Құрмалас сөйлем

1. Құрмалас сөйлем

ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ

2. Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Жай сөйлем бір ғана ойды білдірсе, құрмалас сөйлем – екі немесе
одан да көп ойды, күрделі ойды білдірудің тәсілі, құралы.
Құрмалас сөйлемнің құрамына енген жай сөйлемдер бір-бірімен
қосымша, шылау, орын тәртібі, өзіндік интонация арқылы
байланысады. Мысалы: Күн шыққан соң, мал өріске кетті.
Күрделі ойды білдіретін, бір-бірімен мағыналық, грамматикалық
форма арқылы байланысқан жай сөйлемдердің тіркесі
құрмалас сөйлем деп аталады.

3. Құрмалас сөйлемнің құрылысына қарай 3 түрі бар:

ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМНІҢ
ҚҰРЫЛЫСЫНА ҚАРАЙ 3 ТҮРІ БАР:
• Салалас құрмалас сөйлем – құрамындағы жай сөйлемдердің
баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде байланысады.
Мысалы: Күз келді де, күн суыта бастады.
• Сабақтас құрмалас сөйлем – жай сөйлемдердің алғашқысының
баяндауышы тиянақсыз болып, екінші сөйлемге бағына байланысады.
Мысалы: Күз келіп, күн суыта бастады.
• Аралас құрмалас сөйлем – кемінде үш сөйлемнен құралып, бір-бірімен
салаласа да, сабақтаса да байланысады. Мысалы: Күз келіп, күн
суытты, сондықтан ол жылы киінді.