej kolejności będą eliminowane lub
ograniczane zagrożenia powodujące większe
ryzyko.
Tomasz Szmuc

24.

Cele ORZ?
Poziom ryzyka zawodowego a odpowiednie
środki ochronne.
Identyfikacja zagrożeń i ocena
odpowiadającego im ryzyka zawodowego
pozwala na ustalenie lub weryfikację poziomu
akceptacji ryzyka. Jeśli ustalenie poziomu
ryzyka odbywa się dla zastosowanych środków
ochrony, to może być równocześnie weryfikacją
ich doboru.
Tomasz Szmuc

25.

Cele ORZ?
Zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Prawidłowo prowadzony proces oceny ryzyka
kończy się opracowaniem planów działań
korekcyjnych i zapobiegawczych. Jeśli plany
takie są realizowane, zawsze prowadzą do
poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
pracowników.
Tomasz Szmuc

26.

Cele ORZ?
Zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Proces poprawy bezpieczeństwa pracy jest
procesem ciągłym.
Stosując coraz doskonalsze technologie,
materiały i środki ochrony można ograniczyć
lub wyeliminować ryzyko.
Tomasz Szmuc

27.

Cele ORZ?
Wykazanie znajomości ryzyka zawodowego organom
nadzoru i kontroli.
Przepisy dotyczące BHP nakładają na
pracodawcę obowiązek wykonywania
identyfikacji zagrożeń i ocenę wynikającego
z nich ryzyka zawodowego oraz informowanie
o ryzyku zawodowym pracowników.
Tomasz Szmuc

28.

Cele ORZ?
Wykazanie znajomości ryzyka zawodowego organom
nadzoru i kontroli.
Wykonywanie tego obowiązku jest realizacją
wymagań przepisów.
Świadomość pracowników wykonujących
pracę, wskutek poinformowania ich o
poziomie ryzyka powoduje zmianę ich
zachowań.
Tomasz Szmuc

29.

Kiedy wykonywać ocenę ryzyka
zawodowego?
Tomasz Szmuc

30.

Kiedy wykonywać ORZ?
ORZ należy wykonywać dla wszystkich
stanowisk pracy, dla których ocena nie była
wykonywana oraz wtedy, kiedy w miejscu
pracy została wprowadzona zamiana, która
mogła spowodować zmianę poziomu ryzyka
lub zmianę jego oceny oraz postrzegania.
Tomasz Szmuc

31.

Kiedy wykonywać ORZ?
Konieczność tworzenia ORZ:
-
tworzenie nowych stanowisk pracy,
-
wprowadzenie zmian na stanowiskach pracy,
-
zmiana wymagań odnośnie dopuszczalnego poziomu czynników
środowiska pracy, oceny ryzyka itp.,
-
wprowadzenie zmian związanych z zastosowaniem środków ochrony,
-
na terenie organizacji gdy pracownicy z innych firm wykonują roboty
zagrażające pracownikom organizacji
Tomasz Szmuc

32.

Kiedy wykonywać ORZ?
Tworzenie nowych stanowisk pracy.
Przy tworzeniu nowych stanowisk pracy należy uwzględnić wymagania
związane z warunkami materialnego środowiska pracy (pomieszczenia,
zastosowane materiały, narzędzia, procesy technologiczne).
W zależności od ich doboru mogą nastąpić różne zagrożenia.
Tomasz Szmuc

33.

Kiedy wykonywać ORZ?
Wprowadzenie zmian na stanowiskach pracy
Wprowadzenie zmian na stanowiskach pracy wiąże się z zastosowaniem
nowych materiałów, urządzeń, maszyn i technologii.
Każda zmiana może spowodować wystąpienie innych czynników środowiska
pracy będących źródłem nowych zagrożeń.
Tomasz Szmuc

34.

Kiedy wykonywać ORZ?
Zmiana dopuszczalnego poziomu czynników
środowiska pracy
Zgodnie z polityką dążenia do polepszenia warunków pracy jest
opracowywanie nowych standardów w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy. W ramach tej polityki tworzone i wprowadzane są nowe przepisy,
normy oraz zasady obowiązujące na stanowiskach pracy. Zmiany te
powodują konieczność weryfikacji oceny stanu bezpieczeństwa oraz
ponowne wykonanie oceny ryzyka zawodowego zgodnie z nowymi
wymaganiami.
Tomasz Szmuc

35.

Kiedy wykonywać ORZ?
Zmiana dopuszczalnego poziomu czynników
środowiska pracy
Na przykład zmiana NDS (Najwyższe Dopuszczalne Stężenie) czynnika
poniżej wartości stężenia tego czynnika na stanowisku pracy zmieni wartość
poziomu ryzyka, podobnie jak zmieni poziom ryzyka wprowadzenie zakazu
wejścia pracownika w strefę niebezpieczną lub wejście to będzie możliwe
po spełnieniu określonych warunków.
Tomasz Szmuc

36.

Kiedy wykonywać ORZ?
Wprowadzenie zmian związanych
z zastosowaniem środków ochrony
Wprowadzenie nowych zasad ochrony lub zastosowanie nowych środków
ochrony zmienia najczęściej charakterystyki środowiska pracy a zatem
również ryzyko związane z pracą.
Zastosowanie np. hermetyzacji procesu może umożliwić wyeliminowanie
stosowania środków ochrony indywidualnej.
Tomasz Szmuc

37.

Kiedy wykonywać ORZ?
Obcy pracownicy
Ocenę ryzyka zawodowego należy przeprowadzać wtedy gdy na terenie
przedsiębiorstwa znajdują się pracownicy innych firm.
Mogą oni być narażeni na ryzyko występujące w firmie jak i sami mogą
stwarzać zagrożenia.
Tomasz Szmuc

38.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Tomasz Szmuc

39.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego
wymaga przygotowań obejmujących:
-
zapewnienie niezbędnych zasobów,
-
wyznaczenie niezbędnych osób,
-
określenie potrzeb szkoleniowych i przeprowadzenie szkoleń osób
przeprowadzających ocenę ryzyka zawodowego,
-
zapewnienie udziału pracowników w ocenie ryzyka zawodowego,
Tomasz Szmuc

40.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego
wymaga przygotowań obejmujących:
-
zapewnienie osobom oceniającym ryzyko zawodowe dostępu do
potrzebnych informacji,
-
sporządzenie wykazu stanowisk oraz wykonanie ich analizy,
-
określenie sposobu informowania o ryzyku zawodowym.
Tomasz Szmuc

41.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Zapewnienie niezbędnych zasobów
Niezbędne zasoby to konieczne do oceny ryzyka środki finansowe, czas
pracowników, narzędzia i materiały oraz dokumenty, w których
zgromadzona jest konieczna do oceny ryzyka wiedza.
Niezbędne zasoby to również przepisy, normy, dokumentacje technicznoruchowe, instrukcje pracy, procedury wykonywania pracy, literatura itp.
Tomasz Szmuc

42.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Wyznaczenie niezbędnych osób
Osoby wykonujące ocenę ryzyka zawodowego powinny posiadać niezbędną
wiedzę w zakresie ochrony pracy, zarówno z zakresu technologicznego
bezpieczeństwa pracy, jak również z zakresu prawa pracy.
Osoby te powinny umieć identyfikować zagrożenia, oceniać szkodliwe
i niebezpieczne skutki tych zagrożeń oraz znać zasady stosowania środków
ochrony zapobiegających tym skutkom.
Tomasz Szmuc

43.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Wyznaczenie niezbędnych osób
Osoby wykonujące ocenę ryzyka zawodowego muszą posiadać wiedzę na
temat zasad oceny ryzyka zawodowego, stosowanych procedur i metod.
Powinny znać organizację zakładu, posiadać wiedzę na temat struktury
zatrudnienia, stosowanych maszyn, urządzeń, procesów, technologii oraz
materiałów.
Powinni także posiadać kwalifikacje do prowadzenia konsultacji z innymi
pracownikami i ekspertami zewnętrznymi oraz wykorzystywania ich wiedzy.
Tomasz Szmuc

44.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Wyznaczenie niezbędnych osób
Do ORZ należy powołać zespół, w którego skład powinni wchodzić
pracodawca lub jego przedstawiciel, wyznaczeni przez niego pracownicy
i, jeżeli jest to konieczne, eksperci.
Osoby, które mają przeprowadzać ocenę ryzyka powinny być kompetentne.
Tomasz Szmuc

45.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Szkolenie osób przeprowadzających ORZ
Osoby przeprowadzające ORZ powinny posiadać ogólną wiedzę w zakresie
BHP a ponadto umiejętności wynikające z procedury oraz oceny ryzyka.
Obowiązkiem pracodawcy jest ocenić, czy osoby, które będą wykonywać
ocenę ryzyka taką wiedzę i umiejętności posiadają i, jeżeli to konieczne,
zapewnić możliwość nabycia odpowiedniej wiedzy.
Wiedza ta może być przekazana w ramach szkoleń przeprowadzonych we
własnym zakresie lub zleconym specjalistom.
Tomasz Szmuc

46.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Udział pracowników w ORZ
Potrzebną wiedzę o zagrożeniach występujących na stanowiskach pracy
można zdobyć przez obserwację procesu pracy lub przez umożliwienie
pracownikom wzięcia udziału w procesie oceny ryzyka.
Należy jednak zwrócić uwagę na to, że informacje uzyskiwane od
pracowników powinny być usystematyzowane i sprawdzone, bowiem ze
względu na często występujące sprzeczności w interesach
zainteresowanych, informacje te mogą prowadzić do błędnych wniosków.
Tomasz Szmuc

47.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Dostęp do potrzebnych informacji
Osoby przeprowadzające ocenę ryzyka powinny mieć możliwość uzyskania
w miejscu pracy informacji w zakresie norm i wymogów prawnych
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ryzyka występującego
w danym miejscu pracy.
Powinny znać właściwe zasady postępowania w tych dziedzinach, dla
których nie ma norm prawnych, używanych w miejscu pracy materiałów,
urządzeń i technologii, procedur wykonywania pracy oraz organizacji pracy.
Tomasz Szmuc

48.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Dostęp do potrzebnych informacji
Powinny znać zagrożenia, prawdopodobieństwo i częstotliwości ich
występowania oraz zależności między narażeniem na zagrożenie a skutkiem
tego zagrożenia, stosowanych i możliwych do zastosowania środków
eliminujących lub zmniejszających ryzyko.
Tomasz Szmuc

49.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Sporządzenie wykazu stanowisk oraz
wykonanie ich analizy
Przystępując do oceny ryzyka należy ocenić potrzeby i zakres prac.
Pomocne w tym jest wykonanie wykazu stanowisk pracy i ich analiza.
Ocena ryzyka na stanowiskach o znanych poważnych zagrożeniach będzie
wykonywana w pierwszej kolejności. Stanowiska pracy biurowej oraz inne,
o niewielkich skutkach zagrożeń, można świadomie oceniać później w
miarę możliwości i potrzeb.
Tomasz Szmuc

50.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Sporządzenie wykazu stanowisk oraz
wykonanie ich analizy
W zakładzie, który ma wiele stanowisk o tej samej charakterystyce
(zagrożenia i prawdopodobieństwo tych zagrożeń) ocenę ryzyka można
wykonać dla jednego stanowiska.
Ocenę ryzyka można też przygotowywać dla poszczególnych etapów. Na
przykład przygotowanie elementów, transport, montaż, na których mogą
pracować osoby na różnych stanowiskach.
Tomasz Szmuc

51.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Określenie sposobu informowania o ryzyku
zawodowym
Przystępując do ORZ należy określić sposób informowania pracowników
o ryzyku zawodowym. Od przyjętego sposobu informowania zależy sposób
i szczegółowość opracowywania oceny ryzyka, a szczególnie jego
dokumentowanie.
Najczęściej stosuje się uproszczoną metodę informowania dając
pracownikom do podpisania odpowiednio opracowany formularz.
Tomasz Szmuc

52.

Wymagania gwarantujące
poprawną ocenę ryzyka
Określenie sposobu informowania o ryzyku
zawodowym
Aby mogły zostać spełnione cele ORZ należy jej wyniki wprowadzić do
programów szkoleniowych z zakresu BHP.
Przekazywana wiedza jest wiedzą praktyczną związaną bezpośrednio
z wykonywaną pracą, a nie teoretyczną. Uczestnicy szkolenia mogą brać
aktywny udział w szkoleniu i dyskutować o zagadnieniach praktycznie
związanych z wykonywaną pracą.
Tomasz Szmuc