Қар тиегіштер. Тағайындалуы және жіктелуі. Негізгі параметрлерді есептеу. Жұмыстарды жүргізу технологиясы. Өнімділігі

1.

№6-дәріс. Қар тиегіштер. Тағайындалуы және
жіктелуі.
Негізгі
параметрлерді
есептеу.
Жұмыстарды жүргізу технологиясы. Өнімділігі.
Дәріс жоспары
1. Пәннің мақсаты.
2. Даму тарихы.
3. Даму болашағы.

2.

Қазіргі уақытта жасалатын қар тиегіштерде жұмыс органының
және жалпы алғанда барлық машинаның принциптік сұлбасы бірдей.
Бұл машиналар машиналардың алдындағы күректе орнатылатын
табан типті қоректендіргіштермен жабдықталған.
Біліктен қоректендіргіш табандарымен бөлінген қар оны көлік
құрал-дарына ауыстыратын қырнауышты конвейерге беріледі.
Қоректендіргіш дискіден, теңгергіштен және табаннан тұрады (1, асурет). Дискіде теңгергіш осі эксцентрлік орналасқан. Соңғысы өзінің
П-тәрізді ойығымен күрекке бекітілген бағыттаушы төрткілшеге
кіреді. Теңгергіш диск айналғанда – тербел-мелі, ал қоректендіргіш
табаны қармаушы қозғалыстар жасайды.
Қар тиегіш машиналар автомобильдердің тораптары мен
агрегаттарынан жасалған арнайы шассилерге немесе тиеушінің
арнайы жабдығын ең
жақсы түрде орналастыратындай,
конструкцияларының түрін өзгертетін автомобиль-дер шассиіне
жинақталған.

3.

а) табанды; б) жонғышты; 1 – табан; 2 – теңгергіш; 3 – бағыттаушы
төрткілше; 4 – диск; 5 – конвейер; 6 - жонғыш; 7 – жлнғыш қабығы;
1-сурет – Қоректендіргіштер жұмысының сұлбасы

4.

2-сурет – Табанды қар тиегіштің сұлбасы

5.

Д-566 қар тиегіші. Оның арнайы жабдығы автомобиль және трактор
тораптары мен агрегаттары пайдаланылып жасалған, өзі жүретін шассиге
жинақталған. Машинаның арнайы жабдығы екі қоректендіргіші бар
күректен, жебеден, конвейерден, жұмыс органдары жетектерінің
механизмдерінен, гидрожүйеден және машинаны басқару жүйесінен
тұрады. Өзі жүретін шасси өз кезегінде рамадан, алдыңғы және артқы
көпірлердің моторлық қондырғы-сынан, берілістер қорабы кіретін жетек
механизмдерінен, тарату қорабынан, жүріс азайтқыштан,
тежеу
жүйесінен, басқару жүйесінен және жүргізушінің кабинасынан тұрады.
Қозғалтқыш қондырғысы ретінде салқындату, қоректен-діру жүйелері
және ілініс муфтасы бар Д-50 қозғалтқышы пайдаланылған. Берілістер
қорабы үш жылдамдықты; қуаттың екі таңдалуы бар: жұмыс
органдарының жетегі және тарату қорабы үшін. Жонғыш қоректендіргіш
екі жартыдан тұрады.

6.

Олардың әрқайсысы спиралінің оң және сол бағыты бар екі жақтан
кіретін таспалы жонғышты
білдіреді. Қоректендіргіштің
ұзақ
мерзімділігін жоғарылату үшін жонғыш таспасының сыртқы жағында
тістері бар жиналмалы тозуға төзімді жапсыр-малар бекітілген.
Жонғыштың таспасы радиал орналасқан кронштейндердің көмегімен
құбыр білігіне бекітілген, ол жонғыш қабығының бүйірлік жақтарында
орнатылған шарикті мойынтіректерге сүйенетін цапфалармен қосылған.
Бұл жақтар жонғыштың қабыққа қатысты орнатылуын реттеуге мүмкіндік
береді.
Қабық өзінің төменгі бөлігінде шаңғымен жабдықталған, олармен жұмыс
органы жол төсеміне сүйенеді. Шаңғының қалпы қапқа қатысты өзгеруі
мүмкін, нәтижесінде жонғыштың биіктігі жол төсеміне қатысты реттеледі.
Цилиндр құраушы түріндегі қабықтың артқы қабырғасының материалдың
қоректендіргіштен конвейерге өтуіне арналған келте құбыры бар
саңылауы бар. Қабықтың оң бүйірлік қабырғасы онда жонғыш жетегінің
бағалы берілісі орналастырылған, пісіру картері түрінде орындалған.
Таспалы конвейер рамасы топсалы қосылған екі бөліктен тұрады. Раманың төменгі жағы жонғыштың қабығымен қосылған. Төменгі раманың
жоғар-ғы бөлігінің сырғалық тесігі бар, олармен ол раманың жоғарғы
бөлігі сияқты, шасси лонжерондарында орнатылған кронштейнде
топсалы бекітілген.

7.

Қар тиегіштің жұмыстық (тартымдық) және тасымалдық режимдері
есептік болып табылады.
1. Қар тиегіш жұмыс режимінде қозғалғанда жалпы кедергі мынаған
тең
Wр =( Gс – Gл )·(f1 + i) + Gл (.μ2 + i) + kр·Вз·h1, Н ,
мұнда Gс – қар тиегіштің салмағы, Н;
Gл – күректің салмағы, Н;
f1 – доңғалақтардың шайқалуға кедергі коэффициенті,
жабынның түріне байланысты қабылданады; қар жамылғысы үшін
0,025-тен 0,03-ке дейін қабылданады
i – жергілікті жер еңісі, i = (0,07 – 0,09) қабылданады.
μ2 - қардың болатқа үйкелу коэффициенті, μ2 = (0,02 - 0,07)
қабылданады, жатып қалған қар үшін мәні кіші.
kр - қардың кесуге кедергісінің меншікті коэффициенті, қардың
күйіне байланысты қабылданады, kр = (1,0 – 5,0) кН/м² - жаңа
түскен қар үшін, kр = (7,5 – 13,0 )кН/м² - жатып қалған қар үшін,
Вз – қармау ені, м;
h1 – кесілетін қардың орташа биіктігі, м, 0, 005-тен 0, 01 м-ге
дейін қабылданады.

8.

2. Жетекші доңғалақтардың текке айналуын болдырмау
және қозғалтқышпен тартуды қамтамасыз ету үшін мына шарт
сақталуы тиіс
Wр < Gсц·φсц ≤Tдв, Н;
мұнда Gсц – машинаның іліністік салмағы, яғни жетекші
доңғалақтарға келетін ауырлық күші, Н; Gсц = (0,7 – 0,8) Gм
қабылданады.
·φсц – машина шиналарының жол жамылғысымен
ілінісу коэффициенті, жамылғының типі мен күйіне байланысты
болады; 0,20-дан 0,35-ке дейін қабылданады.
Tдв – машина қозғалтқышымен дамытылатын тартым
күші, Н.
3. Тартым күші былай анықталады
Tдв = 97,4·Nдв.·iтр.·ηтр./nдв.·rк., Н
мұнда Nдв – қозғалтқыштың номинал қуаты, кВт;
iтр – трансмиссияның берілістік саны;
ηтр – қозғалтқыштан доңғалаққа трансмиссияның п.ә.к.;
nдв – иінді біліктің айналу жиілігі, мин-1;
rк. – жетекші доңғалақтың күштік радиусы, м.,
есептеулерде доңғалақтың радиусына тең болып қабылдануы
мүмкін.

9.

4. Машина тасымалдық режимде қозғалғанда жалпы кедергі
мынаған тең
Wт = Gс·(f1 + i) + Vв·(υт + υв)2 + δвр·j·Gс/g ,Н
мұнда Vв – сүйірлілік факторы, жүк автомобильдері үшін 1,8…3,6
Н·с2/м2 қабылданады;
υт - машина қозғалуының тасымалдық жылдамдығы, м/с;
υв – қарсы желдің жылдамдығы 3,0-ден 5,0 м/с дейін тең
болып қабылданады;
δвр – айналатын массаларды есепке алу коэффициенті;
j – машинаның үдеуі, жүк машиналары үшін 1,5-тен 2,0 м/с2
дейін қабылданады;
g – еркін түсу үдеуі, м/с2.
5. Айналатын массаларды есепке алу
коэффициенті былай
анықталады
δвр = 1 + 0,05(1 + iтр2) Gа/ Gф
мұнда iтр –трансмиссияның берілістік саны;
Gа – толық жүктелген машинаның салмағы, Н.
Gф – машинаның нақты салмағы, Н.

10.

6. Жетекші доңғалақтардың текке айналуын болдырмау және
қозғалтқыш тартымын қамтамасыз ету үшін мына шарт
орындалуы тиіс
Wт < ·Gсц·φсц ≤Tдв , Н;
7. Жаңа түскен қарды тазалау кезіндегі қар тазалағыштардың
техникалық өнімділігі
Пт = 3600( Вп – Впер. )·υм, м2/сағ,
мұнда Вп – жол жамылғысын тазарту ені, м;
Впер. – қар тазалағыштың шектес өтпелері жабынының ені,
м;
υм – қар тазалағыштың жұмыстық жылдамдығы, м/с;
8. Жатып қалған қарды тазалау кезіндегі қар тазалағыштардың
өнімділігі
Пт = 3600( Вп – Впер. )·h·υм, м3/сағ,
мұнда Вп – жол жамылғысын тазарту ені, м;
Впер. – қар тазалағыштың шектес өтпелері жабынының ені,
м;
h – қар жамылғысының қалыңдығы, м;
υм – қар тазалағыштың жұмыстық жылдамдығы, м/с;

11.

СРСқа арналған бақылау тапсырма
1. Техниктер қандай өнертапқыштар жер қазатын
жасаумен шұғылданды .
2. Қандай жылда жол тресті ұйымдастырылды .
3. Техниктер жер қазатын бірінші үлгілерді атаңыздар .
4.Жер қазатын даму ерекшелігі техниктер осы уақытта.